Ii mövzu: TƏRBİYƏ prosesiNİn səCİYYƏVİ XÜsusiYYƏTLƏRİ Plan

Tərbiyə formaları- tərbiyə prosesinin elə təşkili üsullarıdır ki, burada uşaqların kollektiv məqsədyönlü təşkili və onların fərdi fəaliyyətlərinin üsulları nəzərdə tutulur. Tərbiyə işinin forması son dərəcə rəngarəng, zaman nöqteyi-nəzərdən isə dinamikdir. Tərbiyə işinin forması tərbiyə prosesinin daxili əlaqəsini, onun elementlərini əks etdirən və pedaqoqla tərbiyə olunanın münasibətləri ilə xarakterizə edilən tərbiyə prosesinin təşkilinin üsuludur. Pedaqoji ədəbiyyatda tərbiyə formasının təsnifatı onun şagirdlər tərəfindən necə təşkil olunması, onunla necə bağlı olması izah edilərək aşağıdakı kimi göstərilir: kütləvi, qrup, fərdi. Bu ən geniş yayılmış tərbiyənin təşkili formalarının təsnifatıdır ki, o da şagirdlər tərəfindən kütləvi formalarda (bütün sinfin iştirakı) dərnək formasında, qrup, yaxud fərdi şəkildə təşkil olunmadan çox asılıdır. Burada tərbiyə işinin formasına, onun düzgün müəyyənləşməsinə yanaşmada diqqəti çəkən cəhət tərbiyə fəaliyyətinə istiqamətlənmə ilə bağlıdır. Məsələn; şagirdlərin idraki inkişaf fəaliyyətinin təşkili vacibdir və buna görə də viktorinalar, bilik yarışları müsabiqəsi və s. kimi tərbiyə formaları burada daha uyğundur. “Nə?”, “Harada?”, “Nə vaxt?” kimi müsabiqə layihələri, işgüzar oyunlar və c.mühüm yer tutur. Bu mənəvi tərbiyə məsələlərinin həyata keçirilməsində disput, dəyirmi stol, etik mövzuda söhbət və s.dən istifadə edilə və tətbiq oluna bilər. Tərbiyə işinin formalarının düzgün seçimi tərbiyənin elmi prinsiplərinin əsasında müəyyənləşdirilir. Hər bir uşaq kollektivi üçün daha məqbul formalar seçmək lazımdır. Tərbiyə işinin təşkili formaları nə qədər məzmunca rəngarəng olarsa, o, bir o qədər də səmərəli olar. Tərbiyə işlərinin seçimi əsasında pedaqoji məqsədəyönlülük durmalıdır. Pedaqoji təcrübə göstərir ki, tərbiyə işinin təşkilinin eyni formalarının tətbiqi trafaret olmaqla gözlənilən səmərəni verməzsə, öz yeniliyini itirir. Təcrübəli pedaqoqlar isə daim tərbiyə formalarının rəngarəgliyindən istifadə etməyə can atırlar.