Guliston davlat universiteti tarix kafedrasi alibekov umurzoq. Mamatov sharofiddin

III ming yillik (1-jadval)

XXX asr	XXIX asr	XXVIII asr	XXVII asr	XXVI asr	XXV asr	XXIV asr	XXIII asr	XXII asr	XXI asr
3000- 2900	2900- 2800	2800- 2700	2700- 2600	2600- 2500	2500- 2400	2400- 2300	2300- 2200	2200- 2100	2100- 2000
III ming yillik (1-jadval)
XX asr	XIX asr	XVIII asr	XVIl asr	XVI asr	XV asr	XIV asr	XIII asr	XII asr	XI asr
2000- 1900	1900- 1800	1800- 1700	1700- 1600	1600- 1500	1500- 1400	1400- 1300	1300- 1200	1200- 1100	1100- 1000
I ming yillik
X asr	IX asr	VIIIasr	VIIasr	VI asr	Vasr	IV asr	III asr	II asr	I asr
1000- 900	900- 800	800- 700	700- 600	600- 500	500- 400	400-300	300- 200	200- 100	100-1

2. 
   jadval
   

Milodiy davr

I miing yillik

I asr

II asr

III asr

IV asr

Vasr

VI asr

VII asr

VIII asr

IX asr

Xasr

1-100

100- 200

200- 300

300- 400

400- 500

500 - 600

600- 700

700 - 800

800- 900

900- 1000

Il ming yillik

XI asr

XII asr

XIII asr

XIV asr

XV asr

XVI asr

XVII asr

XVIIIasr

XIX asr

XX asr

1000- 1100

1100- 1200

1200- 1300

1300- 1400

1400- 1500

1500- 1600

1600- 1700

1700- 1800

1800- 1900

1900- 2000

IIl ming yillik

XXI asr

XXII asr

XXIII asr

XXIV asr

XXV asr

XXVI asr

XXVII asr

XXVIII asr

XXIX asr

XXX asr

2000- 2100

KO’P VARIANTLI TEST TIZIMI TUZILISHI USLUBIYATI

Tarix fanidan tavsiya etilayotgan testlar murakkabligiga ko'ra, 3 ta darajaga bo'linadi. Ko’p variantli test tizimi ta’lim samaradorligini o’quv fanlari bo’limlari bo’yicha xolisona baholash uchun noyob imkoniyatlar yaratdi. O`quvchilarlarning bilim darajasini yuqori darajada aniqlik bilan belgilashda testlarning murakkablik darajasi muhim ahamiyatga ega. Har bir test bilim o’lchovi uchun xizmat qilishi bilan bir qatorda, ular ma’lum umumiy maqsadlarga ham qaratilgan. Ular quyidagi hollar bilan xarakterlanadi:
Birinchi darajali testlar orqali bitta tushuncha yoki darslikda berilgan ma'lumotlardagi o'quvchining xotirlash qobiliyatini aniqlovchi, uncha murakkab bo'lmagan bir hodisa yoki qonuniyatni bilishni talab qiluvchi testlsr hisoblanadi.
Birinchi daraja: O'quvchining faqat xotirasini va minimal bilim darajasini aniqlashga qaratilgan turli tarixiy sanalar, tarixiy atamalar va bitta tarixiy voqeani aniqlashni talab etadigan oddiy savoldan iborat bo'ladi.
Murakkabligi I darajali bo’lgan testlar juda katta miqdordagi o`quvchilar orasidan bilimi sayoz, tasodifiy, javoblarni asossiz, taxmin-farazlarga tayanib belgilovchi o’quvchilarni ajratish uchun xizmat qildi.Masalan:

1. 
   Qadimgi tosh asri madaniyatining dunyoga mashhur yodgorligi bo'lgan Teshiktosh kim tomonidan topib o'rganilgan?
   

1. 
   Gerasimov.
   
2. 
   Okladnikov.
   
3. 
   Albaum.
   
4. 
   Vyatkin.
   

2. 
   O`rta Osiyoda ilk ibodatxona qaysi manzilgohda topilgan?
   

Sopollitepa.
Jarqo`ton.
Zamonbobo.
Namozgoh.

3. 
   Qaysi asrda Kidariylar davlatini mag`lub etib, Xurosonning talay qismini egallaganlar va sosoniylar bilan to`qnashgan?
   

V asrda. IV asrda. VI asrda. III asrda

4. 
   Европада иқлимнинг совиб бошлаши оқибатида қачон экинзорлар ва уларга яқин эса ботқоқликга айланди?
   

А) III асрда. В) V асрда.

3. 
   IV асрда.
   
4. 
   VI асрда.
   

5. 
   Franko diktaturasi quyidagi qaysi davlatda o'rnatilgan edi?
   
   1. 
      Angliyada.
      
   2. 
      Italiyada.
      
   3. 
      Ispaniyada.
      
   4. 
      Fransiyada.
      

Ikkinchi darajali testlar. Murakkabligi II darajali testlar o`quvchilarning ma’lum mavzular haqida umumiy ma’lumotlarga egaligi, eng asosiy qoida va qonuniyatlarni bilishi hamda ma’lumotlarni xotirada saqlash darajasini aniqlashga qaratilgan. Ikkinchi darajali testlar darslikda keltirilgan ikkinchi, uchinchi darajadagi bilimlarni qamrab oladi yoxud bitta savolning o'zida ikkita birinchi darajali ma'lumotlar so'raladi. O'quvchining xotirasini tekshirish bilan birga turli tarixiy davrlarda sodir bo'lgan voqeani tahlil qilishni talab etadigan savollar. Bu kabi savollarni yechish davomida o'quvchidan tarixiy-geografik bilimlar ham talab etiladi. Bunda bitta savolning o'zida ikkita birinchi darajali ma'lumotlar so'ralishi ham mumkin. Masalan:

1. 
   Makedoniyalik Aleksandr haqida asar yozgan tarixchilarni aniqlang.
   

1. 
   Sim Siyan, Strabon.
   
2. 
   Arrian, Polien.
   
3. 
   Kvint Kursiy Ruf, Arrian.
   
4. 
   Gerodot, Kvint Kursiy Ruf.
   

1. 
   Qadimgi Fors viloyati Eronning qaysi qismiga joylashgan?
   

1. 
   Janubida, Fors ko’rfaziga tutashib ketganerlarda.
   
2. 
   G’arbida, Fors ko’rfazidan sharqda.
   
3. 
   Janubida, Qizil dengizga tutashib ketgan.
   
4. 
   Shimolidp, O’rmuz qo’ltig’iga tutashib ketgan erlarda.
   

1. 
   Qadimda ma’lum bo’lgan “Shoh yo’li” qaysi hududlarni o’z ichiga olgan?
   

1. 
   Persopoldan Shrtaer dengizigacha.
   
2. 
   Pomir tog’laridan Qora dengizigacha.
   
3. 
   Xitoydan Fors qo’ltig’igacha.
   
4. 
   Fors qo’ltig’idan Persopolgacha.
   

1. 
   Quyida keltirilgan davlatlarning qaysilarida «ixshidlar» hukmronlik qilgan?
   

1. 
   Toxariston va Eloq.
   
2. 
   Sug’d va Farg’ona.
   
3. 
   Choch va Sug’d.
   
4. 
   Farg’ona va Toxariston.
   

1. 
   Shimoliy Galiyada tashkil topgan frank qirolligi Xlodvigning vorislari davrida qaerlarni istilo qilgan?
   

1. 
   Flandriya va Anjuni.
   
2. 
   Akvitaniya va Burgundiyani.
   
3. 
   Galliya va Normandiyani.
   
4. 
   Buurgundiya va Provansni.
   

1. 
   Evropaning qaysi shaharlari feodallar qal’alari atrofida barpo qilingan?
   

1. 
   Munster, Sen-Gallen, Sen Dene.
   
2. 
   Strasburg, Gamburg, Augsburglar.
   
3. 
   Padeborn, Jeneva, Vryugge.
   
4. 
   Bremen, Sveubrukken, Florentsiya.
   

1. 
   Ikkinchi jahon urushidan oldin Yevropadagi qaysi davlatlarning mustaqil davlat sifatida mavjudligi barham topdi?
   

1. 
   Chexoslovakiya va Polsha
   
2. 
   Avstriya va Chexoslovakiya
   
3. 
   Bolgariya va Chexoslovakiya
   
4. 
   Avstriya va Shveytsariya
   

Uchinci darajali testlar. Murakkabligi I va II darajali testlar yordamida ajratib olingan o’quvchilar orasida iqtidorlilarini aniqlash III darajali murakkablikdagi ko’p qirrali testlar zimmasiga tushadi.
Bilim darajasi bir-biriga yaqin bo’lgan iqtidorli o`quvchilarni kichik masshtabda o’ta aniqlik bilan ajrata bilishda murakkabligi III darajali testlar katta ahamiyatga ega. «Murakkab testlar» tushunchasi aynan III darajali murakkablikdagi testlarga tegishli. Murakkab testlar faqat iqtidorli o`quvchilarga mo’ljallangan bo’lib, bunday testlarning javobi bir necha qoida yoki qonuniyatlarni tatbiq qilish yo’li bilan topiladi, mazkur testlar o’quvchidan alohida mushohada, qobiliyat talab qiladi.
Murakkab testlar quyidagi xususiyatlarni o’z ichiga qamrab oladi:

1. 
   test savolining aniqligi va ko’p qirraligi;
   
2. 
   to’g’ri javob bir necha mavzularning o’zaro tutashish hosilasi ekanligi;
   

v) muqobil javoblarning bir-biriga o’ta yaqinligi, ya’ni ko’pgina xususiyatlariga ko’ra to’g’ri javobga da’vogar bo’la olishi;
g) chuqur va har tomonlama mushohada yuritishga da’vat etishi. Quyidagi testlarni Murakkab testlardan farqlash kerak:

1. 
   bir necha topshiriqlarni qamrab oluvchi, ya’ni savollar majmuasidan tuzilgan testlarni;
   
2. 
   bir-biridan keskin ajralib turuvchi javoblarga ega bo’lib, mutlaq to’g’ri javobning qaysidir xususiyatini o’zida aks ettirmagan testlarni.
   

Murakkab testlar barcha fanlarda ham da’vogarning o’sha fan doirasidagi qobiliyatini, mavzularning nafaqat umumiy tomonini, balki nozik qirralarini ham chuqur anglashini ko’rsatuvchi asosiy omil hisoblanadi.
Tarix fanidan uchinchi daraja testlar: Bir necha tarixiy voqealarni taqqoslash, qiyoslash, tahlil qilishni va o'quvchidan jiddiy mantiqiy yondashuvni talab etadigan murakkab yoki kombinatsiyali savollardir.
Masalan:

1. 
   Qadimgi Sharqning quyidagi davlatlari va ularning poytaxti bilan to’g’ri ko’rsatilgan javobni aniqlang.
   
2. 
   Ossuriya.
   
3. 
   Elam.
   
4. 
   Xett.
   
5. 
   Urartu.
   
6. 
   Mauriya.
   
   1. 
      Suza.
      
   2. 
      Nineviya.
      
   3. 
      Tushpa.
      
   4. 
      Xattusa.
      
   5. 
      Pataliputra.
      

A) 1-b, 2-a, 3-d, 4-s, 5-e.
B) 1-e, 2-a, 3-d, 4-b, 5-s.
S) 1-s, 2-a, 3-b, 4-e, 5-d.
D) 1-b, 2-a, 3-d, 4-e, 5-s.

2. 
   Quyidagi hukmdorlarni ularning hokimlik qilgan davlat yoki hududi bilan to’g’ri ko’rsating.
   
   1. 
      Saksafar; 2) Vahshuhvar; 3) Kubod; 4) Qoracho’rin;
      

1. 
   Turk xoqonligi.
   
2. 
   Eqtallar davlati.
   
3. 
   Eron.
   
4. 
   Xorazm.
   

A. 1-a, 2-b, 3-s, 4-d.
B. 1-d, 2-b, 3-s, 4-a.
C. 1-b, 2-a, 3-s, 4-d.
D. 1-d, 2-s, 3-d, 4-a.

2. 
   Quyidagi berilgan hukmdorlarning hukmronlik yillari bilan to'g'ri berilgan qatorni toping.
   

1. Qutbiddin Muhammad; 2) Otsiz; 3) Elarslon; 4) Takash; 5) Sulton Muhammad.
a) 1156-1172.
b) 1172-1200.
c) 1127-1156.
d) 1097-1127.
e) 1200-1220.
A) 1-d; 2-е; 3-a; 4-b; 5-e.
B) 1-a; 2-b; 3-е; 4-d; 5-e.
C) 1-d; 2-b; 3-е; 4-a; 5-e.
D) 1-е; 2-е; 3-b; 4-d; 5-a.

2. 
   1918-1920-yillarda Turkiston o'lkasida nashr qilingan gazeta va jurnallarning hududi bilan to'g'ri toping.
   

1. 
   «Ishtirokiyun», «Xalq dorilfununi».
   
2. 
   «Ishchilar qalqoni».
   
3. 
   «Xalq gazetasi».
   
4. 
   «Mehnatkashlar tovushi».
   
   1. 
      Toshkent.
      
   2. 
      Namangan. с) Qo`qon.
      

d) Samarqand.
A) 1-b, 2-a, 3-е, 4-d.
B) 1-a, 2-b, 3-d, 4-c.
C) 1-a, 2-b, 3-е, 4-d.
D) 1-a, 2-d, 3-е, 4-b.