Ijtimoiy fanlar ” kafedrasi falsafa

9-MAVZU. GLOBALLASHUV VA GLOBAL MUAMMOLARNING FALSAFIY JIHATLARI

126 

9-MAVZU. GLOBALLASHUV VA GLOBAL MUAMMOLARNING 

FALSAFIY JIHATLARI


Reja: 
1.
Globallashuv hodisasi va globalistika.
2.

Global jarayonlarning shakllanish tarixi.

3.

2017-2021 yillardagi O‘zbekistonni yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar

strategiyasida global muammolarning tavsifi.
4.

Bashoratning turlari va metodlari

5.
Korrupsiya shakllanishining tarixi. BMT Kodeksida korrupsiyaga munosabat. 

O‘zbekistonda korrupsiyaga oid qonunlar va qarorlar tasnifi, korrupsiyaga qarshi

kurashning ahamiyati
6.

Texnika va texnologiya tushunchalarining mohiyati.

Tayanch tushunchalar: 
Globallashuv, globalistika, Harakatlar strategiyasi, global muammolar, 
Orol dengizi, bashorat, eksropolyasiya metodlari, tarixiy analogiya, kelajakni prognoz qilish,
utopiya, analitik prognoz, prognoz ogohlantirish, normativ prognoz, qidiruv prognozi, kelajak 
ssenariylari,korrupsiya, Korrupsiyaga qarshi kurashish to‘g‘risidagi Qonun, texnika, texnologiya.
Globallashuv hodisasi va globalistika.
Hozirgi davr haqida aniqroq tasavvur hosil qilish
uchun XX asr boshigacha jahon tarixi asosan mustaqil rivojlangan va bir-biriga jiddiy ta’sir 
ko‘rsatmagan sivilizatsiyalardan iborat bo‘lganini nazarda tutish muhimdir. Hozirgi zamonda
dunyo so‘nggi yuz yillik ichida yuz bergan jamiyat hayoti barcha jabhalarining faol 
integratsiyalashuvi natijasida sezilarli darajada o‘zgardi va yaxlit bir butun organizmga aylandi.
Buning oqibati o‘laroq, ayrim xalqlar va butun insoniyatning ijtimoiy ongida global jarayonlar va 
ularning ta’sirida yuzaga kelgan umumiy (dunyo miqyosidagi) muammolar bilan belgilangan
jiddiy o‘zgarishlar yuz bera boshladi. Jahon hamjamiyati o‘z rivojlanishining yangi bosqichiga 
qadam qo‘ygani, u avvalgi bosqichlardan nafaqat o‘zgarishlar miqyosi, balki faollik darajasi va
universal xususiyati bilan ham farq qilishi ayon bo‘ldi. Bu o‘zgarishlarning butun majmui, 
shuningdek, ularning sabablari 1990-yillarda globallashuv (lot. «globus» – «Yer kurrasi») deb
nomlandi. 


Globallashuv


jamiyat hayotining turli jabhalarida butun Yer sayyorasi uchun yagona 


bo‘lgan


tuzilmalar, aloqalar va munosabatlarning shakllanishi, universallashuv jarayonidir. 


Shuningdek, globallashuv global makonning tutashligi, yagona jahon


xo‘jaligi, umumiy ekologik 


o‘zaro aloqadorlik, global kommunikatsiyalar va shu


kabilar bilan tavsiflanadi.


Jahon rivojlanishining eng yangi tendensiyalarini anglab etish borasidagi ko‘p sonli 

sa’yharakatlar globallashuv jarayonlarining mohiyati, tendensiyalari va sabablarini, ular 

ta’sirida yuzaga kelayotgan global muammolarni aniqlash va bu jarayonlarning oqibatlarini 

anglab etishga qaratilgan fanlararo ilmiy-tadqiqotlar soha si – globalistika paydo bo‘lishiga olib 

keldi. Kengroq ma’noda «globalistika» atamasi globallashuvning turli jihatlari va global 

muammolarga oid ilmiy, falsafiy, madaniy va amaliy tadqiqotlarni, jumladan, ularning 

natijalarini, shuningdek, ularni ayrim davlatlar darajasida ham, xalqaro miqyosda ham iqtisodiy, 

ijtimoiy va siyosiy jabhalarda amalga joriy etish borasidagi amaliy faoliyatni ifodalash uchun 

qo‘llaniladi.
Shuni ta’kidlash lozimki, globalistika odatda ilmiy bilimning tabaqalanishi natijasida yoki turdosh 

fanlar tutashgan joyda paydo bo‘ladigan ayrim fanlar qatoriga kirmaydi. Uning vujudga kelishi

zamirida qarama-qarshi jarayonlar – hozirgi zamon faniga xos bo‘lgan integratsiyalashuv 
jarayonlari yotadi. Globalistika tadqiqotlar va bilishning shunday bir jabhasiki, bu erda turli fanlar
bir-biri bilan uzviy aloqada, har biri o‘z predmeti va metodi nuqtai nazaridan, globallashuvning 
turli jihatlarini tahlil qiladi, global muammolarni bir-biridan alohida va yaxlit tizim sifatida
o‘rganib, ularning echimlarini taklif qiladi.

---