Hozirgi globallashuv jarayonida bozor iqtisodiyotining muammolari va yechimlari Norbek Sayfiddin o’g’li

www.pedagoglar.uz 
46-son 2–to’plam Iyul 2023
Sahifa: 58 
kerakki, dunyoda bozor jarayonlarining globallashuvi rivojlanishining qayd etilgan 
qonuniyatlari bozorlarning har xil turlarida va turli mintaqalarda notekis ravishda 
sodir bo'ladi. Bugungi kunda jahon iqtisodiyoti rivojlanishning "uch bosqichli" 
rejimiga o'tdi - muvaffaqiyatli rivojlanayotgan mamlakatlar (bu rivojlanayotgan 
mamlakatlar tarkibiga kiradi); vaziyat yaxshilanayotgan mamlakatlar (AQSh, 
Shvetsiya, Shveytsariya) va ma'lum bir yo'ldan borishi kerak bo'lgan davlatlar 
(yevro hududi va Yaponiya). Yangi mintaqaviy integratsiya guruhlari yaratilmoqda, 
transmilliy korporatsiyalar imperiyalari almashtirilmoqda, biznes operatsiyalarining 
ortib borayotgan qismi global ishlab chiqarish majmualari va axborot tizimlari 
doirasida amalga oshirilmoqda. 
Makroiqtisodiy tartibga solish - bu iqtisodiyotni barqarorlashtirishga 
qaratilgan chora-tadbirlar majmui bo'lib, aholi bandligini ta'minlash va potentsial 
ishlab chiqarishni amalga oshirishni nazarda tutadi. Mualliflarning fikricha, bunday 
sharoitda makroiqtisodiy tartibga solishning asosiy yo'nalishlari iqtisodiy o'sishni 
tiklash va mehnat unumdorligini oshirish bilan bog'liq. Shu maqsadda raqobat 
uchun qulay shart-sharoit yaratish, tarkibiy islohotlarni amalga oshirish, ta’lim 
darajasini oshirish zaruriyati paydo bo‘ldi. 
Makroiqtisodiy tartibga solishning muhim yo'nalishi davlatning ijtimoiy 
siyosatini qayta ko'rib chiqishdir. So'nggi o'n yilliklarda G'arb davlatlarining 
iqtisodiy siyosati iqtisodiy samaradorlikka qaratilgan strategiyalarga ustunlik berib, 
ijtimoiy ta'minot va ijtimoiy himoya dasturlarining ahamiyatini kamaytirdi. Biroq, 
inqiroz va umumiy iqtisodiy noaniqlik davrida hukumatlar ma'lum darajadagi 
ijtimoiy barqarorlikni va ijtimoiy himoyani ta'minlashi kerak. Bundan tashqari, 
kelajakdagi iqtisodiy natijalar sanoatning ayrim tarmoqlarini rivojlantirishga 
qaratilgan sanoat siyosatini amalga oshirish bilan bog'liq. Bu shuni anglatadiki, 
iqtisodiyotning davlat uchun ustuvor bo'lgan ayrim tarmoqlari arzon kabi qo'llab-
quvvatlash turlarini olishi kerak kreditlar, bevosita subsidiyalar. Biroq, bu yangi 
sanoat siyosati ishlab chiqarishda katta tarmoq siljishlarini amalga oshirish emas, 
balki muammolarni hal qilish yo‘llarini muvofiqlashtirish va yangi sanoat va 

---