Humanitar və sosial elmlər faküLTƏSİ

qorxu
, 
fobiya
və 
həyəcan
yaşamaqdadır.

---

68 
Ən çox da bundan əziyyət çəkənlər uşaqlar, şagirdlər və tələbələrdir.
Mütəxəssislər problemin mahiyyətini araşdırmaqla yanaşı, onun aradan qaldırılma 
yollarını da üzə çıxarmağa çalışırlar.
Başqa sözlə, psixoloqlar təhsildə “xof”un aradan qaldırılması üçün təklif edir: 
Məktəblərdə: 
1. Məktəbdə şagirdin inkişafına gərəkli olmayan əlavə dərslərin ləğv 
edilməsi; 
2. İbtidai siniflərdə imtahanların ləğv olunması; 
3. Yuxarı siniflərdə imtahanların asanlaşdırılması; 
4. Məktəbdə dostluq və əməkdaşlıq mühitinin yaradılması; 
Ali məktəblərdə:
 
5. Ali təhsil müəssisələrinə imtahan şərtlərinin yüngülləşdirilməsi; 
6. Ali təhsil müəssisələrində imtahanların fakültələr üzrə keçirilməsi; 
7. Müəllimlərə inam mühitinin yaradılması; 
8. Yəni müəllimlərin kollokviumları və imtahanları şifahi, yazılı və ya 
test olmaq şərtilə müstəqil keçirməsi; 
9. Ali təhsil müəssisələrində koordinatorluq sisteminin dəyişdirilməsi 
(hər müəllim öz fənnindən imtahanda koordinator olmalı)və s. bu kimi başqa 
məsələlərin tətbiqindən danışmalıyıq.
 
 
 

---

69 
İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT 
1.
Bayramov Ə.S., Əlizadə Ə.Ə, Psixologiya. 
Ali məktəblər üçün dərslik
. Bakı, 
2002. 
2.
Bayramov Ə.S. Şəxsiyyətin təşəkkülünün aktual psixoloji problemləri – 
Bakı: 
Azərnəşr
,1981. – 387 s. 
3.
Cavadov R.Ə., Tağıyeva G.B. 
Ekstremal şəraitlərdə psixoloji xidmət (Ali 
məktəblər üçün dərslik), Bakı- 2006. 
4.
Əliyev 
M.S.
Tələbələrdə 
özünənəzarətin 
formalaşmasının 
psixoloji 
xüsusiyyətləri. Психолоэийа елмляри fəlsəfə doktoru алимлик дяряъяси 
иддиасы цчцн тягдим едилмиш диссертасийанын авторефераты. Бакы, 
2013, 28 с.
5.
Əliyev M.S. “Qorxu reallığı” illüziyası: təbiilik yoxsa sünilik. BQU-nun Elmi 
Xəbərləri. Bakı, 2017.
6.
Dəmirova C.C. Kiçik yaşlı məktəblilərin emosional intellektinə təsir göstərən 
amillərin psixoloji təhlili. BQU, ELMİ XƏBƏRLƏR, Bakı, 2017.
7.
Haciyeva A.Ş. Psixo-emosional halların tələbə şəxsiyyətinin formalaşmasina 
təsiri.
Психолоэийа елмляри fəlsəfə doktoru алимлик дяряъяси иддиасы 
цчцн тягдим едилмиш диссертасийанын авторефераты. Бакы, 2016, 28 с.
8.
İsmayılov N.V. Tibbi psixologiya və psixoterapiya-Bakı: Qapp-Poliqraf, 
2002. - 376 s.
9.
Mürsəlbəyova L.V.
Emosional stress şəraitində tələbələrin idrak fəaliyyətinin 
psixofizioloji xüsusiyyətləri. Психолоэийа елмляри fəlsəfə doktoru алимлик 
дяряъяси 
иддиасы 
цчцн 
тягдим 
едилмиш 
диссертасийанын 
авторефераты. Бакы, 2008, 19 с.
10.
Psixologiya. Ali pedaqoji məktəblərin bakalavr pilləsi tələbələri üçün dərslik. 
Prof. S.İ.Seyidov və prof. M.Ə.Həmzəyevin elmi redaktorluğu ilə. Bakı, 
2007.)

---

70 
11.
Şəfiyeva E. İ. Klinik psixologiya. - Bakı.: BDU nəşriyyatı, 2002. - 81 s.
12.
Şəfiyeva E.İ. Somatik xəstəliklərin klinikasının psixoloji problemləri. Bakı, 
2013, 195 s.
13.
Bandler R. Eskimeyen değişim. İstanbul, Ganj yayınevi, 2009, 238 s.
14.
Tarhan N. 10 adımda pozitiv psikoloji. İstanbul: Timaş, 2016
15.
Yazgan İnanç B., Yerlikaya E.E. Kişilik kuramları. Ankara, Pagem yayınevi, 
2014, 350 s.
16.
Аболин Л. М. Эмоциональная устойчивость и пути ее повышения // 
Вопросы психологии. — 1989. — № 4. 
17.
Биддалф С. До трех еще рано / пер. с англ.Е.В.Колосовой. М.: РИПОЛ 
классик, 2015, 224 с.
18.
Боль утраты. Психологические аспекты выживания в чрезвычайных 
ситуациях // Гражданская защита № 8, 1995, с. 57–61. 
19.
Вагин И. О. Психология жизни и смерти. СПб.: Питер, 2001, с. 97–103, 
119–124.
20.
Василюк Ф. Е. Пережить горе // О человеческом в человеке / Под ред. И. 
Т. Фролова. М.: Политиздат, 1991, с. 230–247.
21.
Василюк Ф. Е. Психология горя // Педология, новый век, октябрь, № 8, 
2001.
22.
Вилюнас В. К. Основные проблемы психологической теории эмоций // 
Психоло гия эмоций: Тексты. — М., 1984. — С. 3-28.
23.
Гермоген, епископ. Утешение в смерти близких сердцу. 2-е изд. М: 
Паломник, 2002, 192 с.
24.
Гнездилов А. В. Феноменология горя в онкологической клинике // 
Материалы IV Ежегодной Всероссийской научно-практической 
конференции «Психология и психотерапия. Психотерапия детей, 
подростков и взрослых: состояние и перспективы». СПб.: ИМАТОН, 
2002, с. 208–211.
25.
Гозман Л.Я. Психология 
эмоциональных отношений. М.:1987,176 с.

---

71 
26.
Дарвин Ч. О выражении эмоций у человека и животных. — СПб: Питер, 
2001. 
27.
Джемс У. Психология. / Под ред. Петровской Л. —— М.: Педагогика, 
1991. - 368 с.
28.
Джуан С. История мозга. 1640 фактов / пер. с англ. О.Перфильева. 
И.Давыдова. М.: РИПОЛ классик, 2014, 416 с.
29.
Дейте Б. Жизнь после потери. М.: Фаир-Пресс, 1999, 304 с. 
30.
ДемичевА. Дискурсы смерти. Введение в философскую танатологию. 
СПб.: ИНАПРЕСС, 1997, с. 25–32.
31.
Додонов Б. И. В мире эмоций. — Киев: Политиздат, 1987.
32.
Идея смерти в российском менталитете / Под ред. Ю. В. Хен. СПб.: 
РХГИ, 1999. 304 с.
33.
Ильин Е. П. Эмоции и чувства. — СПб: Питер, 2001. — 752 с: ил. — 
(Серия «Мастера психологии»
34.
Изард К. Эмоции человека. М.: Изд-во Моск. ун-та, 1980, с. 251–289.
35.
Изард К. Психология эмоций. — СПб.: Питер, 2000
36.
Исаев Д. И. Психология больного ребенка. Лекции. СПб.: Изд-во ППМИ, 
1993, с. 44–62.
37.
Кеннон В. Физиология эмоций. Телесные изменения при боли, голоде, 
страхе и ярости. — Л.: Прибой, 1927. 
38.
Кочюнас Р. Основы психологического консультирования. М.: 
Академический проект, 1999, с. 206–212.
39.
Кюблер-Росс Э. О смерти и умирании. К.: София, 2001, 320 с.
40.
Лаврин А. П. Хроники Харона. Энциклопедия смерти. М.: Моск. 
рабочий, 1993, с. 201–305.
41.
Линдеманн Э. Клиника острого горя // Психология эмоций. Тексты. 2-е 
изд. / Под ред. В. К. Вилюнаса, Ю. Б. Гиппенрейтер. М.: Изд-во МГУ, 
1993, с. 224–232.
42.
Литвак М. Е. Как преодолеть острое горе. Ростов-на-Дону: Феникс, 2000, 
320 с.

---

72 
43.
Линдеманн Э. Клиника острого горя. // Психология эмоций. / Под ред. 
В.К.Вилюнаса, Ю.Б.Гиппенрейтер.. — Москва: Изд-во Моск. ун-та,, 
1984. 
44.
Лукас К., Сейден Г. Молчаливое горе: жизнь в тени самоубийства. М.: 
Смысл, 2000, 255 с.
45.
Лурье Ж. В. Горевание и потеря // Школа здоровья, т. 6, № 4, 1999, с. 53–
57.
46.
Меновщиков В. Ю. Психологическое консультирование: работа с 
кризисными и проблемными ситуациями. М.: Смысл, 2002, с. 14–61.
47.
Моуди Р., Аркэнджел Д. Жизнь после утраты. Как справиться с 
несчастьем и обрести надежду. К.; М.: София, 2003, 288 с.
48.
Моховиков А. Н. Телефонное консультирование. М.: Смысл, 1999, с. 
201–210.
49.
Немов Р.С. Психология. В трех книгах.