Mundarija Kirish. I –BOB. MAMLAKATNING IJTIMOIY-IQTISODIY TARMOQ TUZULMASINI PRAGNOZLASH. 1.1. Tarmoq rivojlanishini prognozlashning ahamiyati
1.2. Tarmoqlarni iqtisodiy prognozlash uslubiyoti.
II-BOB. SANOAT MILLIY IQTISODINING YETAKCHI TARMOG’I VA UNI PRAGNOZLASH. 2.1. Sanoatning milliy iqtisodiyotdagi ro’li va uning tarmoqlari.
2.2. Sanoat tarmog’i tahlili va uni prognozlash.
Xulsa. Foydalanilgan adabiyotlar.
Kirish Iqtisodiyot tarmoqlarini prognozlashning qiyinchiligi shundagi, tarmoqlar mahsulotiga bolgan istemol hajmini aniqlashdadir. Shuning uchun bunday prognozlashni ishlab chiqishda uning barcha komponentlari yaxshilab baholash kerak. Iqtisodiyotdagi aniq bir mahsulotga bolgan iste’molni aniqlash, bu sohani prognozlashning asosidir. Buning uchun sohaning butun iqtisodiy tahlil qilish, va iqtisodiyot tarmoqlari qonuniyatlarini ko’rib chiqish kerak. Jamiyatda ushbu mahsulotga bo’lgan iste’mol talabini qondirilishi va ishlab chiqarish samaradorligini aniqlash kerak. Samaradorlikni baholashda bir qator ko’rsatkichlar tizimidan foydalaniladi, ular ishlab chiqarish omillari holatini korsatib beradi, ular quyidagilar:
Ishlab chiqarish resurslarini prognozlashtirishda asosiy fond va ishlab chiqarish kapital qo’yilmalarga kerak bo’ladigan mehnat va moddiy resurslarga bo’lgan talabni aniqlashdan iboratdir. Ushbu prognozning aniqligiga qarab tarmoq ishlab chiqarishini rivojlanish darajasi va hajmi rejalashtiriladi. Iqtisodiyotda mavjud iste’mol hajmi bilan ishlab chiqarishning umumiy hajmi teng bolishi kerak. Buning uchun tarmoqlarning ishlab chiqarish imkoniyati va foydalanish darajasini bilish kerak. Ushbu ko’rsatkichni prognozlashtirish tarmoqning ishlab chiqarish kuchini va undan ma’lum muddat mobaynida foydalanishini aniqlash imkonini beradi. Bir paytning o’zida ishlab chiqarish jarayonida foydalaniladigan resurslar tarmoq yo’nalishi, tarmoqda ilmiy texnika taraqqiyoti darajasi, boshqa tarmoqlar bilan aloqasi va boshqa omillar inobatga olinadi.
Tarmoqlarini prognozlash, qamrab olish darajasiga ko’ra quyidagilarga bo’linadi: alohida tarmoqlarni prognozlash, shu jumladan, uning rivojlanish qonuniyati, tarmoq tarkibidagi ishlab chiqarish jarayonining rivojlanishi, tarmoqning mintaqalar aro rivojlanishi, bir paytning o’zida tarmoq bilan bog’liq tarmoqlarni va iqtisodiyotdagi barcha tarmoqlarni prognozlash.