Ilarning musiqiy savodxonligini rivojlantirish

---

` 
 
46 
 
 
 
MUSIQA MADANIYATI DARSLARI
DA O‘QUVCH
ILARNING MUSIQIY 
SAVODXONLIGINI RIVOJLANTIRISH 
Donaboyeva Ziyoda Muxiddin qizi 
Boyovut tumani 29-
maktab musiqa fani o‘qituvchisi
 
[e-mail] 
https://doi.org/10.5281/zenodo.7614563 
Annotatsiya.
Mazkur maqolada musiqa darslarida o'quvchilarni o'z ustida ishlash 
ko'nikmalarini shakllantirishning nazariy-amaliy asoslari yoritilib berilgan. Musiqa 
madaaniyati darslarida o'quvchilarning o'z ustida muntazam ishlarida faoliyat turlarining 
ahamiyati, musiqa savodi, musiqa tinglash vajamoa bo'lib kuylash jarayonida o'quvchilarning 
o'z musiqiy bilimlarini oshirib borishi keltirilib o'tilgan. 
Kalit so'zlar:
musiqa darslari, o'z ustida ishlash ko'nikmalari, faoliyat turlari, ijrochilik 
ko'nikmalari. 
KIRISH. Ma'lumki, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 
—
2017-2021 yillarda "O'zbekiston 
Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasi 
to'g'risida" gi 2017 yil 7 fevral PF-4947-soni hamda 
—
2017-2021 yillarda "O'zbekiston 
respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasini 
Ilm, ma'rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yilida amalga oshirishga oid Davlat dasturi 
to'g'risida"gi 2020 yil 2 martdagi PF-5953 Farmonida 
—
Ta'lim va fan sohasini rivojlantirish 
alohida belgilab qo'yilgan. 
TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI. Bugungi kunda har qanday jamiyatning 
rivojlanganlik darajasi uning ta'lim-tarbiya ishalarini to'g'ri yo'lga qo'yilishi, fan, madaniyat 
sohalariga bo'lgan e'tiboriga bog'liq bo'lmoqda. Zotan ta'lim-tarbiya jamiyatning, millatning 
kelajagini ta'minlaydigan jahon miqiyosidagi nufuzini belgilaydigan ustuvor omil hisoblanadi. 
Musiqa darslarida o'quvchilarni o'z ustida ishlash ko'nikmalarini shakllantirishda ularga 
avvalo musiqiy bilim va tushunchalarning mazmun mohiyatini, musiqa pedagogikasining 
ahamiyatini, musiqiy rivojlanishda ijrochilik va mashg'ulotlarning ahamiyatini o'quvchilar 
ongiga singdirish lozim bo'ladi. O'z ustida ishlash ko'nikmalarini shakllantirishda musiqiy 
faoliyat turlarining ahamiyati juda katta. Musiqa o'qitish jarayonida amaliy faoliyatlar hal 
qiluvchi rol o'ynaydi. Bularning (kuylash, chalish, raqs tushish, turli harakatlar bajarish va 
boshqalar) orasida jamoaviy kuylash (xor) yetakchi rol o'ynaydi, zeroki o'quvchi ayni holda 
jo'rnavoz va dirijyor ishoralariga amal qilayotgan holda o'z ovozini boshqaradi, o'rtoqlari va 
jo'rnavozga o'z ijrosini muvofiqlashtirib boradi, ayni vaqtda asarning musiqiy ohangi va badiiy 
obrazlarini idrok etib mantiqan anglab boradi va badiiy zavqlanadi, kuylash jarayonida vokal -
xor malakalarini doimiy ravishda rivojlantirib borish va uni ilmiy asosda amalga oshirib borib 
o'quvchilarda musiqiy bilimlar doirasini tarkib toptirib borish hal qiluvchi maqsad vazifalardan 
hisoblanadi. 
Umumta'lim maktablarida o'qitiladigan "Musiqa madaniyati" fani o'quvchilarni ma'naviy, 
badiiy-estetik kamolotida muhim o'rin tutadi. Musiqa darslarida o'zlashtiriladigan kuy-
qo'shiqlarni ongli ijro etishlari, ularning nazariy asoslari haqida yaratilish tarixi, mualliflari, 
uslublari, xarakteri, janriy xususiyatlari, tuzulishi va shu kabi xususiyatlarini ongli tushunib, o'z 
ustida ishlash ko'nikmalarini shakllantirish va shu asosda yondashib o'rganishlari uchun 
xizmat qiladi. 

---

`