45
Sintaktik usul
Psixolingvistlar tilda grammatik ega va kesim bilan “psixologik ega va
kesim” mos kelmasligi haqida fikr bildirishadi. Bunda ular tema va remani
nazarda tutishadi.
Tilshunoslar “psixologik kesimning” ahamiyatini ta’kidlab, kommunikativ
jarayonning markazi ekanligini qayd etishmoqda. G. Paul gap bo‘laklarining
tartibi haqida shunday degan edi: “Har qanday gap bo‘lagi, qanday grammatik
formada bo‘lishidan qatinazar, psixologik nuqtai nazardan yo ega va kesim, yoki
ularining qismi vazifasida kela oladi”
1
.
Shuni aytish kerakki, tema va rema matnda gapdagi joylashish o‘rniga
qarab aniqlanadi. Boshqacha aytganda, tema har doim remani talab qiladi.
Shuning uchun gapning tasarruf hududi doimo ikkiga bo‘linadi: a) tema
Dostları ilə paylaş: