Hacı Nərimanoğlu
Yüklə 0,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
qırğınlara aid erməni müəlliflərindən A-donun 1907-ci ildə İrəvanda çap edilən
“Qafqazda erməni-türk toqquşmaları (1905-1906-cı illər). Sənədli, statistik, topoqrafik izahlarla” əsərində gen-bol faktoloji materiallar vardır. A-do 1905- 1906-cı illərdə baş vermiş qırğınlar zamanı Cənubi Qafqazın 7 şəhərinin böyük dağıntılara məruz qaldığını, 12 qəzada 252 kəndin yandırıldığını və viran qoyulduğunu, 100 min ailənin ev-eşiklərindən didərgin düşdüyünü, 10 min nəfərin məhv edildiyini göstərir. A-donun statistik məlumatlarında göstərir ki, 1905-1906- cı illər qırğınları ərəfəsində İrəvan quberniyasında mövcud olmuş 1301 kəndin 959- da, Zəngəzur qəzasında mövcud olmuş 406 kəndin isə 314-də türklər yaşamışlar. Hazırda İrəvan quberniyası və Zəngəzurda mövcud olmuş 1273 türk kəndindən bu gün, Naxçıvan qəzası istisna olmaqla bütün kəndlər azərbaycanlılardan 39
gücünə etnik təmizləmə siyasəti həyata keçirilmişdir ki, bu da mahiyyətcə soyqırım deməkdir. •
S.Zavaryanın “Qarabağın iqtisadi şəraiti və 1905-1906-cı illər aclığı” əsərindən: “Qarabağın Şuşa qəzasında 12, Cavanşir qəzasında 15, Cəbrayıl qəzasında 5, Zəngəzur qəzasında 43 (cəmisi 75 kənd) müsəlman kəndi dağıdılmışdır. Qırğınların qarşısının alınmamasında çar Rusiyasının hakim dairələrinin cinayətkar etinasızlığı və təxribatçı hərəkətlərə baş vurduğunu qeyd edir. “ •
Erməni jurnalisti İ.Alibekovun “Yelizavetpolun qanlı günləri cəmiyyətin mühakiməsi qarşısında” əsərində, “Vozrojdenie” qəzetinin 36-39-cu saylarında (1905-ci il) dərc olunmuş “Yelizavetpol qırğınları” başlıqlı məqaləsindən: “Qırğınların əsas səbəbkarı ermənilərdir.” •
kitabında daşnakların bu devizlə yaşadıqlarını yazır: “Mümkünsə, daha çox müsəlman öldür, talan et, heç kimə rəhm etmə” şüarı altında 1905-ci ildə törətdikləri vəhşiliklərdən bəhs edir. O, daşnakların erməni kəndlərini gəzərək əhalini silahlandırdıqlarını, dinc müsəlman əhalisini qırdıqlarını, kəndləri yandırdıqlarını, daşnakların silah sarıdan korluq çəkmədiklərini, canişin Vorontsov- Daşkovun xüsusi icazəsi və erməni yepiskopları Xoren və Suren tərəfindən müvəkkil edilmiş şəxslər vasitəsilə təmin edildiklərini faktlarla qeyd edir. •
E.D.Saakyan (professor-tarixçi): “Mən bu gündən “Krunk” təşkilatından da, üzv olduğum “Naxçıvan” icmasından da gedirəm. Bunların heç biri mənim millətimə baş ucalığı gətirmədi. Dağlıq Qarabağı tərk etmək vaxtıdır”. (İran. “Araz” jurnalına verdiyi müsahibədən. 2002.XI.6). Professor Movses Horenatsi “Ermənistan tarixi” kitabından: “Hər bir türkü doğulduğu gündən ölümə məhkum edin. Onların dirilməsinə imkan verməyin. Çünki dirilən türk bizim üçün fitnələr yaradıb, faciələr törədir” (Yerevan. 1990, səh. 85).
G.X.Markaryan (müasir erməni tarixinin tədqiqatçı): “Ermənistan rəhbərliyi bütöv bir milləti - erməni millətini ölümlə üz-üzə qoydu. Təcili Dağlıq Qarabağdan çıxmalıyıq. О torpaq deyil, cəhənnəmdir”. * O.Q. Adamyan (erməni tarixçisi): “...Bizim tarixdə sivil millət kimi yaşamağa haqqımız yoxdur. Biz özgə torpaqlarını işğal etmişik...” “Ermənistanın müsəlman və rus kəndlərini onlar odla, qılıncla məhv etdilər... Daşnaq ordusunun başında duran kimlər idi? Aram və Rubendən, Martiros və Pilosadək nadan, talançı, quldur xmbapetlər. Bu ordu silahsız müsəlmanlara divan tutmaqda, dinc əhalini çapıb- talamaqda məharətli və cəsarətli idi...” Aleksandr Myasnikyan. “Seçilmiş əsərləri, səh. 354-365.) *Papazyan yazır: “Türkiyədə Əbdül Həmidə sui-qəsd daşnaqların inqilabi fəaliyyətlərinin son həddi idi. Bu daşnaqların növbəti qəhrəmanlıqları düşüncəsiz aksiya idi. Başlanmış iş ermənilərə heç bir fayda gətirmədi, məhz uğursuzluq bizim xalqı dəhşətli faciədən qurtardı”. *1885-ci ildə M.Portakalyan tərəfindən yaradılmış “Armenakan” partiyasının Proqramında deyilirdi: “Yalnız ermənilər bu partiyanın üzvü ola bilərlər. Ali 40
məqsədə nail olmaq üçün erməni millətçiləri birləşməli, partiya üzvləri silahdan istifadə etməyi öyrənməli, partizan dəstələri düzəltməlidirlər”... •
“Berd xəbərləri” qəzetinin (Kanada) hərbi müxbiri, istefada olan mayor Suren Vartanyan: “...Berddəki 01261 saylı hərbi qrup artıq hazır idi ki, Dağlıq Qarabağa yola düşsün. Bu azadlıq mücahidlərinə Argentinadan gələn qızlar da qoşulmuşdu. Bu snayperçi qızların hamısı muzdla tutulmuşdu. Onlar hara gəldiklərini, nə üçün vuruşduqlarını anlamırdılar. Onlar din uğrunda, kilsələrin azadlığı uğrunda vuruşmaq üçün gəlmişdilər. Bu qızların maliyyə xərcləri Kanadada öz işini quran “Erməni Mərkəzi”nə aid idi. Onlar yaxşı vuruşurdular. Mən onların Əsgəranda, Meşəli ərazisindəki döyüşlərinin şahidi oldum. Meşəlidə snayperlərini işə salan bu “Çöl quşları” (qrup özünə bu adı qoymuşdu) 25 nəfərin qətlinə fərman verdi, bu vəhşi qrup heç kəsə aman vermədi.. Mən bütün bunlar haqqında əlavə olaraq Axalkalakidəki “Ermənilərin birlik konfransı”nda məlumat verdim...” (Bax:Gürcüstan. “Cavaxeti xəbərləri” qəzeti. S.Vartanyan. 1991-ci il, 16 oktyabr). •
Yüklə 0,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|