Ijtimoiy pedagogikada ishontirish metodi
Yüklə 0,52 Mb.
|
|
33.TARBIYACHILAR,
BOLALAR VA OTA ONALARGA PSIXOLOGIK-IJTIMOIY YORDAM Bolalarni tarbiyalashda oilaga yordam berishning samarali vositasi ota- onalarning pedagogik ta'limini tashkil etishdir, chunki oiladagi ko'plab muammolar bolalar bilan ishlashning boshlang'ich pedagogik haqiqatlarini bilmaslik bilan bog'liq. So'nggi yillarda ota-onalarning universal ta'limi deb ataladigan narsa rivojlandi. Pedagogik umumta‘limning maqsadi ota-onalar orasida psixologik- pedagogik bilimlarni ommalashtirishning turli shakllarini qamrab oluvchi ilmiy- uslubiy ishlarni olib borishdan iborat. Ota-onalar maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash bo'yicha psixologik-pedagogik bilimlarni bolalar bog'chalarida maxsus seminarlarda oladilar, keyin bu yo'nalishdagi ishlar maktab tomonidan amalga oshiriladi. Ota-onalarga pedagogik ta‘lim berish uchun maktablarda oila tarbiyasi bo’yicha ma‘ruza xonalari, pedagogik bilimlarning xalq universitetlari tashkil etilmoqda. Ular psixologik-pedagogik mavzularda ma‘ruza va ma‘ruzalar o’qiydi, oilaviy tarbiya bo’yicha o’zaro tajriba almashish bo’yicha uslubiy konferensiya va seminarlar o’tkazadi, pedagogika va psixologiyaga oid adabiyotlar ko’rgazmalarini tashkil etadi, tarbiyaviy mavzudagi filmlarni tomosha qiladi va muhokama qiladi va hokazo. Pedagogik ta‘limning har xil turlari va shakllari mavzulari ma‘lum yoshdagi o’quvchilar bilan olib boriladigan tarbiyaviy ishlarga bog‗liq holda ishlab chiqiladi va o’quvchilar keyingi sinflarga o’tgan sari murakkablashadi. Shunday qilib, ota-onalar ma'lum yoshdagi bolalarni va o'g'li yoki qizi o'qiyotgan sinfni tarbiyalash uchun mo'ljallangan pedagogik bilimlarni oladi. Pedagogik ta'lim korxonalarda, ota-onalarning ish joyida ham amalga oshiriladi. Ota-onalar uchun bolalarni tarbiyalashning eng muhim masalalari bo'yicha ma'ruzalar qilinadi, ilmiy-pedagogik konferentsiyalar o'tkaziladi, bolalar bilan ishlash muammolariga bag'ishlangan stendlar va maxsus burchaklar loyihalashtiriladi. Bu ishda maktab o’qituvchilari, sinf rahbarlari, o’quvchilar bilan sinfdan va maktabdan tashqari ishlar tashkilotchilari faol ishtirok etadilar. 2 kurs talabasi (………) 155 O'qituvchi, sinf rahbarining o'quvchilarning ota-onalari bilan ishlashning asosiy shakllari va usullarini ko'rib chiqing. Maktabning oila bilan barcha ishi ikkita asosiy guruhga bo'linadi: jamoaviy va individual. Kollektiv ish shakllariga pedagogik ma'ruza, ilmiy-amaliy konferentsiya, ota-onalar yig'ilishi va boshqalar kiradi. Pedagogik ma‘ruzaning maqsadi- ota-onalarning e'tiborini ta'limning zamonaviy muammolariga jalb qilish. Ushbu shakl ota-onalarni ta'lim nazariyasi asoslari bo'yicha tizimli bilimlar bilan jihozlashni o'z ichiga oladi. Pedagogik umumta'limni I - II sinflardan boshlagan ma'qul, chunki bu erda maktabga, pedagogik ta'limga munosabat yo'lga qo'yilgan. Birinchi mashg'ulotlarni maktab rahbarlari - bosh o'qituvchi, direktor, maktabdan tashqari va maktabdan tashqari ishlar tashkilotchisi olib borsa yaxshi bo'ladi. Pedagogik universal ta'lim parallel sinflarni birlashtirishi mumkin. Ko'pgina maktablarda ota-onalar uchun pedagogik bilimlar universitetlari mavjud bo'lib, ular ma'ruza va pedagogik umumta'lim bilan taqqoslaganda, ota-onalarning ta'lim nazariyasini o'zlashtirishlari uchun yanada murakkab ish shakllarini o'z ichiga oladi. Mashg'ulotlarga ma'ruza kursi, shuningdek seminarlar kiradi. Maktablarda ota-onalarning ta‘lim-tarbiya muammolariga bag‗ishlangan yillik yakuniy ilmiy- amaliy konferensiyalarini o’tkazish an‘anaga aylanib bormoqda. Oilaviy tarbiyaning dolzarb muammosi aniqlandi. Maktabda va oilada ―Farzandlarga mehnat tarbiyasi‖, ―Yaxshilikka eng qisqa yo’l go’zallikdan‖ va hokazo mavzularda o’rganilmoqda. Ochiq eshiklar kuni yoki maktabda ota-onalar kuni katta tayyorgarlikni talab qiladi, u odatda maktab ta'tilining oxirgi kunlarida, mavsum boshlanishidan oldin o'tkaziladi. Maktab maxsus ishlab chiqilgan, xizmatchilar tayinlangan, bayram dasturi chiroyli tarzda tuzilgan va hokazo. Dam olish rejasi namunasi: 1 - majlislar zalida 30 daqiqa davomida I-XI sinflarning ota-onalari uchun maktab aktivining dastlabki chiqishlari bilan kontsert. Eng yaxshi sinflar va individual talabalar qayd etilgan; 2 - sinflarda uchrashuv. O’quvchilar ota-onalariga qanday yashayotgani, qanday o’qiyotgani, nimani o’rganganligi haqida gapirib beradi, o’z mahorat va qobiliyatlarini namoyon etadi. I-IV sinflarda esdalik sovg‗alari tayyorlanadi va ota- 2 kurs talabasi (………) 156 onalariga topshiriladi; 3 - ko'rgazmalarga tashrif buyurish: "Eng yaxshi chizmalar", "Eng yaxshi igna ayollar", "Fotosnayperlar", "Ixtirochi va dizaynerlar" va boshqalar; 4 - ota-onalar qo'mitasi sovrini uchun sport musobaqalari; 5 - talabalar tomonidan badiiy film tomosha qilish; 6 - ota-onalar uchun filmlar (masalan, "Birinchi bola", "Menga o'g'limni qaytarib bering" va boshqalar). Albatta, ko'p variantlar mavjud. Asosiysi, butun maktab ishini ko'rsatish, ota-onalarning e'tiborini tarbiya masalalariga qaratish. Sinfdagi ota-onalar yig'ilishlari ishning an'anaviy shaklidir. Ayni paytda yig'ilishlarni o'tkazish uslubini takomillashtirish kerak. Sinf yig'ilishlarini tashkil etishning yondashuvlaridan biri bu uchrashuvlar mavzularini muammoli shakllantirishdir, masalan: "Qiyinchiliklardan xalos bo'lish yoki ularga duch kelish bolalarni tarbiyalashga yordam beradi?", "Mehribonlik, sezgirlikni rivojlantirishda kechikish mumkinmi? ‖ Va hokazo. Lekin bu erda nafaqat muammoli shakllantirish, balki uchrashuvni manfaatdor o'tkazish ham bo'lishi kerak. Oldindan ishlab chiqilgan anketa bunga yordam beradi. Masalan, "Qiyinchiliklardan qochish yoki ularga duch kelish bolalarni tarbiyalashga yordam beradimi?" savollar berish mumkin: Qanday hayotiy qiyinchiliklar sizning xarakteringizni tinchlantirganini, irodangizni rivojlantirganini eslang. Farzandingizning haqiqiy qiyinchilikka duch kelgan holatini (nutqi, harakatlari, his-tuyg'ulari va kayfiyati, harakat natijalari) eslang va tasvirlab bering. Farzandingizni qiyinchiliklarni engish holatida qanchalik tez-tez ko'rasiz? Ota- onalar bilan ishlashda ishning individual shakllari etakchi rol o'ynaydi. Shaxsiy ishning ba'zi shakllari allaqachon nomlangan (oilaviy tashriflar, o'qitish topshiriqlari). Bularga pedagogik maslahatlar kiradi. . Maslahat ota-onalarning savollariga javoblar asosida o'tkaziladi. Maslahatlashuvning psixologik-pedagogik shartlari quyidagilardan iborat: o'qituvchilarning ota-onalarning tashabbusiga ma'qullovchi munosabati; yordam berishga tayyorlik; ota-onalarni tarbiyalash masalalari bo'yicha aniq tavsiyalar va maslahatlar.
|