42
•
Ermənistanın indiki prezidenti Serj Sarkisyan demişdi:- “biz azərbaycanlıların
inanmadığı bir işi gördük, biz stereotipi dağıtdıq, dinc xalqa qarşı əl qaldırdıq.”
•
Samvel adlı keçmiş erməni əsgərin xatirələrindən: “Zori Balayan aralıdan
olanları izləyirdi. Əsirlər dedilər ki, nə var bunlardır, orda heç nəyləri qalmayıb.
Zinət əşyaları, bank kartları, rus pasportları - nələri varsa, yığıb verdilər. Biz
kənara çəkildik ki, aralıdan hamısını güllələyək, canımız qurtarsın. Bu vaxt
Sərkisyan yaxınlaşdı ki, guya yoxladınızmı hamısını, bax, o qadının qulağında yeri
qalıb sırğaların, yəqin udub. Göstəriş verdi ki, əllərini tutun. Biz qadının əllərini
tutduq, müqavimət göstərmədi, gücü qalmamışdı. Özü qadının qarnını yardı, əlini
salıb sırğaları və üzüyü çıxardı. Sonra avtomatı götürüb əsirləri güllələdi. Onun
əynində kürk var idi. O qədər arıq idi ki, hərbi buşlatın yaxalığı onun çiyinlərinə
keçirdi. Gözlərində eynək var idi. Başını bəlkə də illər idi ki, qırxdırmamışdı, qara,
uzun saçı var idi. Əlinin qanını üstünə silib “bəri verin topladıqlarınızı “ dedi.
Sonra yığdıqlarımızı maşınına qoyub uzaqlaşdı. Yadımdadır, avtomobilinin nömrəsi
NK 0001 idi”. Bu hadisənin iştirakçısı olan başqa bir erməni yazır: “Ermənilər
hadisələrin üçüncü günü meşədə Xocalıdan qaçsa da, getməyə yer tapmayan
azərbaycanlılara rast gəlirdi. Qoca, qadın, uşaq olan bu dəstədə artıq son nəfəsini
yaşayanlar, donub qalanlar və yaralılar var idi. Bizi görən kimi yalvardılar ki,
onları öldürməyək. Biz də dedik ki, zinət əşyalarınızı, pullarınızı bəri verin, sizə
dəyməyək. Qadınlardan biri dedi, “nəyimiz var, sizin olsun”. Biz isə dedik ki, burda
olanlar onsuz da bizimdir. Xocalıda nə gizlətmisiniz deyin, aparaq oradakı varidatı
verin, sizi oradan Ağdama yola salacağıq“. Cəlaləddin Qasımovun “27 ildən
sonra” (Bakı, “Nurlan”, 2013) kitabından.
•
Erməni jurnalist və publisisti Vaqe Avetyan: “Sizi əmin edirəm ki, əgər nə vaxtsa
Ermənistanda qanuni xalq hakimiyyəti olarsa, mənim ölkəm bu cinayətin
araşdırılması və azərbaycanlıların qətlində əli olan günahkarların məhkəmə
qarşısına çıxması üçün əlindən gələni edəcək. İttihamları qəbul etməyə cürəti
çatmayan qatillərin öz vətəndaşları ola biləcəyi dünənki soyqırım üçün məhkəmə
qarşısına çıxa bilməyən xalqın dünya ictimaiyyətindən yüz il öncə öz əcdadlarının
qətlini tanımağı və qatillərin mühakiməsini tələb etməyə mənəvi haqqı yoxdur”.
•
Terrorçu Monte Melkonyanın ABŞ-da yaşayan qardaşı Markar Melkonyan
tərəfindən 2005-ci ildə yazılmış "Mənim qardaşımın yolu" (ing. My Brother's
Road) kitabından: “Monte öz dəstəsi ilə erməni kəndi olan Naqxortidən çıxaraq
qarla örtülmüş dağ yamacından Qaradağlı tərəfə düşərkən, kəndin erməni əhalisi
onların qarşılarına çıxıb Qaradağlıya hücum etməmələrini tələb etdilər, onların
arasında mübahisə yarandı, sakinlər Qaradağlıya hucumun Naqxortiyə müharibə
qətirəcəyini deyirdilər, Monte isə onlara cavab olaraq, artıq çox gec olduğunu və
müharibənin artıq qetdiyini dedi…Arabo və Aramonun (erməni silalı dəstələri)
əsgərləri 38 nəfər əsiri göstərdilər, əsirlər dərənin içərisində idi, onların arasında
qadınlar və əsgərlər var idi. Azərbaycanlı əsirlərdən biri bintlə sarılmış əlindən
qumbara çıxararaq onlara nəzarət edən erməninin üstünə atdı, qumbara partlayarkən
onun ayaqının bir hissəsini qopardı. Aramo və Arabonun əsgərləri onsuz da
əsirlərdən öldürülmüş yoldaşlarının intiqamını almaq istəyirdilər, bundan sonra
onlar əsirləri bıçaqlamağa və avtomatla güllələməyə başladılar. Çapıqlı Edo da
onlara qoşuldu o bir neçə yaralı əsgərin üstünə benzin tökərək onları atəşə verdi.
Monte kənddən aralı olan bu dərəyə gələndə orda yalnız bir taya insan qalıqları var
idi…Xocalını 40 nəfərdən ibarət OMON dəstəsi və sayı 60 – 200 arasında olan
döyüş təcrübəsi zəif yerli özünümüdafiə dəstəsi qoruyurdu. Monte Xocalıya çatan
kimi bir neçə saat əvvəl baş vermiş qırğının bütün məqamlarını və təfərruatlarını bir
araya yığmağa çalışırdı. Təxminən gecə saat 11-də 2000 nəfərdən ibarət erməni
43
silahlıları üç tərəfdən Xocalıya yaxınlaşdılar, bununla onlar yerli əhalini şərqdə
yerləşən açıqlığa qaçmağa vadar etdilər. Səhər fevralın 26-da xocalılılar şərq
tərəfdə olan təpəliyin zirvəsinə çatdılar və aşağı hardasa 6 mil məsafədə, Ağdam
istiqamətində düşməyə başladılar. Məhz həmin o təpəciklərin arasında onları
ermənlər qarşılayır və insanları güllələyirlər...Arabonun döyüşçüləri bıçaqlarını
çıxarıb insanları öldürməyə davam etdilər…Monte Martuniyə sadəcə 22 gün əvvəl
gəlmişdi lakin o artıq silahsız, günahsız dinc sakinlərin qanı ilə suvarılmış iki döyüş
meydanından keçmişdi (Qaradağlı və Xocalı)…1990-cı ilin noyabrında Keçəl
(Arabonun döyüşçüsü) sərhədin o tayındakı kənddən Azərbaycan xalq cəbhəsinin
gənc fəalını oğurlayır. Gənc azərbaycanlı Səid Yerevan yaxınlığındakı bir bağ
evində divara zəncirlənmiş vəziyyətdə bir ay qaldı. İlin sonunda Keçəl bir neçə
yoldaşı və yerli polis zabiti ilə birgə Səidi, Yeraplura yüksəkliyində yerləşən
qəbiristanlığa apardı (Yerevan yaxınlığında). Orada onlar Səidi onların ölmüş dostu
Xarut adında döyüşçünün məzarı qarşısında diz üstə qoydular. Sonra üç uşaq atası
olan Keçəl Səidin boğazını küt bıçaqla kəsməyə başladı. Əvvəl Səid qışqırırdı, lakin
sonra qışqırıq inilti ilə avəz olundu. Sonda Ardaq bıçağı Səidin sinəsinə vuraraq
buna son qoydu, onlar Səidin qanını dostlarının məzarına axıtdıqdan sonra ordan
getdilər.”
•
Quba sakinləri qarşısında çıxışlarından birində Amazasp demişdi: "Mən erməni
xalqının qəhrəmanıyam və onun maraqlarını qoruyuram. Mənə əmr edilib ki, Xəzər
dənizindən Şahdağa qədər bütün müsəlmanları qırım, evlərinizi yerlə yeksan edim."
•
RKP Qafqaz Diyar Komitə üzvü A. Mikoyanın Leninə göndərdiyi "Qafqaz
Məsələsinə Dair" adlı hesabatından sitat: "Erməni şovinistləri, imperialist
müttəfiqlərin və qatı mürtəce general Denikinin dəstəyinə güvənərək Qara dənizdən
Aralıq dənizinə qədər yeddi vilayəti də əhatə edən tarixi sərhədlər içərisində (!)
"Böyük Ermənistan" qurmaq fikrinə tam bir xəyal olan, cinayətə çevrilmiş bir
düşüncəyə qapılmış vəziyyətdədirlər. Bölgədə ermənilərin olmaması və yalnız
müsəlmanların burda yaşamaq istəməsi bunları utandırmır. Belə bir cəhənnəmi
yaratma, belə bir kabus və təcavüzü həyata keçirmək proqramı, ən yaxşı, ən
istedadlı və ən sadiq agentləri kimi gördükləri ermənilərin vasitəsilə Türkiyəni
talamaq, müstəmləkə və maliyyə kapitallarını istifadə edəcəkləri bir bölgə halına
gətirmək istəyən imperialist müttəfiqlər tərəfindən uğurlu bir şəkildə dəstəklənir."
1919-cu il, 25 dekabr.
•
Manuk Abeqyan, tanınmış ədəbiyyatşünas, dilçi, folklorşünas, akademik:
“…erməni xalqının kökləri haradadır, buraya necə, nə vaxt, haradan və hansı
yollarla gəlib… Bizdə bunun dəqiq və aydın sübutları yoxdur”.
•
Dostları ilə paylaş: