I bobIssiqlik o’tkazuvchanlik va issiqlik almashinuvi haqida umumiy tushuncha
Yüklə 1,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
grad
m Vt n t F . ) / ( Q
(1.8)
Demak, issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsientining qiymati, son jihatdan, temperaturalar farqi 1 0 S bo‘lganda devorning birlik qatlamidan o‘tadigan 10
solishtirma issiqlik oqimiga teng. Turli xil moddalar uchun λ ma’lum bir qiymatga ega bo‘lib, u moddaning tuzilishiga, zichligiga, bosimiga va temperaturasiga bog‘liq. Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti ning qiymati har qaysi jism uchun tajribadan topiladi.Ko‘pchilik materiallar uchun λ ning temperaturaga bog‘liqligini quyidagicha ifodalash mumkin: λ=λ 0
0 )],
(1.9) bu yerda λ 0 -t
S temperaturadagi issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti; t – temperatura, S; b – tajriba orqali aniqlanadigan temperatura koeffitsienti. Metallar issiqlikni eng yaxshi o‘tkazadilar, ularda λ 3dan 458 Vt/(m grad) gacha o‘zgaradi. Toza metallarning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti (alyuminiydan tashqari) temperatura ortishi bilan pasayadi. Yengil g‘ovak materiallar issiqlikni yomon o‘tkazadi, chunki ularning g‘ovaklari havo bilan to‘lgan bo‘ladi. Agar λ<0,2 Vt/(m grad)bo‘lsa, bunday materiallar issiqlik izolyatsiya materiallari deyiladi. Bunday
materiallarning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti temperatura ko‘tarilishi bilan ortadi.Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsientiga namlikni ta’siri katta. Suvning issiqlik o‘tkazuvchanligi yomon, lekin ho‘l materialning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti uning quruq holatidagi issiqlik o‘tkazuvchanligiga nisbatan ancha katta bo‘ladi. Bunga sabab shuki, suv issiqlikni havoga qaraganda deyarli 20 marta yaxshi o‘tkazadi, shu sababli jism g‘ovaklarining suv bilan to‘lishi uning issiqlik izolyatsiya xossalarini keskin kamaytirib yuboradi. Temperatura ko‘tarilishi bilan tomchi suyuqliklarning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti kamayadi, gazlarniki esa ortadi. Suvning λ si temperatura 0 S dan 127 S gacha ko‘tarilganda ortadi, bundan keyin ham temperatura ko‘tarilsa λ kamayadi.
11
1.1-jadvalda ayrim
materialllarning issiqlik va temperatura o‘tkazuvchanlik koeffitsientlari keltirilgan. Ayrim materialllarning issiqlik va temperatura o‘tkazuvchanlik koeffitsientlari 1.1-jadval Materiallar nomi
kg/m 3
t, S λ, Vt/(m
grad)
c, kJ/ (m grad) Q 10 6
m 2 /sek. Azbest 770
30 0,11163
0,816 0,186
Beton 2300
20 0,279
1,13 0,622
Nam tuproq 1700
17 0,657
2,01 0,192
Pishiq g‘isht 1800
0 0,768
0,879 - Muz 920 0 2,25 2,26 1,08
Quruq qum 1500
20 0,326
0,795 2,74
Shisha 2500
20 0,744
0,67 0,444
Alyuminiy 2670
0 204
0,921 86,7
Mis 8800
0 384
0,381 112,5
Nikel 9000
20 58
0,461 17,8
Kumush 10500
0 458
0,234 170
Uglerodli po‘lat
7900 20
45 0,461
14,7 Suv
999,9 0 0,5513 4,212 0,131
Havo (quruq) 1,293
0 0,0244
1,005 18,8
12
Kislorod 1,429
0 0,0247
0,915 18,8
Izotermik sirt dF dan d vaqt ichida o‘tayotgan issiqlik miqdorini aniqlash uchun (1.9) tenglamani F va bo‘yicha integrallash lozim, ya’ni jism ichidagi tempera tura maydonini bilish kerak. Bu masalani yechish uchun issiqlik o‘tkazuvchanlikning differentsial tenglamasi keltirib chiqariladi.
Yüklə 1,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|