«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

8.1.-rasm.
 Nazorat jarayoni
24
 
Nega nazorat qilish bu darajada muhim? Rejalashtirish, maqsadga 
muvaffaqiyatli erishishda ko'maklashuvchi tashkiliy tuzilmani yaratish va samarali 
rahbarlik orqali ishchilarni ruhlantirish maqsadida, tashkil qilinadi. Lekin barcha 
menejer va ishchilar aniq bir maqsadga erishish uchun qilgan ishlari va 
yetishayotgan natijalari rejadagidek ketishiga doim ham kafolat yo'q. Nazorat 
qilish muhimdir, shunday ekan menejerlar uchun bu - tashkiliy maqsadlarga 
erishilayotganini nazorat qilishga va agar erishilmasa ularni sabablarini o'rganishga 
yordam beruvchi yagona mehanizm hisoblanadi. Nazorat funksiyasining qiymatini 
uch muayyan sohalarda ko'rish mumkin: reja tuzish, xodimlar imkoniyatlarini 
kengaytirish va ish maskanini himoya qilish. 
Samarali menejer muntazam ravishda hodimlarga berilgan ish meyorida 
qiliayotganiga va osha faoliyat orqali haqiqiy maqsadlarga erishilayotganligiga 
ishonch komil hosil qiladi. Boshqaruv jarayonining so'nggi bosqichi sifatida, 
nazorat qilish rejalashtirishga muhim rishtani ta'minlaydi. Agarda rahbarlar nazorat 
qilmaganda edi, maqsadlar va rejalarga erishilayotgani va kelajakda qanday rejalar 
tuzish kerakligi haqida hech qanday ma'lumotga ega bo'lisha olmas edi. 
24
Robbins Stephen P.Management / Stephen P. Robbins, Mary Coulter. — 11th ed. R5647 2012 . 520-525-betlar 

---

86 
Nazorat qilishning ikkinchi muhim sababi hodim huquq va imkoniyatlarini 
kengaytirish masalasidadir. Aksariyat menejerlar hodimlarining imkoniyatlarini 
yuqorilashga xohish bildiravermaydilar chunki ular belgilangan masuliyatni 
amalga oshira olmasligidan qo'rqishadi. Lekin samarali nazorat qilish tizimi 
hodimlar samaradorligiga fikr va mulkohazalarni berib boradi va potensial 
muammolar ehtimolini kamaytirib boradi. 
Menejerlarning nazoratni saqlab turishlarining so'nggi sababi tashkilot va 
uning mol mulkini himoya qilishdadir. Bugungi kunning tabiati o'zi bilan tabiiy 
falokatlardan tahdid, molayaviy nizolar, ish joyidagi zo'ravonliklar, taklif zanjirida 
buzilishlar, havfsizlik buzilishi va hattoki terroristik hujumlarni o'zi bilan olib 
keladi. Rahbarlar ushbu bo'lishi mumkin bo'lgan tahdidlar sharotida tashkilot mol 
mulkini himoya qilmoqliklari shart. Mufassal o'ylangan nazorat tizimi va zahira 
rejalari minimal ish faoliyatidagi buzilishlarga yorddam berishni kafolatlaydi.