I. M. Mustafayev O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Botanika instituti katta

Oshqozonosti bezi
ishlab chiqargan fermentlar ichakka quyiladi, oqsillar va uglevodlarni 
parchalaydi 
(5.18-rasm)
.
Jigar 
qorin bo‘shlig‘ida joylashgan bo‘lib, o‘t suyuqligi ishlab chiqaradi. Bu suyuqlik o‘t 
pufagida to‘planib, o‘n ikki barmoq ichak bo‘shlig‘iga chiqariladi. O‘t suyuqligi ovqat tarkibida
-
5.16-rasm.
Odamning ovqat hazm qilish organlari tuzilishi.
tanglay
oziq tishlar
qoziq tishlar
kurak tishlar
til yuzasi
til uchi
5.17-rasm.
Odamning og‘iz bo‘shlig‘i 
va tishlari tuzilishi.
jigar
og‘iz 
bo‘shlig‘i
oshqozon
so‘lak bezlari
halqum
qizilo‘ngach
oshqozonosti bezi
ko‘ndalang 
chambar ichak
to‘g‘ri ichak
chuvalchangsimon 
o‘simta
ingichka ichak
o‘n ikki barmoqli ichak
o‘t pufagi
ko‘richak

---

89
gi yog‘larning hazm bo‘lishida qatnashadi. Bundan tashqari, jigar organizmni turli xil zaharli 
moddalardan himoya qiladi. Jigar qonni filtrlab, zaharli moddalardan tozalaydi 
(5.18-rasm)
.
Inson salomatligi ko‘p jihatdan iste’mol qilayotgan oziq-ovqatining sifatiga va ovqatning 
ovqat hazm qilish organlarida hazm bo‘lishiga bog‘liq.
Qo‘shimcha moddalar bilan boyitilgan, gazli yoki yarim tayyor mahsulotlarni qabul qilish 
inson salomatligiga va ovqat hazm qilish organlarining ishiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Inson salomatligi tishlarni toza saqlashga ham bog‘liq. Xususan, tishlarda yong‘oq yoki 
danaklar chaqish, qattiq konfetlarni chaynash, issiq ovqatdan so‘ng birdaniga sovuq suv 
ichish yoki muzqaymoq yeyish mumkin emas. Tishlar oralig‘ida qoladigan ovqat qoldiqlari 
mikroblarning rivojlanishi uchun qulay muhit hisoblanadi. Ovqat qoldiqlaridan tozalash uchun 
har kuni uyquga yotishdan oldin tishlarni yuvish, ovqatdan so‘ng og‘izni iliq suv bilan chayish 
zarur. Tish cho‘tkasini sovun bilan yuvib, qaynoq suvda chayib turish lozim. Gigiyena qoida
-
lariga rioya qilinmaganida tishlarning emal qavati yemirilib, turli darajada kasallanadi.