İlahi ziyafət

Ramazan - gündəlik namazların nafilələrini qılmaq fürsəti

Bir tövsiyə də yadıma düşdü. Gündəlik namazlar üçün deyilmiş bu otuz dörd rükət nafilə çox dəyərli ibadətdir. Ramazan ayı da yaxşı fürsətdir. Biz əksərən nafilə qıla bilmirik, amma ramazan ayında qılsaq, nə olar ki?! Oruc ağızla namaz qılmaqdan yaxşı nə ola bilər?! Dördrükətli zöhr namazından öncə səkkiz rükət nafilə qılınır; dörd ikirükətli namaz. Dördrükətli əsr namazından öncə onun səkkiz rükət nafiləsi qılınır. Bu nafilələri qılın. Şam namazının nafiləsi bunlardan əhəmiyyətlidir; həmçinin gecə nafiləsi on bir rükət, sübh namazının nafiləsi isə iki rükətdir. Bəzi adamlar üçün il boyu nafilə qılmaq, sübh namazından öncə gecə namazına oyanmaq çətin olur, amma bu gecələrdə məcburən və təbii şəkildə oyanırlar. Bu da Allahın bir nemətidir. Nə üçün bundan istifadə etməyək?! Ramazan ayının fürsətlərini qənimət bilin.

Mübarək ramazan ayının birinci günündə çıxışdan: 1993.

Ramazan - dua və münacat fürsəti

Namazda iştirak edən bütün qardaş və bacıları ilahi təqvaya dəvət edirəm. Ramazan və Allah ziyafəti ayıdır. Bu bərəkətli qonaqlığın açarı təqvadır. Bu ayda bizim üzərimizə düşən vəzifələrdən, daha doğrusu, bizim üçün yaranan fürsətlərdən biri duadır. Dua barədə üç məsələyə toxunmaq istəyirəm. Duada mənim dediklərimdən daha çox fayda, təsir və bərəkətlər olsa da, bu üç məqam və üç fayda əhəmiyyətli nöqtələrdir.

Biz Haqq-Taalanın dərgahına dua etdikdə, əslində öz istəklərimizə nail olmaq üçün bir vasitə axtarır, bu istəklərə sarı bir yol keçir və ondan istifadə edirik. Bu bir növ dua etməkdir: istədiyini almaq üçün dua etmək. İnsanın bütün məqsədləri maddi vasitə və yollarla əldə edilmir. Bəzi şeylər dua ilə əldə olunur; sözsüz ki, yalqız və əməlsiz dua ilə yox. İnsanın əməl qapısını bağlayıb, dua ilə kifayətlənməsinin heç bir faydası yoxdur. Lakin əməlin yanında, işin yanında, iradə və səyin yanında Allahdan istəmək də lazımdır. Bu dua insanın istəklərini təmin edir. Görürsünüz ki, əziz Peyğəmbər (s) döyüş meydanında bütün işləri gördükdən sonra dua da edir. Deməli, dua etmək, bu yolla öz istək və məqsədlərimizə nail olmaq bizim vəzifələrimizdən biridir.
Duanın qəbul olunmasının qayda və şərtləri

Dua digər vasitələrin yanında bir vasitədir. Bizim böyük tədqiqatçı və mütəfəkkirlərimizin sözü ilə desək, Allah-Taala varlıq aləmində onlarla vasitə və səbəb qoyub; dua da onlardan biridir. Duaların çoxunda hacət və istək irəli sürülür. Misal üçün, mübarək ramazan ayının çox yüksək məzmuna malik olan Səhər duasında Allah-Taalanı ad və atributlarına and verdikdən sonra deyir: “İstədiyini dua et və nəzərdə tutduqlarını Allahdan istə”. Allah-Taalaya bu qədər and verdikdən sonra dua qəbul olunur. Əmirəlmöminindən (ə) nəql olunmuşdur ki, bəla gəlməzdən öncə dua ilə onu dəf edin¹. Bunlar həqiqətdir. Əlbəttə, bu o demək deyil ki, siz nə istəsəniz və onu Allah-Taalaya necə desəniz, qəbul olunacaq. Xeyr, bütün adi səbəblər və bütün istəklər kimi onun da şəraiti və qaydaları var. Əgər siz dostunuzdan da bir şey istəsəniz, onun da qaydaları və yolları var. Duaya məxsus qaydanı işlətmək lazımdır. Ən əsas qayda budur ki, insan Allah-Taalaya diqqət yetirsin və bütün qəlbi ilə Allahdan istəsin. İnsanın qəlbi yumşalıb Allaha yönəldikdə duanın zamanıdır. O zaman Allahdan istəsəniz, adətən istəyiniz təmin olunar. Əgər Allahın elmində bəzi məsləhətlər mövcud olsa, heç. Biz bu mətləbləri bilmirik. Allah-Taala mənim və sizin dualarınıza görə yaradılışın, yaxud bir xalqın ümumi maraqlarını ayaq altına atmır. Əgər bizim istəyimizə böyük bir məsləhət mane olmasa və dua halında lazımi diqqətə malik olsaq, dua qəbul olunar; ya tez, ya gec.

Hədislərdə göstərilmişdir ki, hacətlər üçün dua etdikdə öz duanızı və istəyinizi çox bilməyin. Yəni nə qədər istəyirsinizsə, Allahdan diləyin. Deməyin bu çoxdur, azını istəyim ki, mümkün olsun. Duanı çox hesab etmək bizə qadağan olunmuşdur. Yəni Allah qarşısında duanı və istəyi çox saymayın. Allahdan böyük istəklər diləyin, Allah-Taala verəcək. Duaya ümid qapısını üzünüzə bağlamayın. Allah-Taalanın özü ilə bəndələri arasında yaratdığı bu yolu və vasitəni üzünüzə bağlamayın. Hədis kitablarında belə bir fəsil var: Duada tələsməmək. Yəni duada tələsməyin. Əgər bir şey istədinizsə və o sizin istədiyiniz zaman təmin olunmadısa, deməyin ki, Allah-Taala mənim duamı qəbul etmədi. Xeyr, hər şeyin öz zamanı var. Hədisdə gtöstərilir ki, Allah-Taala Bəni-İsraili xilas etməsini söz verdikdən sonra onlar qırx il dua etdilər və nəhayət baş verdi. Böyük iş görüldü. Fironun qərq olması və Musanın ona qələbə çalması üçün qırx il çalışmaq çox deyil. Tələsməyin, Allahı diqqətlə çağırın və nə istəyirsinizsə, Ondan diləyin. Bəzi dualarda buna işarə vurulub. Bir duada göstərilir ki, böyük arzular hər bir qapıdan və hər bir şəxsin yanından qaytarılır, lakin Sənin yanında belə deyil. Sənin yanında böyük arzular da təmin edilir.
Məsumlardan nəql olunan dualarda dərin İslam bilgiləri

Duada mövcud olan digər cəhət budur ki, imamlardan bizə çatmış dualarda İslam bigilərinin böyük dərsləri yatmışdır. Əgər bu Səhifeyi-Səccadiyyəni mütaliə etsəniz və sözlərin dua cəhətinə diqqət yetirməsəniz, görərsiniz ki, onun hər bir duası İslam və Quran bilgilərinin uca bir dərsidir. Əgər insan Əmirəlmömininin (ə) Nəhcül-bəlağənin birinci xütbəsi olan Tövhid xütbəsini və Səhifeyi-Səccadiyyənin Allaha həmd barədə olan birinci duasını qarşısına qoysa, görər ki, onlar bir-birinə bənzəyir və fərqlənmirlər; xütbə və dərsdirlər. Əmirəlmöminin (ə) bir qrupun qarşısında dayanıb ilahi bilgiləri bəyan etmiş, İmam Səccad (ə) da dua etmiş və dua dili ilə həmin bilgiləri söyləmişdir. Yaxud Səhifənin səkkizinci duası bir əxlaq duasıdır. Mən onun bəzi hissələrini qeyd etmişəm. Sanki bir nəfərin oxuduğu bir xütbə, yaxud xalq üçün etdiyi və əxlaqi uçurumları açıqladığı bir çıxışdır.

İmam Səccad (ə) bu duada tamahkarlıqdan, hərisliyin artmasından, qəzəbin çoxluğundan, paxıllığın hakim olmasından, dözümsüzlükdən, qənaətin azlığından, kobudluqdan, çoxlu şəhvətbazlıqdan, haqsız təəssübkeşlikdən, nahaq tərəfdarlıqdan, öz günahını kiçik və itaətini böyük saymaqdan, ixtiyarımızda və tabeliyimizdə olan toplumu pis idarə etməyimizdən, zalıma kömək etməyimizdən və çarəsizə kömək etməməyimizdən Allaha pənah aparır. İmam Səccad (ə) bütün bu mətləbləri bir duada bu formada bəyan edir. Deyir ki, İlahi, bunlardan Sənə sığınıram. Bunlar əxlaq dərsləridir. Səhifeyi-Səccadiyyənin duaları, Əbu Həmzə Sumali duası, İftitah duası, ramazan ayının digər duaları, cümə gecəsində, gündüzündə və digər zamanlarda oxunan və imamlarımızdan bizə çatmış bütün bu dualar tövhid, nübüvvət, hüquq, cəmiyyətin vəziyyəti, əxlaq, hökumət və insanın bilməyə ehtiyacı olan bütün İslam məsələləri haqda İslam bilgiləri ilə doludur. Bu dualarda bizim üçün dua dili ilə bəyan olunmuş mətləblər var. Bizim imamlarımız tağutların hakimiyyəti dövründə bilgiləri bu yolla xalqa çatdıra bilmişlər. Bu da dua barədə başqa bir baxışdır.
Duaya baxış növləri

Bu iki baxışda dua vasitədir. Birinci baxışda dua insanın istək, məqsəd və arzularına çatması üçün, ikinci baxışda isə ilahi bilgiləri anlamaq üçün vasitədir. Duaya üçüncü baxış budur ki, insan dua ilə, yalvarmaqla və hacətini bildirməklə özünü Allah-Taalaya yaxınlaşdırsın. Dua etməyin özü Allah-Taalaya yaxınlaşmaqdır. Rəblə danışmağın, yalvarmağın özü, Allahla danışmağın, Allah-Taaladan üzr istəməyin, tövbə etməyin və bağışlanmaq diləməyin özü insan üçün bir məqsəddir. Bu, duada mövcud olan ən üstün cəhətdir. İnsanın Rəbb qarşısında dayanıb göz yaşı tökməsi, kiçik və dəyərsiz olduğunu bildirməsi onun üçün bir məqam ucalığıdır. Bəşər Allah-Taala qarşısında kiçilməklə yüksəlir və zirvəyə qalxır. İnsanın bədbəxtliyi Allah-Taaladan xəbərsiz olduğu, özünü Allaha ehtiyaclı bilmədiyi zaman başlayır. Bəşərin uğursuzluğu o zaman başlayır ki, həyatında Allahla ünsiyyət və əlaqə üçün heç bir yer ayırmır. Dünyada nə qədər pislik varsa, bundandır. Bəşər vücudunda nə qədər çirkinlik varsa, bundandır. İnsan özünü pis əməllərdən sığortalamaq üçün Allaha doğru getməli, Allahla ünsiyyət və əlaqə yaratmalıdır. Bu hamının vəzifəsidir.

Ramazan ayı belə dua etməyin zamanıdır. Heç bir eybi yoxdur, öz hacətinizi istədiyiniz duanı diqqətlə, yalvarışla və ürəkdən edin, ürəyinizi Allaha yaxınlaşdırın. Mənim və sizin buna ehtiyacımız var. Mənim qardaşım və bacım! Duadan qafil olmayın.

İslam Respubilkası - dünyanın quldurları ilə mübarizə aparmalı olan quruluş, fəsad dağları ilə vuruşmalı olan xalq, heç bir quldurun qarşısında baş əyməyən və bəşəriyyətin xilası üçün danışan cəmiyyət və quruluş öz fərdlərinin daxilində və qəlbində dua və yalvarışa sarı qapılar açmalıdır. Bunsuz olmaz. Əgər düşmən qarşısında möhkəm olmağınızı istəyirsinizsə, dua qapısını açmalısınız. Əgər heç kimdən və heç kəsdən qorxmamaq istəyirsinizsə, Allahla əlaqənizi gücləndirməlisiniz. Əgər maddi gözəlliklər qarşısında möhkəm olmağınızı və sürüşməməyinizi istəyirsinizsə, özünüzü dua və münacatla sığortalamalısınız. Bu duadır. Bu bütün müsəlmanların mənəvi vəzifəsidir, insanın öz daxilindən Allah-Taalaya sarı açdığı yoldur. Buna görə siz görürsünüz ki, Əmirəlmöminin (ə) - o qorxmaz insan, o mücahid, o böyük insan, o qüvvəli və qüdrətli hakim, fikri, beyni, ağlı, hikməti və elmi dünyanın ən böyük filosof və həkimləri üçün dərs olan, diz qatlayıb öyrənməli olduqları bu şəxs, qarşısında bütün dünya dayansa da, arxa çevirməyən bu güclü insan öz dövrünün bütün insanlarından daha çox ibadət edir, Allah-Taala qarşısında daha çox ağlayır və yalvarırdı.

Ramazan ayını əldən verməyin; bu fürsətləri fövtə verməyin. Ramazan ayı dua və ibadət üçün çox əlverişli zamandır. Çalışıb dua qapısını üzümüzə açıq saxlayaq. Əgər kimsə dua etməyə müvəffəq olsa, diqqətlə və ürəkdən dua etsə, bilsin ki, Rəbbin lütfü ona şamil olmuşdur. Duanın qəbul olunması isə sonrakı mərhələdir. İslam cəmiyyəti gərək Allaha yalvaran, dua və tövbə edən cəmiyyət olsun.

Tehranın cümə namazı xütbələrindən: 1993.

Ramazan - nəfsə hakim olmanın təlim ayı

Ümidvarıq Allah bu fitr bayramını bizim xalqımıza və digər xalqlara mübarək etsin! Hər şeydən mühüm olan və hər zaman, xüsusən də mübarək ramazan ayından sonra gələn fitr bayramında diqqət yetirməli məsələ budur ki, hər bir xalqın hərəkət və uğurunda əsas amil düşüncə, etiqad və ruh təməllərini bərpa etməkdən, möhkəmlətməkdən ibarətdir.

İslam bizə öyrədir ki, dünya və axirət məqsədlərinə çatmaq üçün insanın daxilində bir dəyişiklik baş verməlidir. Bir cəmiyyətdə və xüsusi olaraq müsəlman cəmiyyətlərində həmin dəyişiklik baş verməyincə, qəlblər Allahla tanış olmayınca, Allahın yoluna ən üstün və doğru yol kimi baxmayınca və üz tutmayınca müsəlman cəmiyyətlərin problemləri həll olunmayacaq. İlahi hədiyyə və ehtiyat olan, müsəlman xalqın ixtiyarına qoyulmuş ramazan ayının daxilində bizim üçün həmin istiqamətdə dəyərli ərməğanlar vardır. Bir tərəfdən bir təlim və riyazət olan ramazan ayının orucu nəfsə hakim olmaq üçün vasitədir. Nəfsə hakim olmadan, həvəs və ehtirastları cilovlamadan heç bir böyük işi uğurla görmək olmaz. Ramazan ayı öz orucu ilə bu istiqamətdə dəyərli bir təlimdir, məşqdir. Allahın lütfü ilə Əhli-beyt (ə) məktəbinin davamçıları məsumlardan nəql olunmuş duaların vasitəsi ilə bu mübarək ayın axşam, gündüz və gecələrində Allaha dua, Onunla raz-niyaz və münacatlar etdilər. İmam Səccadın (ə) zümzüməsi ilə tanış olan şəxs bizim Allah yolundan, mənəviyyatdan uzaqlaşmağımızın, bizim və bizim kimilərin mənəvi və ruhani dərəcələrdən məhrum olmasnın səbəbinin ehtiraslara uymaqdan və əmmarə nəfsə itaətdən doğan problemlərin olduğunu yaxşı anlayır.

İmam Səccad (ə) Əbu Həmzə duasında deyir ki, ey mənim Rəbbim, məni Sənin itaətindən saxlayan günahımdan ayır. Günah dedikdə əsas məsələ insanın öz ehtirasları və nəfsinə tabe olmasına görə düçar olduğu məsələlərdir. Bu duadan bəlli olur ki, günahlar insanı ucalmağa qoymurlar.

Biz bu ramazan ayında dəfələrlə dedik ki, İlahi, Öz gözəl halınla bizim uğursuz halımızı dəyişdir.¹ Allah-Taaladan istədik ki, bizim pis halımızı öz lütfü ilə yaxşı hala çevirsin. Əgər bu olsa, Allahın lütfü ilə bütün problemlər həll olunacaq. Ölkədə istər kiçik, istər böyük bir vəzifədə çalışdığımız üçün bizim hər birimiz öz vəzifəmiz qədərincə bu halın dəyişməsinə daha çox ehtiyaclıyıq və pis halımıza görə daha çox dərd çəkməliyik. Mən özümü deyirəm. Mən bu dəyişikliyə sizdən çox ehtiyaclıyam. Bu bir ölkədə və bir xalqda hərəkət və yeniliyin açarıdır. "Hər hansı bir tayfa öz vəziyyətini dəyişmədikcə, Allah da onun vəziyyətini dəyişməz!"¹ Onların nəfslərində və canlarında olan dəyişməlidir ki, həyat da dəyişsin.
Ramazan - Allaha itaət və Onun razılığını qazanmaq yarışı

Mübarək fitr bayramı möminlər üçün mükafat, əziz Peyğəmbər (s) və onun canişinləri üçün bayram, şərəf və hörmət günüdür. Namazda iştirak edən siz müsəlman qardaş və bacıların hamısını təqvaya dəvət edirəm. Təqva Allahın yardımı ilə ramazan ayının orucundan doğan nəticədir.

Fitr bayramı Allahın nəzər yetirdiyi, möminlərə ilahi rəhmət və əfvin şamil olduğu gündür. Mübarək ramazan ayı kimi bu günün də qədrini bilmək lazımdır. Bir hədisə görə, İmam Müctəba (ə) fitr bayramında bir yerdən keçərkən bir qrup insanın əyləndiyini, bu günə əhəmiyyətsiz halda deyib-güldüyünü gördü. Onların yanında dayanıb buyurdu: "Həqiqətən Allah ramazan ayını bəndələrinə yarış mövsümü etmişdir. Bu ayda insanlar Onun razılığını əldə etmək üçün bir-biri ilə yarışırlar".² Buyurdu ki, ötən ramazan ayında bəziləri önə keçib qalib oldular, digərləri isə səhlənkarlıq etdilər, özlərini ilahi rəhmətə çatdıra bilmədilər, məyus oldular. Bir hədisdə deyilir ki, gülüb-əylənməklə məşğul olan insanlar qəribə insanlardır. Saleh əməl sahibləri savab tarlalarını yığacaqları gün onlar ziyan içərisində olacaqlar. Bu böyük gün qiyamət gününə bənzəyir. Ramazan ayında Allahın razılığını qazana bilmiş şəxslər fitr bayramında Allah-Taaladan öz mükafatlarını alırlar. Bu gün əhəmiyyətsiz yanaşılası bir gün deyil. İmam Həsən Müctəba (ə) sözünün davamında buyurdu ki, əgər bəsirət gözü açılsaydı və bizim gözlərimizin önündəki maddi pərdələr götürülsəydi, saleh insanların öz mükafatlarını və savablarını toplamaqda, pis insanların da öz səhlənkarlıqlarının nəticəsini seyr etməkdə olduqlarını görərdik.
Ramazan ayının təsirlərini gələn il üçün saxlamaq

Ramazan ayı bütün xeyir və bərəkətləri, bütün səmərəli saat və anları, Allah-Taalanın o ayda mömin və saleh insanlara verdiyi bütün vədləri ilə keçdi. Bəzi adamlar bu aydan fayda götürdülər, öz qablarını doldurdular və növbəti ramazan ayına qədər bir il boyu özlərini sığortaladılar. Xoş onların halına! Ümidvaram ki, siz qardaş və bacılar da belə insanların sırasında olasınız. Ramazan ayında öz səyinizin nəticələrini qorumağa çalışın, ürəkləri təmiz saxlayın, sizi Allahdan uzaqlaşdıran işlərlə məşğul olmayın, qəlbinizin Allahı xatırlamasını istəyin, onun qədrini bilin. Ramazan ayında əldə etdiyiniz nəticə və səmərələrlə ilin sonuna qədər öz səadətinizi təmin edin. Allahın lütfü ilə İran İslam Respubikasında yaxşı olmaq, yaxşı qalmaq və yaxşı yaşamaq istəyənlər üçün əlverişli şərait vardır. Müsəlman yaşamaq istəyənlər İslam Respublikasında müsəlman yaşaya və müsəlman qala bilirlər. Dünyanın çoxlu ölkələrində belə şərait yoxdur ki, gənc günah etməyə bilsin, günaha yaxınlaşmaq istəməyən şəxs bunu bacarsın. Bu şərait İslam respublikasının səmərələrindəndir. Bunun qədrini bilməliyik.

Fitr bayramı namazının xütbələrindən: 1993.
Ramazan - cənnətin bir parçası

Ramazan ayı başqa bir cəhətə görə də çox diqqətəlayiqdir. Mən bu barədə bir neçə kəlmə danışmaq istəyirəm. Bu sözlər sizin üçün yeni deyil, özünüz bunları xalqa deyirsiniz, amma eşidənlər üçün bir xatırlatma olsun deyə söyləyirəm. Ramazan ayı Allahın bizim maddi dünyamızın qaynar cəhənnəmində yerləşdirdiyi bir cənnət parçası, bu ayda bu ilahi süfrənin başında özümüzü cənnətə daxil etmək üçün verdiyi bir fürsətdir. Bəzi adamlar bu otuz gündə cənnətə daxil olurlar, bəziləri bu otuz günün sayəsində bütün ili, bəziləri bütün ömürlərini cənnət edirlər, bəziləri də onun kənarından xəbərsiz ötürlər. Bu, təəssüflü və ziyanlıdır. Yalnız özünün yox, bu yüksək potensiala malik olan insan məxluqunun belə bir böyük süfrədən istifadə etmədiyini görən hər bir kəsin təəssüflənməyə haqqı var. Bu, ramazan ayı, Allahın ziyafəti və qədr gecəsinin ayıdır.

Bunları o qədər təkrarlamış, demiş və eşitmişik ki, bizə adi gəlir. Bu adi məsələlərin arasında həqiqətləri tapan insan kamillik yoluna çıxar. Maddi elm də belədir. Hamı ömür boyu almanın ağacdan ayrıldıqda yerə düşdüyünü görmüşdü; dünyada bundan da adi bir iş yoxdur. Amma bir nəfər bunun bir fenomen olduğuna diqqət yetirdi: nə üçün alma aşağıya enir; nə üçün ağacdan ayrılanda yuxarıya qalxmır? Və bununla cazibə qüvvəsi kəşf olundu, bəşər elmində yeni bir qapı açıldı. Bizim həyatımızın bütün adi məsələləri belədir. Qurana baxın: "Nə üçün dəvənin necə yarandığına baxmırlar?"¹. Dəvə ilə gəzən ərəb üçün dəvədən adi bir şey varmı?! Allah insanın diqqətini dəvəyə yönəldir. Biz ətrafımızdakı bu ilahi fenomenlərə diqqət yetirməliyik. Onlardan biri də ramazan ayıdır. Allah ziyafəti kiçik məsələ deyil. Eşitmişik ki, Allah ziyafəti qonaqlıqdır. Özü də elə bir qonaqlıqdır ki, ev sahibi bütün kainatın ixtiyar sahibi olan əzəmətli, elmli, səxavətli və qüdrətli Allahdır. Bu ilahi ziyafətdir və biz ona dəvət olunmuşuq. Bundan istifadə etmək lazımdır. Bundan necə istifadə etmək olar? Bizim ixtiyarımızda qoyulanlarla - orucla, namazla, müstəhəb işlərlə, dua ilə, ibadətlə, zikrlə, raz-niyazla. Əgər bu işlərlə məşğul olsaq və biz ruhanilər öz dinləyicilərimizi də bu işlərə cəlb edə bilsək, bu ölkə bir cənnət parçasına çevriləcək, dünya və axirət düzələcək: "Əgər o məmləkətlərin əhalisi iman gətirib təqvalı olsaydılar, sözsüz ki, göyün və yerin bərəkət qapılarını onların üzünə açardıq"¹. Bunlar ilahi vədlərdir, şişirtmə deyil. Allah-Taala yerin və göyün bərəkətlərini təqvalı xalqa açacaq. Təqva da sözügedən işlərlə əldə olunur.
Təqva - ramazan ayının yeganə məqsədi

Ramazan ayının orucunun ən böyük məqsədlərindən və bəlkə demək olar ki, yeganə məqsədi təqvadır: "Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə vacib edildiyi kimi, sizə də vacib edildi ki, (bunun vasitəsilə) təqvalı olasınız"². Bu bizim əlimizdədir. İnsanların hər biri özlərini və əgər bacarsalar, digərlərini islah etməlidirlər. Bu yalnız ruhanilərə məxsus deyil. Lakin din alimlərinin, ruhanilərin, xətib və vaizlərin hazırlıqları var, Allah-Taala onlara bu imkanı, nitqi, zehni, ictimai mövqeyi və libası vermişdir. Biz bundan istifadə etməliyik. Ramazan ayında adi məsələlərdən biri də Allah-Taalanın bu aydın sözləridir: "Qədr gecəsi min aydan xeyirlidir. O gecə mələklər və Ruh Rəbbinin izni ilə hər bir işdən ötrü yerə enərlər. O gecə dan yeri sökülənə kimi (büsbütün) salamatlıqdır"³. Bir gecə səhərə qədər ilahi salamın timsalıdır; möminlərə, cənnət əhalisinə və Allahın ixlaslı bəndələrinə məxsus olan "Rəhmli Rəbdən salam"⁴. Bu, istifadə etməmiz üçün bizim ixtiyarımıza qoyulmuşdur. Mənim ramazan ayı barədə demək istədiyim budur. Bu, bütün işlərdə islahın açarıdır; hər şey buradan başlanır. Necə ki, inqilabın özü buradan başlandı: məsciddən, dindən və təqvadan.

Əgər böyük imama baxsanız, bu əzəmətli hərəkətin əsas təməlinin təqva olduğu daha çox məlum olar. İmam təqvanın, zikrin, ilahi dərkin, Allah üçün əməlin və ixlasın timsalı idi. Əgər bu olmasaydı, mümkün olmazdı. Əgər imam o qədər yaxşı, mənəviyyatlı və mərifətli olmasaydı, bu iş belə nəticələnməzdi. Bu, islah üçün müqəddimədir.

Ruhanilərlə görüşdə çıxışından: 1994.

Ramazan - təqva vadisinə qədəm qoymaq ayı

Namazda iştirak edən bütün əziz qardaş və bacıları ilahi təqvanı qorumağa və ona riayət etməyə çağırıram. Təqva ayının, orucu insanın təqva vadisinə qədəm qoyması üçün vasitə olan ramazan ayının qədrini bilək və özümüzü təqva adlanan dindarlıq mərhələsinə bacardıqca yaxınlaşdıraq.

Təqvanın fayda və təsirləri

Bu gün birinci xütbədə çox əhəmiyyətli olan bir Quran təcrübəsinə toxunacağam və söhbətim təqva barədə olacaq. Təqvanın insan həyatında çoxlu faydaları var. Onlardan biri budur ki, təqvalı insan həyatın uçurumlarında və çətin yollarında özünü qoruya bilir, təqvasız insan isə bunu bacarmır. Əgər insan özünə qarşı daimi ehtiyatdan, əməllərində, hətta fikirlərində və insana aid olan işlərdə özündə daimi diqqətdən ibarət olan təqva ruhunu yaratsa, nəticədə ilahi imtahanlardan sağlam çıxar. Çünki təqvanın mənası özünə baxmaqdan, diqqətdən, özündən ehtiyatlı olmaqdan və diqqətsizlik etməməkdən ibarətdir.

Mənim qardaş və bacılarım! İmtahan hamı üçündür. Bütün xalqlar həyatın eniş-yoxuşlarında imtahan olunmuşlar. Fərdi miqyasda baxdıqda da bütün insanların imtahan olunduğunu görürük. İmtahanlar müxtəlifdir, amma hamı üçündür. İnsanın qarşısına şəriətin ziddinə olan bir ləzzət çıxır və insan ona meyllənir - bu, imtahandır; insanın qarşısına onun əldə edə biləcəyi, lakin Allahın qanun və qaydalarının ziddinə olan pul çıxır - bu, imtahandır; insan bir söz deyir, o söz onun özü üçün faydalıdır, amma nahaq sözdür - bu, imtahandır; bir yerdə bir sözü demək lazımdır, Allah insandan onu deməsini istəyir, lakin bu iş təhlükəli və çətindir - bu, ilahi imtahandır. Ümmət və xalqlarda da belədir. Bir xalqın sərvətli və qüdrətli olması, nailiyyətlərlər əldə etməsi, elmi inkişafları həmin xalq üçün imtahandır. Əgər xalqlar qüdrətin zirvəsində olduqda özlərini sağlam saxlaya bilsələr, imtahandan başıuca çıxmışlar. Əgər cəmiyyət və xalqlar sıxıntı azaldıqdan sonra Allahı unutsalar, imtahandan uğursuz və başıaşağı çıxmışlar. Məhz buna görə Quran qısa Nəsr surəsində Peyğəmbərə (s) müraciətlə buyurur: "(Ey Peyğəmbər!) Allahın köməyi və zəfər (Məkkənin fəthi) gəldiyi zaman, insanların dəstə-dəstə Allahın dininə daxil olduqlarını gördüyün zaman".¹ Bu bir Peyəğmbərin (s) iqtidarının zirvəsidir. Allah ona yardım və qələbə bəxş edir, insanlar qrup-qrup onun dininə gəlirlər. Bu halda ehtiyatlı olmaq lazımdır. Odur ki, ardınca buyurur: "Rəbbini həmd-səna ilə təqdis et və Ondan bağışlanmağını dilə. Həqiqətən, O, tövbələri qəbul edəndir!"². Həmin qələbə anında Allahı xatırla, Onu uca tut, Ona şükür et. Çünki bütün bu uğurların səbəbkarı sən deyilsən, Allahdır. Özünə baxma, ilahi qüdrətə bax.

Əziz Peyğəmbər (s) kimi hikmətli və ilahi rəhbər belə yerlərdə ümmətin yolunu azmasından ehtiyatlanır. Bu halda təqva bir xalqın köməyinə çatır. Əgər bir xalq təqvalı olsa, inkişaf, iman və Allaha bəndəlik yolunu davam etdirər. Əgər xalqların təqvası olmasa, tarixin müxtəlif dövrlərində dünyanın iqtidarlı xalqlarının düçar olduğu bəlalar başlarına gələr. Onlar qürura, hegemonluğa, zülmə, kobudluğa və yayınmaya düçar oldular, insanları yoldan çıxardılar, dünyanı xarabalığa çevirdilər və axırda özləri də məhv oldular. Bunun bir nümunəsini yaxın illərdə dünyada mövcud olan iki böyük imperatorluqdan birində müşahidə etdiniz. Bu, təqvasızlığın nəticəsidir. Dünyanın istər fərdlərdən, istər xalqlardan ibarət olan bütün təqvasızları öz süqutlarını gözləməlidirlər. Bu, qaçılmaz taledir. Təqvasızlığın ardınca mütləq süqut gəlməlidir. Əlbəttə, tam süqutdan öncə yayınma, fəsad və xarabalıqlar var.

Tehranın cümə namazı xütbələrindən: 1994.

Əmirəlmömininin (ə) sui-qəsddən sonrakı ən mühüm tövsiyələri

Əmirəlmöminin (ə) ramazan ayının on doqquzunda xəncərlə vurulduqdan sonra qısa vəsiyyət etmişdir. Bu gün Allahın izni ilə onu sizə tərcümə edəcəyəm. Səbəb budur ki, insan həyatının son anlarında ən yaxşı və ən etimadlı adamlarına özünün əsas fikirlərini deməyə çalışır. Əmirəlmöminin (ə) xilqətin möcüzəsidir, birinci dərəcəli müsəlmandır, əziz Peyğəmbərin (s) bilavasitə ardıcılıdır. Onun məqamı səmalarda yerdən daha məşhurdur. Onun səma mələkləri arasında mürid və sevənləri insanlardan çoxdur. O, bütün uca ilahi incəliklərə yiyələnmiş arif, Allah yolunun birinci dərəcəli mücahidi idi. O, həyatının bütün mərhələlərində layiqli şəkildə cihad etdi; birinci dərəcəli zahid, birinci dərəcəli siyasətçi, birinci dərəcəli rəhbər idi. Bu yüksək xüsusiyyətlərə malik olan insan dünyadan köçür. Vaxtı azdır. O, sui-qəsddən öncə də bunu bilirdi, digərlərinə isə sonra bəlli oldu.

Ömrün son saatlarını keçirir və övladlarına, Kufə əhalisinə, o dövrün və bütün tarixin çaşqın müsəlmanlarına qısa bir mesaj vermək istəyir. Sözləri çox dəqiq seçilmiş bu mesaj bir səhifəyə sığır. Adi gözlə baxanda bu vəsiyyətin cümlələri bəzən bir-birinə uyğun görünməyə bilər. Bizim adi baxışımıza və təhlilimizə görə bir yerdə çox əhəmiyyətli bir məsələyə toxunur, sonra birdən-birə bizim fikrimizcə çox da əhəmiyyəti olmayan bir mətləb haqda danışır. Amma Əli ibn Əbu Talibin (ə) baxışı ilahi baxışdır, dəqiqdir, Allah-Taalanın yaranmışlara baxışı kimidir. İlahi meyarda və Əli (ə) baxışında kiçik və böyük olan bizim baxışımızdakı kiçik və böyüklərlə fərqlənir. Əgər insan bu baxışla baxsa, - təbii ki, bizim imkanımız azdır, uzaqdan təhlil edirik - cümlələr uyğun görünər. Mətləblər çox dəqiq tənzim olunmuşdur.

O bu vəsiyyəti İmam Həsən (ə) və İmam Hüseynə (ə) etmişdir. Zərbə vurulandan sonra onları yanına çağırdı, onlarla danışdı və bu sözləri söylədi. Yaralıdır, zəhərin təsirindən bədəni qızdırmışdır. Zəiflik və xəstəlik adi insanların söz söyləməsinə mane olur, amma Əli ibn Əbu Talib (ə) kimi bir şəxsə mane ola bilmir. Bu qısa saatlar ərzində - zərbə vurulandan şəhidliyə qədər sürən 48 saatdan az bir müddətdə bütün vacib, zəruri və birinci dərəcəli işləri görməlidir və gördü. Biri bu vəsiyyəti idi. O, belə başlayır: "Sizə təqvalı olmağı tövsiyə edirəm"¹. Müqəddiməsiz olaraq birinci söz təqvadır.