Tayanch tushunchalar: oila, mahalla, ta’lim muassasasi, ta’lim
muassasasining oila bilan olib boradigan faoliyati, oila, mahalla va ta’lim
muassasasi hamkorligi.
Oila, mahalla va maktab hamkorligi kontseptsiyasi. Huquqiy davlat va
fuqarolik jamiyati qurish yo’lini tanlagan mamlakatimizda oila, mahalla va ta’lim
muassasasi hamkorligi va unda shaxs tarbiyasiga katta ta’sir ko’rsatuvchi milliy
qadriyatlar yil sayin qadr topib, nufuzi oshib bormoqda. Buning asosiy sababi
davlatimiz tomonidan ijtimoiy institutlarga har tomonlama e’tibor qaratilayotgan
bo’lsa, ikkinchi tomondan mustaqillik bergan imkoniyat tufayli qo’lga kiritilgan
milliy qadriyatlarning qayta tiklanayotganligidir. Shu ma’noda olib qaralganda,
ijtimoiy inostitutlar va uning muammolari bo’yicha ilmiy asoslangan
tadqiqotlarning yuzaga kelishi dolzarb ahamiyatga molik bo’lib qolaveradi.
Tarbiya jarayoni ishtirokchilari sa’yi harakatlarini birlashtirish maqsadida 1993
yilda ishlab chiqilgan “Oila, mahalla va ta’lim muassasasi hamkorligi”
Kontseptsiyasi yoshlarni istiqlol g’oyalariga sadoqatli, ma’naviy barkamol,
vatanparvar qilib tarbiyalashda keng jamoatchilik faoliyatini muvofiqlashtirish
borasida dasturulamal bo’ldi.
“Oila, mahalla, maktab hamkorligi” Kontseptsiyasining
asosiy maqsadi yosh
avlodni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda o’zbek xalqining boy milliy, madaniy,
tarixiy an’analari, urf-odatlari va umumbashariy qadriyatlarga asoslangan samarali,
zamonaviy pedagogik texnologiyaning ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etish,
shaxsni tarbiyalash va uni har tomonlama kamol toptirishning ustuvorligini
ta’minlash, ota-onalar, pedagoglar va mahalla faollarining umumiy hamda milliy
pedagogik madaniyatni oshirish, respublika fuqarolari orasida milliy mafkuraviy
tarbiya ishlarini takomillashtirishdan iboratdir.
Kontseptsiyada jamiyat taraqqiyotining ma’naviy-axloqiy negizi bo’lgan milliy
va umuman insoniy qadriyatlar, milliy va umuminsoniy tarbiyaning o’zaro aloqasi
hamda muhim yo’nalishlari belgilab olingan. Chunonchi, mahalla, oila va ta’lim
muassasasi hamkorligida milliy tarbiya yo’nalishda yoshlarning o’zlikni anglash,
vatanparvarlik, milliy g’urur, millatlararo muloqot madaniyati, milliy mafkuraviy
onglilik, milliy odob, fidoyilik kabi fazilatlarni o’zlashtira olishlari zarurligi
ko’rsatilgan bo’lsa, umuminsoniy yo’nalishda hamkorlikdagi pedagogik
faoliyatning huquq, iqtisodiy, jismoniy, aqliy, estetik, ekologik, gigienik va boshqa
tarbiya sohalarini qamrab olishi muhim ekanligiga e’tibor qaratilgan.
Oila, mahalla va maktab hamkorligida quyidagi tamoyillar asosida yo’lga
qo’yiladi:
1. Ta’lim va tarbiya sohasida hamkorlik jarayoni
ishtirokchilari harakatlarining ish birligi.
2. Tarbiyalanuvchiga hurmat va talabning uyg’unligi.
3. Hamkorlik jarayoni sub’ektlarining teng
133
huquqliligi va yuksak mas’uliyati.
4. Faoliyat jarayonida millat va davlat manfaatlari ustuvorligi.
5. Hamkorlikning ilmiy asoslanganligi.
Kontseptsiyada yoshlarni tarbiyalashda oila, mahalla va maktab hamkorligiga
erishish muayyan bosqichlarda amalga oshirilishi ko’rsatilgan. Ular quyidagilardir: