Başqa bir rəvayətdə deyilir: Dindən çıxmış bir şəxs imam Sadiq (ə)-dan soruşur: Allah-taala mələklərə Adəmə səcdə etməyi əmr etmişdir?
İmam Sadiq (ə) sualın cavabında buyurur: Hər kəs Allahın əmrilə səcdə edərsə, Allaha səcdə etmiş olur. Demək mələklər Adəmə səcdə etsələr də, Allahın əmri ilə səcdə etdikləri üçün Allaha səcdə etmiş olurlar.
Bu iki şəhadəti verməklə insanların can və malları toxunulmaz qalır, vərəsəlik, nikah qanunları və digər şeylər qüvvəyə minir və icra olunur.
Əbu Hüreyrənin Peyğəmbərdən (s) nəql etdiyi hədisdə deyilir: Biz bu camaatla Allahın vəhdaniyyətinə, mənim nübüvvətimə və mənə nazil olanlara şəhadət verib iman gətirmələri üçün mübarizə aparıram. Əgər onlar bu iki şeyə iman gətirib onları qəbul etsələr amanda olarlar və xalqın hüquq və işlərinə dəxalət etməyincə heç kəsin onların can və malına təcavüz etmək haqqı olmaz.
Bu hədisi Cabir və Əbdullah ibni Ömər azacıq fərqlə nəql etmiş və onu əhli-sünnə mühəddisləri öz mö᾽təbər kitablarında gətirmişlər: Səhihi Buxari 1/39, Səhihi Termizi 1/68, Sünəni Nəsai 2/224 və 161, Əhməd ibni Hənbəl 2/528 və 346 (Əbu Hüreyrədən 3/24 və 199, Ənəsdən 5/246, Mə᾽az ibni Cəbəldən 5/433,).
Yenə də Əbu Hüreyrə həzrət Rəsuli-əkrəmdən (s) nəql edərək deyir: Mən camaatla «la ilahə illəllah» kəlməsinə görə mübarizə aparıram. Hər kəs bu sözü qəbul edib desə, xalqın hüququna təcavüz etməyincə canı və malı amandadır, əməllərinin hesabı da Allahın öz öhdəsinədir.
Bu rəvayəti Müslüm, Əbu Davud, İbni Macə, Termezi, Nəsai, Əhməd, Təyalisi və Buxari də nəql etmişlər.
Ovs ibni Səqəfi deyir: Biz Mədinə məscidində idik. Bu zaman həzrət Rəsuli-əkrəm (s) oraya varid oldu, bir kişi ona yaxınlaşıb nə isə bir söz dedi və Peyğəmbərdə (s) onun cavabında buyurdu: Get de onu öldürsünlər! O kişi gedib yenidən qayıtdı. Həzrət Peyğəmbər (s) onu yanına çağırıb buyurdu: Bəlkə o, Allahın birliyinə və mənim peyğəmbərliyimin həqqaniyyətinə şəhadət verir?
Peyğəmbər buyurdu: İndi ki belədi, get onlara de ki, onu öldürməyib azad etsinlər. Çünki, mən Allah tərəfindən insanların Onun birliyinə və mənim peyğəmbərliyimin həqqaniyyətinə şəhadət vermələrinə əmr olunmuşam. Bu iki həqiqətə e᾽tiraf etdikləri zaman can və malları amanda qalacaq və gördükləri bütün işlərin müqabilində ilahi qanunlara müvafiq olaraq cəzalandırılıb-mükafatlandırılacaqlar.
Bu mətləbi bir qədər fərqli bəyanla imam Əli (ə) belə buyurmuşdur: «Bə᾽ziləri Allaha tacirlər kimi nəyinsə müqabilində (maddi maraq olmaqla), bə᾽ziləri kölələr kimi qorxu üzündən, bə᾽ziləri də azad insanlar təki onlara nəsib olan ne᾽mətlərin şükrünü yerinə yetirmək üçün ibadət edərlər.102
Dedim: Demək Allah-taala insanların bütün işlərinə dəxalət edərək onları günah etməyə məcbur edir.
İmam Rza (ə) cavab verdi: Xeyr. Allah-taala bütün bu yanlış təsəvvürdən uca və münəzzəhdir. Sonra bu ayəyə istinad edərək sözlərinə davam etdi. «Ey Adəm övladları, Mən sənin xeyirxah işlərinə, sənin özündən daha yaxınam (agaham). Çünki, gördüyün bütün işləri ixtiyarına qoyduğum güc və qüvvə və bacarıqla həyata keçirir və tutduğun günah işlərə Məndən daha çox agahsan. Çünki insan bütün günah işləri edəcək yeganə dəlil Allahın ona bəxş etdiyi güc və bacarıqdır.»
ŞƏFAƏT HƏDİSİNİ NƏQL EDƏN MƏNBƏLƏR
Şəfaət haqda bir çox hədis və rəvayətlər nəql olunmuşdur. Biz nümunə olaraq onlardan bir neçəsinə işarə etdik. Bu məzmunda nəql olunmuş rəvayətlərdən biri də Peyğəmbər (s) buyurduğu — «Hər bir peyğəmbərin [ümmətin şəfatə olunması üçün] dua etmə haqqı olmuş və etdikləri dualar Allah-taalanın dərgahında qəbul olunmuşdur. Lakin mən ümmətimin şəfaət olunmasında edəcəyim duanı qiyamət gününə saxladım».— hədisidir
Səhih Buxari (dua fəsli) 1-ci cild 145-ci səh. Səhih Müslüm 1-ci cild 130-cu səh. (Cabir və Ənəsə istinad olunmadan).
Malik ibni Ənəs «Muvətta» 1-ci cild 166-cı səh (Əbu Hüreyrədən). Əhməd ibni Hənbəlin «Müsnəd» kitabı 2-ci cild 215-313-181-396 109,426,486-cı səh.
İKİNCİ CİLD 5
ON İKİNCİ FӘSİL 5
QUR᾽ANDA NӘSX 5
NӘSXİN MӘ᾽NASI 6
NӘSXİN LÜĞӘVİ MӘ᾽NASI 6
NӘSXİN İSTİLAHİ MӘ᾽NALARI 6
İLAHİ HÖKMLӘRİN NӘSXİ 8
NӘSXİN QEYRİ-MÜMKÜNLÜYÜ 8
TÖVRAT VӘ İNCİLDӘ NӘSX 10
İSLAMDA NӘSX 12
NƏSX 14
NƏSX EDƏN VƏ NƏSX OLUNMUŞ AYƏLƏRİN ARAŞDIRILMASI 15
1. KİTAB ƏHLİNİN ƏFV OLUNDUĞUNU BƏYAN EDƏN AYƏNİN NƏSXİ 15
2. QİBLƏ AYƏSİNİN NƏSXİ 17
3. QİSAS AYƏSİNİN NƏSXİ 19
QULUN İNTİQAMININ ALINMASI ÜÇÜN AZAD BİR ŞƏXSİN ÖLDÜRÜLMƏSİ 21
KİŞİNİN QADININ QİSASI OLARAQ ÖLDÜRÜLMƏSİ (QADIN ÖLDÜRMÜŞ KİŞİNİN QİSASI) 22
4. VƏSİYYƏT AYƏSİNİN NƏSXİ 24
PEYĞƏMBƏRİN (S) BUYURDUQLARI İLƏ ŞƏR᾽İ HÖKMLƏRİN NƏSX OLMA HALLARI 26
5. ORUCLUQ AYƏSİNİN NƏSXİ 27
6. FİDYƏ AYƏSİNİN NƏSXİ 28
7. CİHAD AYƏSİNİN NƏSXİ 30
8. HARAM [MÜQƏDDƏS] AYLARDA MÜHARİBƏNİN HARAM OLDUĞUNU BƏYAN EDƏN AYƏNİN NƏSXİ 32
9. ƏHLİ KİTAB QADINLARI İLƏ EVLƏNMƏYİ BƏYAN EDƏN AYƏLƏRİN NƏSXİ 33
10. ƏQİDƏ AZADLIĞI AYƏSİNİN NƏSXİ 35
11. ZİNAYA DAİR VERİLƏN ŞƏHADƏT AYƏLƏRİNİN NƏSXİ 38
HALAL QADINLAR HAQDA NAZİL OLMUŞ AYƏNİN NƏSXİ 42
13. MÜT᾽Ə AYƏSİNİN NƏSXİ 42
İRƏLİ SÜRÜLƏN NƏZƏRİYYƏLƏR VƏ CAVABLAR 45
TƏLAQ AYƏSİ İLƏ MÜT᾽Ə HÖKMÜNÜN NƏSXİ 45
MÜT᾽Ə AYƏSİNİN İRS AYƏSİ İLƏ NƏSXİ 46
2. MÜT᾽Ə AYƏSİNİN İRS [VƏRƏSƏLİK] AYƏSİ İLƏ NƏSXİ 46
3. PEYĞƏMBƏRDƏN (S) NƏQL OLUNMUŞ RƏVAYƏTLƏ MÜT᾽Ə AYƏSİNİN NƏSXİ 47
MÜT᾽ƏNİN HARAMLIĞINA DAİR NƏQL OLUNMUŞ RƏVAYƏTLƏRİN TƏHLİLİ 50
MÜT᾽Ə AYƏSİNİN ALİMLƏR İCMASI TƏRƏFİNDƏN NƏSX OLUNMASI 54
MÜT᾽ƏDƏ DAŞQALAQ 55
MÜT᾽Ə BARƏDƏ YANLIŞ TƏSƏVVÜRLƏR 57
NƏTİCƏ 61
İRS AYƏSİNİN NƏSXİ 62
SƏRXOŞLUQ AYƏSİNİN NƏSXİ 66
FƏRZİYYƏ VƏ CAVAB 68
KAFİRLƏRİN TOXUNULMAZLIĞI HAQDA NAZİL OLMUŞ AYƏNİN NƏSXİ 69
MÜHAKİMƏ AYƏSİNİN NƏSXİ 72
ŞƏHADƏT [ŞAHİDLİK VERMƏK] AYƏSİNİN NƏSXİ 74
AYƏNİN NƏSX OLUNMADIĞINI SÜBUTA YETİRƏN DƏLİLLƏR 75
NƏSX NƏZƏRİYYƏSİ TƏRƏFDARLARININ İSTİNAD ETDİKLƏRİ DƏLİLLƏR 76
ZƏKAT AYƏSİNİN NƏSXİ 78
ƏTİ HARAM OLAN HEYVANLARIN YEYİLMƏSİNƏ DAİR NAZİL OLMUŞ AYƏNİN NƏSXİ 82
DÖYÜŞDƏN FƏRARİLİK AYƏSİNİN NƏSXİ 83
SÜLH AYƏSİNİN NƏSXİ 85
DÖYÜŞ ZAMANİ [DÜŞMƏNƏ QARŞI] MÜQAVİMƏT GÖSTƏRMƏK AYƏSİNİN NƏSXİ 86
CİHAD AYƏSİNİN NƏSXİ 88
AYƏNİN NƏSX OLUNMASINA DAİR İRƏLİ SÜRÜLMÜŞ BAŞQA BİR FƏRZİYYƏ 89
İZN AYƏSİNİN NƏSXİ 90
MÜHARİBƏDƏN BOYUN QAÇİRMAQ HAQDA NAZİL OLMUŞ AYƏNİN NƏSXİ 91
SƏBR AYƏSİNİN NƏSXİ 91
BAĞIŞLAMA VƏ KAFİRLƏRDƏN ÜZ DÖNDƏRMƏ AYƏSİNİN NƏSXİ 92
ŞƏRABIN HAlaLLIĞİNA DAİR NAZİL OLMUŞ AYƏNİN NƏSXİ 93
ZİNAKAR KİŞİ VƏ QADININ EVLƏNMƏSİNƏ DAİR NAZİL OLMUŞ AYƏNİN NƏSXİ 95
GÜZƏŞT AYƏSİNİN NƏSXİ 96
DÖYÜŞDƏ ƏSİR GÖTÜRÜLƏNLƏR HAQDA NAZİL OLMUŞ AYƏNİN NƏSXİ 98
DÖYÜŞDƏ İŞTİRAK EDƏN KAFİRLƏRİN HÖKMÜ 98
AYƏ HAQDA İRƏLİ SÜRÜLMÜŞ DİGƏR NƏZƏRİYYƏLƏR 102
DİLƏNÇİLƏRİN HAQLARINI BƏYAN EDƏN AYƏNİN NƏSXİ 105
NƏCVA AYƏSİNİN NƏSXİ 107
PEYĞƏMBƏRLƏ (S) GÖRÜŞÜB SÖHBƏT APARMAĞA NƏ ÜÇÜN SƏDƏQƏ VERİLMƏLİDİR? 109
HÖKM NƏ ÜÇÜN NƏSX OLUNMUŞDUR? 110
SUAL VƏ CAVAB 110
AÇIQ-AŞKAR TƏƏSSÜB VƏ QƏRƏZLİK 112
ON ÜÇÜNCÜ FƏSİL 117
YARADILIŞDA BƏDA 117
İLAHİ İRADƏ VƏ TƏQDİR ARASINDA OLAN RABİTƏ 118
NƏ ÜÇÜN BƏDA HAQDA SÖHBƏT AÇIRIQ? 118
MÜQƏDDİMƏ 118
BƏDANIN HƏQİQİ MƏ᾽NA VƏ MƏFHUMU 119
YƏHUDİLƏRİN ALLAHIN QÜDRƏTİNƏ OLAN BAXIŞI 119
ŞİƏ NÖQTEYİ-NƏZƏRİNDƏN BƏDAYA BAXIŞ 120
BƏDa vƏ QƏZA-QƏDƏRİN NÖVLƏRİ 120
QƏTİ QƏZA VƏ QƏDƏR 121
QƏTİ OLMAYAN QƏZA VƏ QƏDƏR 121
BƏDANI SÜBUTA YETİRƏCƏK DƏLİLLƏR 122
BƏDANIN İSTİFADƏ OLUNMADIĞI HALLAR 123
BƏDAYA OLAN ƏQİDƏNİN YARANMASI 124
ŞİƏ MƏZHƏBİNİN BƏDAYA BAXIŞI 127
ON DÖRDÜNCÜ FƏSİL 129
QUR᾽ANIN TƏFSİRİNƏ DAİR ÜMUMİ QANUNLAR 129
TƏFSİRİN MƏ᾽NASI 130
QUR᾽ANIN TƏFSİRİ ÜÇÜN MÖ᾽TƏBƏR SAYILAN SƏNƏDLƏR 130
QUR᾽ANIN VAHİD XƏBƏRLƏ TƏFSİRİ 131
QUR᾽AN AYƏLƏRİNİN VAHİD XƏBƏRLƏ MÜƏYYƏN VƏ XÜSUSİ HAL TAPMASI 133
MÜƏLLİFİN NƏZƏRİ 134
SUAL VƏ CAVABLAR 134
ON BEŞİNCİ FƏSİL 139
QUR᾽ANIN QƏDİM VƏ YA HADİS OLMASI 139
QUR᾽ANIN QƏDİMLİYİNƏ VƏ NƏFSİ [MƏ᾽NƏVİ] KƏLAMA ƏSASLANAN ƏQİDƏNİN YARANMASI 140
ALLAHIN ZATİ VƏ FE᾽Lİ SİFƏTLƏRİ 141
ZATİ VƏ FE᾽Lİ SİFƏTLƏR ARASINDAKI FƏRQ 141
NƏFSİ [MƏ᾽NƏVİ] KƏLAM NƏDİR? 141
NƏFSİ KƏLAMDA APARILAN ARAŞDIRMALAR 142
NƏFSİ KƏLAM NƏYİ TƏLƏB EDİR 145
ƏŞAİRƏNİN NƏFSİ KƏLAMA DAİR GƏTİRDİKLƏRİ DƏLİLLƏRİN ARAŞDIRILMASI 146
ON ALTINCI FƏSİL 150
HƏMD SURƏSİNİN TƏFSİRİ 150
HƏMD SURƏSİ HAQDA ÜMUMİ MƏ᾽LUMATLAR 151
HƏMD SURƏSİNİN FƏZİLƏTİ 151
HƏMD SURƏSİNİN AYƏLƏRİNİN SAYI 152
HƏMD SURƏSİNİN HƏDƏFİ 153
BİSMİLLAH AYƏSİNİN TƏFSİRİ 156
ƏDƏBİ İZAH 163
SURƏLƏRİN BİSMİLLAH AYƏSİ İLƏ BAŞLANMASI 164
BƏSMƏLƏ AYƏSİ HAQDA MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏR 166
QUR᾽AN, RƏHMƏT VƏ BAĞIŞLANMA KİTABIDIR 166
RƏHİM KƏLMƏSİNİN RƏHMANDAN SONRA GƏLMƏSİNİN SƏBƏBİ 167
BİSMİLLAH AYƏSİ QUR᾽ANIN BİR HİSSƏSİNİ TƏŞKİL EDİRMİ? 167
DÜZGÜN NƏZƏRİYYƏ VƏ BUNU SÜBUTA YETİRƏCƏK DƏLİLLƏR 169
ƏHLİ-BEYT RƏVAYƏTLƏRİ 169
ƏHLİ SÜNNƏ RƏVAYƏTLƏRİ 170
ZİDDİYYƏTLİ RƏVAYƏTLƏR 171
BİRİNCİ RƏVAYƏTƏ VERİLƏN CAVAB 172
İKİNCİ RƏVAYƏTƏ VERİLƏN CAVAB 173
MÜSƏLMANLAR 173
BİSMİLLAH AYƏSİ BÜTÜN NÜSXƏLƏRDƏ YAZILMIŞDIR 173
MÜXTƏLİF DƏLİLLƏR 174
HƏMD SURƏSİNİN BİRİNCİ HİSSƏSİNİN TƏFSİRİ 177
OXUNUŞ QAYDASI 177
BU İKİ QİRAƏTİN HANSI BİRİ DÜZGÜNDÜR? 178
DigƏRLƏRİNİN VERDİYİ CAVAB 179
BİZİM CAVAB 180
AYƏDƏ İŞLƏNƏN SÖZLƏR 181
HƏMD ŞÜKR ALLAHA MƏXSUSDUR 182
HƏMD SURƏSİNİN TƏFSİRİ 185
İKİNCİ HİSSƏ 185
İBADƏT 188
İSLAMDA İTAƏT HÖKMÜ 192
ALLAHA İTAƏT 192
ALLAHDAN QEYRİSİNƏ İTAƏT 192
PƏRƏSTİŞ VƏ TƏ᾽ZİM ARASINDA olan FƏRQ 193
ALLAHDAN QEYRİSİ ÜÇÜN EDİLƏN SƏCDƏ 197
İFTİRA VƏ TÖHMƏT 197
İMAM HÜSEYN (Ə)-IN TÜRBƏTİ 198
ADƏM (Ə)-IN SƏCDƏ ETMƏSİ BARƏDƏ İRƏLİ SÜRÜLMÜŞ NƏZƏRİYYƏLƏR 199
NƏTİCƏ 200
ŞİRK NƏYƏ DEYİLİR 201
İBADƏT nƏDİR? 202
ŞƏFAƏT VƏ KÖMƏK DİLƏMƏK 204
ŞƏFAƏT 206
ŞİƏ MƏNBƏLƏRİNDƏ NƏQL OLunMUŞ ŞƏFAƏT RƏVAYƏTLƏRİ 207
ƏHLİ SÜNNƏ MƏNBƏLƏRİNDƏ ŞƏFAƏT HAQDA NƏQL OLUNMUŞ RƏVAYƏTLƏR 208
HƏMD SURƏSİNİN TƏFSİRİ 209
SONUNCU HİSSƏ 209
OXUNUŞ QAYDASI 209
LÜĞƏT VƏ TƏKRİB HİSSƏLƏRİ 210
HƏRƏKƏLƏR 212
HİDAYƏT 215
HİDAYƏTİN MƏRHƏLƏ VƏ DƏRƏCƏLƏRİ 216
NƏTİCƏ 218
ON YEDDİNCİ FƏSİL 219
ƏLAVƏ VƏ HAŞİYƏLƏR 219
MÜT᾽Ə HƏDİSİNİN TƏHRİFİ 220
MƏHƏMMƏD ƏBDUHUN ÜÇ DƏFƏ TƏLAQ VERİLMƏSİNƏ DAİR İRƏLİ SÜRDÜYÜ NƏZƏRİYYƏ 222
RAZİNİN ŞİƏ MƏZHƏBİNƏ QARŞI YAXDIĞI İFTİRA 222
ALLAHIN MƏXLUQATI YARATMAQ İSTƏMƏSİNƏ DAİR NƏQL OLunMUŞ HƏDİSLƏR 223
TALE VƏ AQİBƏT ÜÇÜN EDİLƏN DUALARIN TƏ᾽SİRİ HAQQINDA NƏQL OLUNMUŞ HƏDİSLƏR 223
BİSMİLLAH AYƏSİ ƏTRAFINDA APARILAN FİKİR MÜBADİLƏLƏRİ 224
YARADILIŞIN BAŞLANMASI HAQDA NƏQL OLUNMUŞ HƏDİS VƏ RƏVAYƏTLƏR 224
Bismillah AYƏSİNİN QUR᾽ANIN BİR HİSSƏSİ OLUB-OLMAMASI HAQDA NƏQL OLunMUŞ HƏDİSLƏR 225
MÜAVİYƏNİN NAMAZ QILARKƏN Bismillah AYƏSİNİ UNUTMASI 226
Bismillah AYƏSİNİN NAMAZDA OXUNMASI 226
QƏBİRLƏRİN ZİYARƏT OLUNMASI HAQDA NƏQL OLunMUŞ HƏDİSLƏR 228
ALUSİNİN ŞİƏ MƏZHƏBİNƏ VURDUĞU TÖHMƏT 232
MÜƏLLİFİN HİCAZ ALİMLƏRİNİN BİRİ İLƏ APARDIĞI ELMİ MÜBAHİSƏ 232
İMAM HÜSEYN (Ə)-IN TÜRBƏTİNİN FƏZİLƏTİ 233
SƏCDƏ AYƏSİNİN TƏFSİRİ 234
ALLAH-TAALA İLƏ İBLİSİN SÖHBƏTİ 235
İSLAM İKİ ŞƏHADƏT VERMƏKLƏ QƏBUL OLUNUR 235
İBADƏTDƏN MƏQSƏD VƏ ONUN NÖVLƏRİ 236
ƏMRUN BƏYNƏ ƏMREYN MƏSƏLƏSİ 236
ŞƏFAƏT HƏDİSİNİ NƏQL EDƏN MƏNBƏLƏR 237