Hujjat tekshirish natijalari Tekshiruvchi: Shamsiddin Hamzayev Mustafo 'g'li (ID: 17777) Tashkilot: Lavozimi
Yüklə 2,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
13
9 9 62 uning uchun maktabning barcha tashkiliy bo’limlari o’rtasida o’zaro kelishuv, hamkorlik zarur. Ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etish va uning mazmunini takomillashtirish yo’nalishidagi ixtiyoriy innovatsion faoliyat mavjud bo’lgan akmeologik usul strukturasini qayta tashkil etishni talab etadi. Zamonaviy maktabni boshqarish strukturasining modelini yaratishda eng avvalo, akmeologik usul ob’ektining mazmunini maktabning tashkiliy tuzilishi ifodalashini inobatga olinadi. Umumiy maqsadlarni amalga oshirishda tizimni tashkil etuvchi komponentlarning o’zaro ta’sir ko’rsatish shakli va ularning joylashuvi akmeologik usul sub’ektlarini tashkil etish tamoyillari va qonuniyatlariga asoslanadi. Tadqiqotchilar K.A.Abulxanova, B.G.Ananev, E.Bern, A.A.Bodalyov, V.Levi, A.A.Leontev, B.F.Lomov, V.A.Malaxova, N.Yu.Postalyuk, P.M.Yakobson va boshqalar o’zaro ta’sir muammolari to’g’risida gapirganda refleksiyaning rivojlanish zaruriyatiga e’tibor qaratishadi, u orqali o’zaro ta’sir jarayoni ishtirokchisini o’z faoliyatiga bo’lgan munosabati belgilanadi va hamkorlikdagi faoliyatning shakl va mazmuniga mos ravishda mazkur faoliyatning qayta tashkil etilishi ta’minlanadi deb hisoblashadi (203, 33-b.). Alohida ta’kidlash zarurki, akmeologik usul faoliyati yoki ixtiyoriy faoliyat “inson-inson” munosabati, shuningdek, insonning tashqi muhit bilan munosabatlari shaklida, ya’ni shaxsning ehtiyojlari talablaridan kelib chiqib ko’zlangan maqsadni amalga oshirishdagi o’zaro aloqalar shaklida tahlil qilinadi va o’rganiladi. Faoliyat maqsadi ob’ektiv bo’lib, o’z o’rnida shaxs tomonidan belgilanadi va u faoliyatning asosiy komponenti hisoblanadi. Shuningdek, faoliyat sub’ektni ma’lum bir harakatga keltiruvchi sabablarni aniqlaydi va unda aniq bir shaxsning faoliyati hamda maqsadi ifodalanadi. Ob’ektiv akmeologik usul faoliyatni faqatgina maqsadga yo’naltirilgan harakatlarning to’liq to’plami yoki harakatlar zanjiri shaklida mavjud bo’ladi. Akmeologik usul sub’ektining mavqeiga ko’ra, akmeologik usul faoliyatiga uning tayyorgarlik darajasi, qobiliyati va faoliyat turlari professional funktsiyalarni 8 63 amalga oshira olish qobiliyati sifatida ifodalanadi. Demak, akmeologik usul o’ziga xos xususiyatlarga, turli xil jihatlarga ega bo’lib, ular maqsadga erishishda harakatlar izchilligi bilan belgilanadi. Bu jihatlar o’z-o’zidan maqsadga ko’ra aniqlanmaydi, balki maqsadga erishishdagi shart-sharoitlar orqali belgilanadi. Agar maqsad o’zgarmasa, u belgilangan vaqtdagi sharoitlar hamda harakatlar tarkibi o’zgarib boradi. V.P.Toporovskiyning fikriga ko’ra, o’qituvchining akmeologik usul faoliyati – bu ta’lim muassasasini harakatlantirish va rivojlantirishga zaruriy sharoitlar yaratish orqali maktabni qayta tashkil etishda zaruriy natijalarga erishish bilan bog’liq bo’lgan ko’pgina tashkiliy, pedagogik, metodologik masalalarni hal etishga yo’naltirilgan akmeologik usul kontseptsiyasiga ega bo’lgan rahbarning harakatlari tizimi. Ma’lumki, akmeologik usul faoliyati sub’ektlar tomonidan lavozimi yo’nalishidagi funktsiyalarini bajarishlari jarayonida amalga oshiriladi. R.Sh.Ahlidinovning tadqiqot ishida asoslab berilganidek, maktabni boshqarish funktsiyalarining tarkibi aniq shart-sharoitlarda turli xil omillarga bog’liq bo’ladi. Ularning asosiylariga quyidagilar kiradi: maktabning turi, ta’lim tizimining xususiyatlari va vazifalari, rivojlanishga bo’lgan mo’ljal, akmeologik usulga yondashuv (38, 14-b.). U.I.Inoyatov (94, 102-b.) akmeologik usul faoliyatining o’ziga xos jihatlarini quyidagi yondashuvlar orqali ifodalaydi. Birinchi yondashuv – mavjud akmeologik usul amaliyotiga xos bo’lgan funktsional yondashuv. Bu yondashuvning asosiy yo’nalishi akmeologik usulning asosiy funktsiyalarini bajarishdan iborat. Ikkinchisi strukturaviy yondashuv, bunda akmeologik usul mexanizmi munosabatlar strukturasi orqali amalga oshiriladi, ya’ni akmeologik usul harakatlari boshqarishni tashkil etish, uning alohida funktsiyalarini va bajarish tartibini o’rganish, shuningdek, akmeologik usul tizimi strukturasining tahliliga asoslanadi. Bunday yondashuvda pedagog va uning o’rinbosarlari o’quvchi va Yüklə 2,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|