Hisob va audit fakulteti "audit" kafedrasi tursunov qaxramon to


O’zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatini



Yüklə 0,56 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/21
tarix02.01.2022
ölçüsü0,56 Mb.
#41329
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   21
auditorlik faoliyatining rivojlanish bosqichlari

O’zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatini 

me’yoriy-huquqiy tartibga solishning rivojlanish 

bosqichlari 

I - bosqich 

II - bosqich 

III - bosqich 

1992 yil – 2000 yil 

2000 yil – 2007 yil 

2007 yil – hozirga qadar 

1.6-rasm. Respublikada auditorlik faoliyatini 

me’yoriy-huquqiy tartibga solishning rivojlanish 

bosqichlari. 


15 

Shuni  ta’kidlash  muhimki,  ushbu  Qonun  xalqaro  tamoyillarga  yaqinroq  talablariga  o’z 

vaqtida  to’liq  javob  bergan.  Qonunda  dastlab  quyidagi  tushunchalar  aniqlashtirildi:  audit, 

auditor,  auditorlik  tashkiloti,  auditorlik  xulosasi,  auditorlik  faoliyatini  litsenziyalash.  Shu  bilan 

birgalikda,  ushbu  qonunda  auditorlarning  huquqlari,  majburiyatlari  va  javobgarligi,  Auditorlar 

Palatasi  faoliyatining  huquqiy  asoslari,  moliyaviy  hisobotlarni  auditorlik  xulosasi  bilan 

birgalikda  chop  etish  talablari,  auditorlik  tekshiruvlarini  o’tqazishdagi  cheklovlar  va  boshqa 

masalalar  o’z  aksini  topgan  edi.

 

Yuqorida  ta’kidlab  o’tilgan  qonunga  muvofiq    va  mustaqil 



nazoratning  maqsadga  muvofiqligini  kuchaytirish,  xo’jalik  yurituvchi  sub’ektlarga  boshqaruv 

faoliyati,  buxgalteriya  hisobi  va  moliya  sohasida  malakali  yordam  ko’rsatish    maqsadida 

O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “Moliyaviy  nazoratni  mustahkamlash  va 

xo’jalik faoliyatiga moliyaviy nazoratning auditorlik shakllarini joriy etish to’g’risida” 1993 yil 3 

maydagi 198-sonli Qarori qabul qilindi. Ta’kidlab o’tish joizki, ushbu qarorda har yili majburiy 

auditorlik  tekshiruvidan  o’tuvchi  xo’jalik  yurituvchi  sube’ktlar  turlari  belgilab  qo’yilgan  edi. 

Shuningdek  ushbu  qaror  Auditor  (auditorlik  firmasi)  to’g’risida  vaqtinchalik  nizom  va 

Auditorlar  Palatasi  to’g’risida  vaqtinchalik  nizom,  auditorlik  firmalari  va  auditorlarning  jamoat 

tashkiloti  faoliyatini  tashkil  etish  va  amalga  oshirish  uchun  aniq  ravshan  asos  sifatida  xizmat 

qiladi.  Shular  qatorida,  O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  tomonidan  1993  yil  17 

iyunda 293-sonli “Auditorlar  va  auditorlik  firmalarini  davlat ro’yxatidan  o’tkazish  to’g’risidagi 

Nizomni tasdiqlash to’g’risida”gi qarori qabul qilindi, bu esa auditorlik firmalarining faoliyatini 

tashkil  etishga  bo’lgan  davlatning  oshib  borayotgan  qiziqishidan  dalolat  berar  edi.  Shu  bilan 

birgalikda,  Vazirlar  Mahkamasining  “Faoliyatning  ayrim  turlari  bilan  shug’ullanish  uchun 

maxsus ruxsatnomalar (litsenziyalar) berish tartibini takomillashtirish to’g’risida”gi 1994  yil 19 

apreldagi 215-sonli Qaroriga asosan, Auditorlik faoliyatini litsenziyalovchi davlat organi sifatida 

O’zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi belgilangan edi. 

Mamlakatimizda auditorlik faoliyati rivojlanishining dastlabki bosqichida  yana bir muhim 

qadamlardan 

biri 


O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  “O’zbekiston 

Respublikasida  qimmatli  qog’ozlar  bozori  qatnashchilariga  maslahat-auditorlik  va  axborot 

xizmatlari ko’rsatish agentligini tashkil etish va uning faoliyati masalalari to’g’risida”gi 1996 yil 

25 apreldagi 161-sonli Qarorining qabul qilinishi bo’ldi, bu esa o’z navbatida qimmatli qog’ozlar 

bozori  qatnashchilari  moliya-xo’jalik  faoliyatida  auditning  rivojlanishi  uchun  muhim  turtki 

bo’ldi. 


Auditorlik  faoliyatini  yagona  tizim  sifatida  to’liq  rivojlanishida  navbatdagi  qadamlardan 

biri  bo’lib,  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  1996  yil  24  iyuldagi  PF-1500  sonli 

“Respublikada  bank  auditi  tizimini  rivojlantirish  chora-tadbirlari  to’g’risida”gi  Farmonining 



16 

qabul  qilinishi  hisoblandi,  shunga  muvofiq  Respublika  Markaziy  bankiga  quyidagi  vakolatlar 

berilgan edi: 

 



O’zbekiston  Respublikasi  banklari  tizimiga  kiruvchi  banklarda  auditorlik  tekshiruvini 

amalga oshirilishini nazorat etish; 

  auditorlarga  Respublika  tijorat  banklarida  auditorlik  tekshiruvlarida  qatnashish 



huquqini beruvchi malaka sertifikatini berish; 

  auditolik  tashkilotlariga  Respublika  tijorat  banklarida  auditorlik  tekshiruvlarini 



o’tqazish huquqini beruvchi maxsus sertifikat berish va boshqalar. 

“Auditorlik  foaliyati  to’g’risidagi”  qonunning  birinchi  chop  etilishida  auditorlik 

tekshiruvlarini  o’tqazishda  muhim  ahamiyatga  ega,  auditorlik  qoidalari  yoki  standartlarini 

kiritish va qayta ishlash masalalri ko’zda tutilmagan edi. Auditorlar o’z faoliyatlarini xalqaro va 

milliy  tajribalarni  umumlashtirish  yordamida,  ishlab  chiqilgan  aniq  kasbiy  qoidalarga  muvofiq 

amalga  oshirishlari  lozim  edi.  Auditorlik  faoliyatini  amalga  oshirishda  qo’llanilishi  lozim 

bo’lgan  asosiy  usul  va  tamoyillar  mazmunini  ochib  beruvchi  bunday  qoidalar  yoki  standartlar 

bo’lib auditorlik faoliyatini milliy standartlari hisoblanadi.  

1999 yilda O’zbekiston Respublikasi  Vazirlar Mahkamasining 10 iyun 1999 yildagi 296-

sonli “O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Oliy Majlis XIV sessiyasidagi ma’ruzasi asosiy 

qoidalarini  amalga  oshirish  chora-tadbirlari  to’g’risida”  qaroriga  muvofiq,  auditorlik  faoliyati 

milliy standarlarini ishlab chiqish boshlandi va bu ishga Respublika Moliya Vazirligi mas’ul etib 

tayinlangan edi. 

“Auditorlik  faoliyati  to’g’risida”gi  qonunning  birinchi  nashri  o’zining  kutilgan  natijasini 

berdi  –  ya’ni  Respublikada  auditorlik  faoliyati  o’z  o’rnini  topganligini  ishonch  bilan  aytish 

mumkin edi. 

O’zbekiston  Respublikasida  auditorlik  faoliyatini  rivojlantirish  va  takomillashtirishning 


Yüklə 0,56 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   21




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin