Huquqiy davlat va hokimiyatlarning bo’linish tamoyili

Demokratiya — xalq hokimiyatchiligi.

Xalq hokimiyatchiligi prinsipi xalqni hokimiyatning yagona manbai deb e`lon qilgan Asosiy qonunda aks ettirilgan. (7-modda).

“Xalq hokimiyatchiligi”- atamasi grekcha demokratiya” (demos-xalq, kratiya-hokimiyat) so`zining tarjimasidir.
Demokratiya bu:
— fuqarolarni davlatni boshqarishda ishtirok etishi;
— hammaning va har kimning qonun oldida tengligi;
— jamiyat va inson xavfsizligi;
— fuqarolar va huquq erkinliklarining to`la-to`kisligi;
— inson faravonligi va manfaatlari xususida davlat g`amxo`rligi;
— inson va huquq erkinliklarining muxofazasi kafolatlangan mexanizm mavjudligidir.
O`z tarixi davomida insoniyat demokratiyaning ikki shaklini ishlab chiqdi, 1-bevosita, ya`ni to`g`ridan-to`g`ri demokratiya, bunda xalq davlat ishlarini vakillarsiz xalq qiladi.
2-vakillik demokratiyasi, bunda xalq o`z suveren huquqlarini o`zining saylab qo`yilgan vakillari orqali amalga oshiradi.
O`zbekiston xalqi, misol uchun 2000 yil 9 dekabr o`z mamlakati prezidentini saylaganda bevosita demokratiyadan foydalangan edi.
Davlat miqyosidagi muammolarni xalq bevosita o`zi, referendumda, ya`ni mamlakat siyosiy hayotining eng muhim masalalari yuzasidan umumxalq ovoz berishida ishtirok etganda, umumxalq muhokamasida qatnashganida hal qiladi.
Davlat qaror qabul qilish uchun jamoatchilik fikrini bilishi zarur bo`lib qolganda Konstitusiya -qonunlarning loyihalari umumxalq muhokamasiga qo`yilishi mumkin.
Referendum butun mamlakat miqyosida yoki mahalliy darajada o`tkazilishi mumkin. Referendumga ma`lum masalaga ovoz beriladi


O`zbekiston Respublikasi xalq hokimiyatchiligi shakllari
Referendum, saylovlar, yig`ilishlar, mitinglar, namoyoishlar, davlat organlariga takliflar, shikoyatlar va arizalar bilan yakka tartibda va jamoa tarzida murojaat qilish, qonun loyihalari muhokamasi.
Demokratiya davlatning eng muhim Konstitusiyaviy prinsiplaridan biri hokimiyatlar bo`linishi prinsipidir. (Konstitusiya 11-modda)
Ana shu prinsipga muvofiq davlatning qonun qabul qilish, ularni ijro etish va odil sudlov bilan bog`liq faoliyati hokimiyatning uch tarmog`i qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlari o`rtasida taqsimlanadi.
Jamoat birlashmalari nega kerak?
Jamoat birlashmalari - mamlak aholisi jamiyat hayotida ishtirok etish huquqining amalda namoyon etilishidir.
Fuqarolarning mushtarak manfaatlar asosida ixtiyoriy uyushishi natijasida vujudga kelgan tuzumga jamoat birlashmasi hisoblanadi. Jamoat birlashmalari quyidagi shakllarda mavjud bo`ladi:
-jamoat tashkilotlariga; -ommaviy harakatlari;
-jamoat jamg`armalari; -jamoat muassasalari.