Himoyaga ruhsat Kafedra mudiri G’aniyeva B. I. 20 y. O’zbek tarixiy romanlarining elektron kutubxonasini yaratish

1-bob bo’yicha xulosa
Yuqorida bitiruv malakaviy ishning birinchi bobida jahon badiiy elektron kutubxonasi hamda Respublikamizda faoliyat olib borayotgan badiiy adaboyotlar elektron kutubxonasi haqida so’z olib borildi. Bu ikkala kutubxona atroflicha tahlil qilib chiqildi. Ularning tarixi,faoliyati , fondi, resurslari va ma’lubotlar bazasi haqida alohida o’rganildi.
Xulosa qilib shuni ta’kidlashimiz mumkinki, ushbu loyihaning dastlabki bobida biz asosiy nazariy va ilmiy izlanishlarni tahlil qilindi va loyihaning maqsadi, vazifalarini, dolzarbligini kirish qismida ko’rstib o’tilgan bo’lib, ushbu sohadagi yangiliklar o’zgarishlar o’rganildi.
Shularni hisobga olgan holda O'zbek tarixiy romanlarining alohida elektron kutubxonasi bo'lgani foydalanuvchilarga o'zbek tarixini bilishga qiziqqanlar uchun ayni muddao bo'ladi. Har bir o'zbek xalq o'z tarixini bilishi kerak.


II bob. Tarixiy romanlarning elektron kutubxonasini yaratish modeli, algoritmi, qidirish mexanizmlari
2.1 Tarixiy romanlar elektron kutubxonasini yaratish modeli va algoritmi
Axborot modeli - bu obyektning parametrlari va o'zgaruvchilari, ular o'rtasidagi o'zaro munosabatlar, obyektlarning kirishi va chiqishi uchun zarur bo'lgan parametrlarni va o'zgaruvchini tavsiflaydigan va moddaning mumkin bo'lgan holatlarini modellashtirish uchun modulning kirish qiymatidagi o'zgarishlar haqidagi ma'lumotlarni taqdim etishga imkon beradigan ma'lumot sifatida tasvirlangan ob'ekt modeli
Axborot modeli- bu obyekt, jarayon, hodisalarning jiddiy xossalari va holatlarini hamda ularning tashqi olam bilan o’zaro bog’lanishini xarakterlovchi axborotlar majmui hisoblanadi.
Tarixiy romanlarning elektron kutubxonasini yaratishda axborot modeli ushbu loyihaning muhim qismi hisoblanadi.
Quyidagi blok sxemada tarixiy romanlarning elektron kutubxonasining avtomatlashtirilgan tizimining axborot modeli ko’rsatilgan:

1. 
   Chizma. O’zbek tarixiy romanlarining elektron kutubxonasini yaratishning axborot modeli
   

Yuqoridagi axborot modeliga quyidagi jadvalda tavsif keltirilgan:

t/r	Blok sxema	Tavsifi
1	Fondni tarixiy romanlar bilan to’ldirish bo’limi	Fondni tarixiy romanlar bilan to’ldiradi, raqamlashtiradi va klassifakatsiyalaydi
2	Tizimni boshqaruv bo’limi	Tizimdagi ma’lumotlarni yangilaydi , boshqaradi, va tizimning ishlashiga javobgar hisoblanadi
3	Kataloglashtirish bo’limi	Yangi kelgan adabiyotlarga bibliografik tavsif beradi va elektron katalogga joylashtiradi
4	Abonimentga xizmat ko’rsatish bo’limi	Ushbu bo’lim Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy kutubxonasida o’z faoliyatini olib boradi
5	Tizim	Bu MARC formatiga asoslangan Greenstone avtomatlashtirilgan tizimi hisoblanadi
6	Ma’lumotlar bazasi	Elektron katalog (EK) va To’liq matn(TM)ning umumiylashga ko’rinishi
7	Elektron katalog(EK)	Fonddagi adabiyotlar to’grisida ma’lumot berish, kitoblarni qidirish va statistika kabi vazifalarga ega
8	To’liq matn	Tarixiy romanlarning raqamlashtirilgan elektron shakli
9	Internet tarmog’i	Foydalanuvchilarga masofadan turib foydalanish imkoniyatini beruvchi tarmoq
10	Foydalanuvchilar tarkibi	Hamma foydalanishi mumkin bo’ladi.

1-jadval. Axborot modeliga umumiy ta’rif.