I togayev yuksak o'simliklar sistematikasidan amaliy mashg’ulotlar

Nazariy tushuncha: Bu oila gulli o'simliklarning eng 
qadimgi oilalaridan bo'lib, ular 8 turkum, va 100 ga 
yaqin turdan iborat. Aksariyat qismi issiq iqlimli va 
subtropik o'lkalarda tarqalgan.
Nilufarnamolar qabilasi - Nymphales
Nilufardoshlar oilasi - Numphacaccae
13-rasm. Oq txisli nimfiya. l-ildizpoya, gul va barg; 2-unig‘chi; 
3-tugunchaning bo'yiga kesimi; 4-gulining diagramrnasi
Nilufardoshlar oilasining vakillari suvda o'suvchi ko'p 
yillik o'simliklar bo'lib, ularning ildizpoyasi yaxshi 
taraqqiy etgan, suv tagida qalqib turuvchi uzun bandli
54

---

barg yaprogl bo'ladi. Gullari ikki jinsli, gui qismlari 
spiral yoki halqa bolib joylashgan. Kosacha barglari 3 
5 ta, tojbarg va changchilari ko‘p sonli, urug'chisi uch 
yoki bir qancha mevabargchalarning qo'shilishidan 
hosil bolgan. Tugunchasi ustki yoki o'rta. Mevasi - ko'p 
urugli rezavor.
Ahamiyati: Oilaning barcha turlari manzarali o'sim- 
liklar hisoblanadi. Ildizpoyasi tarkibida 20%, urug'ida 
47% gacha kraxmal to'planadi. Ulardan ovqat sifatida 
foydalanish mumkin. Urugl ari ozuqa sifatida qushlar 
tomonidan iste'mol qilinadi.
Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar:
1. Gerbariy namunalaridan 
foydalanib 
oq nilufar 
o simligining gul tuzilishidagi muhim oila uchun xos 
belgilarini aniqlang. Gul a'zolarining soniga, ulaming 
joylanishiga e tibor bering.
2. 0 ‘rganilayotgan o'simlikni gultojibarglarining tashqi 
va ichki (markazga yaqin) joylanishi bilan, ularning 
shakli 
va olchovini 
o'zgari shiga, 
gul markazida 
joylashgan tojbarglarda, changdonga o‘xshash sarg‘ish 
o'simtalar borligiga ahamiyat bering va ular haqida fikr 
yuriting.
3. O'rganilgan o'simlikni umumiy ko'rinishi, gul va meva 
tuzilishlarining rasmlarini chizib oling. Gul formulasini 
tuzing.
Oq nilufar: 
* $ Ca
4
Co ~ A ~ G ( ~ )