Türkcədən çevirən: Aslan Quliyev
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
Kərəm
Sıldırım qayalarda, dərin vadilərdə çağlaya-çağlaya yorulan çay Arpaçayı həsrətlə qucaq-
layanda sevdiyinə qovuşan bir igid kimi ram olur, kəndin önündəki geniş düzənlikdə qıvrılaraq
sakit-sakit axardı. Yay gecələrində Araz kərpic evləri işıqlandıran qaz lampalarının közərən işıq-
larıyla, o biri sahildə tikilmiş dəbdəbəli daş binalardan süzülən pırıl-pırıl elektrik işıqlarıyla ikiyə
bölünər, işıqlanan səsini götürüb gedərdi.
Arazın kənarındakı düzənliyin söykəndiyi çılpaq təpənin yamaclarında yerləşirdi kənd.
Araz baharın əvvəllərində coşub sahillərini selə qərq eləsə də, hər yay bərəkət gətirər, nazlı-nazlı
axardı kəndin kənarından.
Uşaqlığı bu kənddə keçdi Kərəmin, cavanlığı bu kənddə. Quru qamışları bir-birinə bağla-
yıb gəmilər, ərzaq torbalarının kənarını cıraraq o gəmilərə bayraqlar düzəltdi. Gəmilərin içinə
ümidlə salamlar doldurub Xəzərə göndərdi illərcə.
- Buuuu, su! Xəzərə qucaq dolusu salam apar.
Araz başını qayalara vura-vura həsrətində olduğu bir diyara axıb getdi illərcə. Hər bahar
yenə də sahillərində qamışlar qalxdı. Neçə bahar durnalar gəldi, neçə payız durnalar getdi. Əkin-
lər sahillərində boy atdı, Kərəmlə bərabər. Göybaşlar, gəlinciklər, sümbüllər yenidən bitdi. Əkin-
lərə, çiçəklərə qarışdı, boy atdı, böyüdü Kərəm.
***
Kəndə iki jandarma gəldi, əllərində bir dəstə kağız var idi. Muxtarı çağırıb bir-bir oxudular
zərflərin üstünü. Jandarmalar adları oxuyur, Muxtar cavab verirdi:
- Kənddə yoxdu, komandanım.
- O da yox, Istanbuldadır.
- Kərəm Dəmir, - dedi jandarma.
- Burdadır, bax, ordakı cavandır, - muxtar Kərəmi göstərərək dedi.
Əskərlərin ətrafındakı kiçik qələbəliyə doğru gəldi Kərəm:
- Ay Hüseyin əmi, məni niyə axtarırlar? – dedi.
- Ay Kərəm, sən hələ böyümədin? Yaşın iyirmi olub. Sənin tayların evlənib arvad-uşaq sa-
hibi oldu. Sən hələ də Arazın qırağında quzu otarırsan. Komandan deyir, əskərilik yaşın çatıbdı.
Muxtarın söylədkilrini eşidincə Kərəmin gözləri işıldadı. Qürurlandlı, əliylə kəkilini dü-
zəltdi, pencəyinin içində çiyinləri genişləndi. Pencəyi indi ona dar gəlirdi. Çiyinlərini yuxarı
qaldırıb bir neçə dəfə endirdi. Cəld irəliyə doğru qaçdı, adamları araladı:
- Ver görüm, Hüseyin əmi, əskəriliyim hara çıxıb?
Muxtarın əlindəki zərfi aldı, səbirsizliklə açdı. Yazılanların hamısını oxumadı. Böyük hərf-
lərlə yazılan «Istanbul»u görüncə sevindi.
- Istanbul! Istanbul! Təvəkkül əmimin yanına gedirəm! - gülərək dedi.
Əmi, dayı, bibi, xala, qohum-əqrəba bir-bir dəvət etdilər Kərəmi. Yemədiklərini Kərəmə
yedizdirdilər, geymədiklərini geydirdilər, imkanlarının məhdudluğuna baxmayaraq cibinə xərclik
qoydular.
Bir sabah anası ağlayaraq arxasınca bir qab su atdı:
- Araz kimi çağla, get, Araz kimi çağla, gəl! – dedi.
Bir zamanlar önündə insanlar qaynaşan uçuq su dəyirmanının qabağından yola düşdü ma-
şın. Geridə ayrılığın acısıyla yellənən əllər, bir də Kərəmin daha kimsələrə söyləmədiyi könül
ağrısı qaldı.
Maşın dönə-dönə kəndin arxasındakı təpənin üzərinə çıxanda aşağıda qalan kəndə uzun-
uzadı baxdı Kərəm. Qovaqlar yamyaşıl zoğlar bağlamış, alçalar ağappaq çiçəyə bürünmüşdü.
Xəfifcə əsən külək əkinləri, otları bir yatırıb, bir qaldırır, toxunduğu çobanyastıqlarından, gəlin-
ciklərdən aldığı qoxunu dörd bir yana yayırdı.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
Qışda kənd kiçilirdi. Evlər üstünə-üstünə gəlirdi. Getmək, uzaq yerlərə getmək istəyirdi
Kərəm. Əskərilik hesabında yox idi. Baharda kənddən ayrılmaq fikri qoca bir dağ kimi siənəsinə
çökdü birdən. Boz, bulanıq Araz bir yanardağ axıntısı, közdən bir çay olub axdı içinə.
Az irəlidəki düzdə kiçik bir uşaq gördü. Əlində dəyənəyi, yanında iti, önündəki körpə qu-
zularını otarırdı. Birdən maşını dayandırıb enmək istədi. «Ah, mən də bu düzənlikdə bir çoban
olsaydım!» deyə ani olaraq düşündü. Birdən böyüdüyünə min peşiman oldu. Kənd avtobusu
onun bədənini sürətlə apararkən, sanki sinəsindən ruhunu çıxartdı və kiçik bir çoban eləyib o
uşağın yanına buraxdı Kərəmi.
Araz hər bahar olduğu kimi üsyankar idi, qəzəblə kükrəyib yatağından daşaraq axırdı. Ram
olmayan bir ayğır olurdu, bu mövsüm qabağında durmaq olmazdı. Torpaq yol bitdikdən sonra
avtobus asfalt yolda sürətlə irəliləyərkən Arazdan dönə-dönə havalanan bir durna qatarına sataş-
dı gözləri. Yoldaşından ayrılmış bir yaralı durnayı Kərəm. Qanadlandırdı ürəyini, qatıldı durna-
lara və son dəfə süzdü göy üzündə.
- Durnalar, durnalar gəlir, - zümzümə eləyərək dedi.
Avtovağzalda avtobusun yanına gələrkən ətrafıdakı əskər yola salan qələbəliyə baxdı. Ara-
larında tanıdığı birini axtardı. «Istanbul!» deyəcəkdi qürurla. Tanıdığı birini görə bilmədi. Ürəyi
sıxıldı və kəndinə doğru baxtı. Kırac təpə görünmürdü. Kənd uzaqda qalmışdı. Köydən tək gəl-
mişdi, burda ona əl eləyən də yoxdu. Bir qəriblik çökdü içinə. Qələbəlikdə yaşlı bir qadını tutdu
gözü: «Hesab elə ki, mənim anamdı» - dedi. Əllərini şüşəyə söykəyib asta-asta yellədi.
Avtobus Sıla torpaqlarını sürətlə keçdi. Kərəm çağlayıb Arazın tərsinə sürətlə qürbətə doğ-
ru axıb getdi.
***
Soraqlaşa-soraqlaşa hərbi hissəni tapdı. Bu mövzuda haqlı olduğu anlaşırılırmış kimi növ-
bətçiyə uzatdı kağızını.
- Burdan gedəcəksən, ikinci bölük yazılan yer, - hisssənin növbətçisi dedi.
Üzü yaya gedirdi. Kərəmə yüngül əskər paltarları verdilər. Güzgülərdə uzun-uzadı özünə
tamaşa elədi. Güzgülərə salam verdi, güldü…
Hazır ol, azad, yat, qalx, sürün, qaç, dur, hoppan... Rahat otur, siqaret çəkmək sərbəstdi.
Qısa vaxtda Kərəm əskəriliyə alışdı.
Hissədə universitet məzunları, qısa müddətə əsəkərilik çəkən təhsilli gənclər də vardı. Kə-
rəm bu qısa müddətli əskərlər içində Sərvəti çox sevirdi. Yataqları da yan-yanaydı. Bütün sual-
ları Sərvətdən soruşardı. Sərvət bezib usanmadan başa salardı.
Bir gecə Sərvət iki qat olub gəldi, Kərəmi oyatdı. Ayaq üstə dura bilmirdi. Sifəti saralmış,
ara-sıra titrəyirdi. Kərəmi səslədi:
- Saat 3-lə 5 arası növbətçiyəm, xəstələndim, növbədə dayanacaq halım yoxdu, mənim ye-
rimə…
Təlaşla, həyəcanla ayağa qalxdı, cəld geyindi. «Sən get, yat, - dedi, - mən sənin yerinə
növbədə dayanaram».
Səssiz, sakit gecəydi. Növbətçilər qarşılıqlı fit çalır, Kərəm yoldaşının yerinə vaxtı keçir-
dirdi. Uzaqdan üç nəfər göründü. Yaxınlaşdılar. Gələn komandandı. Komandan əlindəki kağıza
baxdı, Kərəmə baxdı, qaşlarını çatı:
- Sərvət, bərk xəstədyi, komandanım, - deyə bildi, amma komandan söz anlayacaq kimi
görünmürdü.
- Eləmi? Mənim niyə xəbərim yoxdu? – dedi.- Növbə qurtaran kimi yoldaşını da götür, ya-
nıma gəlin.
Qarşıdakı dağların zirvələri xəfifcə qızarırdı, növbəni dəyişdirənlər gəldi, Kərəm növbəni
təhvil verib kazarmaya gəldi. Sərvət hələ də oyanmamışdı, vəziyyəti başa saldı, geyinməsinə kö-
mək elədi. Sərvətin qoluna girdi və komandanın yanına getdilər.
Komandan əsəbiydi. Sərvətin vəziyyətinin ağır olduğunu başa düşdü, ona bir söz demədi,
amma Kərəmə üzünü tutub:
- Niyə mənə xəbər vermədin? – deyə ona bir yumruq vurdu. – Indi bayıra çıxın! – dedi və
əlavə elədi. - Sən də dərhal tibb məntəqəsinə get.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
Sərvət daha böyük bir acı duydu. Kərəm tutmasa yıxılacaqdı. Ikisi də danışa bilmədilər.
Lal-kar gəldilər kazarmaya.
Yıxıldı Kərəm, evnəyə qədər hey o anı yenidən yaşadı. Günortadan sonra Sərvətin də xəs-
təxanaya aparıldığını eşitdi. Sərvət o gün getdi və bir daha gəlmədi. Gecələr yanındakı boş ya-
tağa baxdıqca Kərəmin qəlbi göynəyirdi.
Siqaret fasilələrində eyni yerdə otururdu onunla. Boğazın mavi sularına baxardılar. Kərəm
boğazın sularında bir gəmi kimi üzüb kəndə gedərdi. Sərvət də ona Istanbulu tərifləyər, sarayları,
köşkləri, sahildəki evləri, qala divarlarını, bulaqları göstərir, bir-bir tanıdardı.
Sərvətin yoxluğunda isə daha da dolaşıq, daha da anlaşılmaz oldu Istanbul. Istiqamətini
təyin eləyə bilmədi Kərəm. Uzaqdakı köşklər, saraylar, camilər, bulaqlar mənasını itirdi. Yad-
daşında bir-birinə qarışdılar.
Günlər su kimi axıb getdi. Kərəm əskəriliyini bitirdi. Paltarlarını geydi və elə hey dönüb
arxada qalan kazarmalara baxır, gedirdi. Buraxılış məntəqəsinə gələndə arxada qalan əskərlərin
«Hər şey vətən üçün!» deyə söylədikləri mətin sözlər səsləndi qulaqlarında. Sanki o da əskərlərin
içindəydi. «Hər şey vətən üçün!» fərqində olmadan zümzümə eləyirdi. Buraxılış məntəqəsindən
çıxıb getdiyi anda arxadan çiyninə bir əl qoyuldu.
Döndü, Sərvət idi! Gülürdü. Qucaqdaşdılar, ayrıldılar, bir də qucaqlaşdılar.
- Gəl, - Sərvət dedi, - gəl. Qoy Istanbul bir igid görsün.
Bir az qabaqda qara bir maşın dayanmışdı. Maşına doğru getdilər, sürücü düşüb qapıları
açdı, mindilər. Maşın buraxılış məntəqəsindən sürətlə uzaqlaşırdı, yarım saat sonra bir fabrikin
qabağında dayandılar.
- Sən mənim qardaşımsan, Kərəm. Burda istədiyin işdə çalış, qalacaq yer də var, burda işlə,
getmə, - dedi.
Kərəm bir kəndi düşündü, bir burdakı imkanları. «Getsəm, kənddə neyləyəcəyəm ki?» deyə
düşündü.
- Tamam, - dedi,- işlərəm.
Beş il sədaqətlə işlədi fabrikdə, hər şeyi qaydasıncaydı, amma məmləkət həsrəti keçmirdi.
Bəzi gecələr Araz düz sinəsinin ortasından çağlayıb axırdı. Hər bazar həmkəndlilərinin olduğu
yerlərə gedib tanıdığı adamları görür, bir gün də olsa öz məmləkətinin diliylə danışır,
rahatlanırdı.
Bir gün Sərvət yanına gəldi:
- Kərəm, - dedi, - bu fabriki satırıq. Mən də xaricə gedəcəyəm.
Bura alışmışdı Kərəm. Sanki baharda Araz daşmış, tarlaları sel basmışdı. Hər şeyi
itirəcəyini düşündü, ağlamaq istəyirdi.
Sərvət davam elədi:
- Sənə bir iş tapaq. Bacardığın bir iş varsa de, sənə o işi təşkil eləyib gedəcəyəm.
Kərəm fabrikdən yağları doldurub getdiyi günlərdə belə fürsət tapıb həmyerliləri olan yerə
baş çəkərdi. Vurğundu o yerə. Oraya gedincə kəndə getmiş kimi olurdu. Orda tanıdığı çox həm-
kəndliləri vardı. Son dəfə gedəndə bir qaz balonu dükanının satıldığını görmüşdü. «Bu işi baca-
raram», - deyə düşündü, amma udqundu, deyə bilmədi.
- Bir şeylər düşündün. Nə isə söylə, yoxsa kəndəmi gedəcəksən? Göndərmərəm səni! –
Sərvət gülərək dedi.
Qəlbindən keçənləri dedi Kərəm.
- Qaz balonu dükanı görmüşdüm, satılırdı.
-Gəl, - Sərvət dedi, - min maşina.
Birlikdə taksiyə mindilər. Kərəmin tərif etdiyi qaz balonu dükanını tapdılar. Caminin tam
qarşısında gediş-gəlişli küçədəydi dükan. Kərəm olanlara inana bilmirdi. Birdən xəyal kimi dü-
kandakı kresloda oturmuş halda gördü özünü.
Bir neçə gündən sonra Sərvət gəldi, bir qədər də pul verdi Kərəmə: «Haqqını halal elə, dos-
tum!» dedi və dükandan çıxdı.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
Ətrafı yaxşıca tanıyan bir şagird götürdü işə, bu tərəflərdə bir ev də tutdu. Artıq öz işini
qurmuşdu, sinəsini gərərək kresloda otururdu. Üstəlik tanıdığı mühitdi burası, həmkəndliləri
vardı.
Ertəsi gün dükanı tezdən açdı, bir də kardon kağıza bir elan yazıb asdı qapıdan: «Sərvət qaz
balonu ticarəti».
Saatlar keçdikcə küçədən kəlib keçənlər də artırdı. Kərəm dükanın qabağını süpürür, şüşə-
ləri silir, bir içəri keçib kresloda oturur, bir çölə çıxıb ətrafı sey eləyirdi.
Qarşıdakı səkidə uzun boylu, üst-başı dağınıq, saçı-saqqalı uzanmış bir adam gördü. Diq-
qətlə baxdı, birdən özünü itirdi. «Bu Təvəkkül əmi deyilmi?» özü-özünə dedi. Bu tərəflərə çox
gəlib getmişdi, amma Təvəkkül əmi ilə heç qarşılaşmamışdı. Sadəcə bir neçə tanışla salam gön-
dərmişdi. Həyəcanla qışqırmağa başladı.
- Təvəkkül əmiiiii! Təvəkkül əmiiii!
Dəli-dolu bir gənclik yaşamışdı Təvəkkül əmi. Bir qızla sevişmiş, könlü Araz kimi çağla-
yıb axmışdı. Bir ramazan ayında kəndə gələn molla da o qızı istəmiş, Təvəkkülün qarşısına bir
divar olub dikilmişdi. Molla o qızla evlənincə də Təvəkkül kəndi tərk eləmişdi. Dəli-dolu bir
həyat sürdüyü, heç evlənmədiyi xəbərləri gəlirdi kəndə.
Təvəkkül əmi səs gələn tərəfə baxdı, yaxınlaşıb tanıdı Kərəmi.
- Ay Kərəm! Sənsəəən?! Niyə heç yanıma gəlmədin?
- Gəlmişəm, amma səni heç görmədim Təvəkkül əmi.
Təvəkkül əmi ətrafı süzdü. Qarşıdakı yarısı tikilmiş caminin önündə üç saqqallı adam otur-
muşdu, birdən yerə tüpürdü:
- Demək, bu dükan sənindi hə? De keç içəri, keç, bu mollaları gözüm görməsin.
Təvəkkül əmi içəri keçdi, bir balonun üzərində əyləşdi, pəncərədən çöldəki mollalara bax-
dı:
- Ay Kərəm. – dedi. – Qoca Istanbulu yordun? Qoca şəhərdə yer qəhətdi? Qaça-qaça gəlib
bu caminin qabağına niyə ilişdin?
- Niyə ki, Təvəkkül əmi?
- Aha, bu caminin qabağındakı mollalar var ha?
- Bəli, ötən gün gəldilər dükana.
- Yaxşı, bir ildən artıq çəkməz, səni də soğan-çörəyə möhtac elərlər.
- Nə olub, Təvəkkül əmi?
- Otuz il öncəsini heç demirəm. Bax, qarşıdakı dayanacaqda mənim də bir avtobusum var
idi.
- Hə, dedilər.
- Satmışam.
- Niyə ki?
- Bu mollaların ucbatından satmışam axı, özümü zor qurtardım. Boş ver, məni burda çox
görməsinlər, - deyə çayını içib dükandan çıxdı.
Çölə çıxandan sonra bir daha tüpürdü yerə və uzun qollarını yelləyə-yelləyə yoxuş aşağıya
getməyə başladı. Təvəkkül əmi qələbəliyə qarışana kimi Kərəm arxasınca baxdı.
Bir neçə gündən sonra səhər tezdən iki gənc gəldi dükana. Salam verib: «Xeyirli olsun!»
dedilər. Gənclərdən iri cüssəli olanı:
- Molla əminin salamı var, caminin balonu qurtarıbdı, camiyə balon versin, - dedi.
- Olar, - Kərəm dedi, - cami bizim camidi.
O gündən sonra caminin balonunu onun boynuna yıxdılar.
- Molla əmi balon istədi.
- Nesə dənə.
- Üç dənə.
- Molla əmi balon istədi.
Molla əmilərin istəkləri bitmək bilmədi o gündən sonra, onlar istədi, Kərəm verdi.
Gənclər ara vermədən gəlirdilər:
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
- Məhərrəm ayı gəlib, caminin üst mərtəbəsi də xidmətə açılacaq. Molla əmi deyir ki, ca-
maat üşüməsin. Kərəm balon göndərsin.
- Aşurə günü üçün ərzaq alınacaq, aşurə bişirəcəklər. Molla əmi deyir beş min versin.
- Molla əmi deyir ki, çay dəsti alsın, stəkanların üstündə on iki imamın şəkli olandan, cami-
yə yardım üçün.
- Molla əmi deyir üstünə Həzrəti Əlinin rəsmi toxunmuş xalı alsın.
Həzrəti Əlinin rəsmi toxunmuş xalılar, on iki imamlı çay-kofe dətsləri, Kərbalanı təsvir
edən toxunma odeyallar, Imam Hüseynin təqvimləri, Zülfüqarlı şamdanlar, düldüllü dəsmallar,
jurnallar, qəzetlər, kitablar, nisyə verilən balonlar, ödənməyən borclar. Iki gündən bir: «Molla
əmi deyir ki…» deyə dükanın qabağını kəsən gənclər. Kərəm dükanı açdığına peşiman oldu, bir-
dən Təvəkkül əminin dediklərini xatırladı.
Yenə iki gənc gəldi.- Molla əmi deyir ki…
Gənclər hələ sözlərini bitirməmiş Kərəm ayağa sıçradı:
- Molla əminiz bu camini mənəmi güvənib tikdi? Həzrəti Əli də desəniz almaram, Imam
Hüseyin də desəniz almıram, bir şey almıram, daha camiyə də yardım eləmirəm. Get denən mol-
lə əmiyə, məni soğan-çörəyə möhtac elədilər axı!
Gənclər özlərini itirmişdilər, dabanları üstə döndülər, camiyə doğru getdilər.
Ertəsi gün başqa iki gənc gəldi dükana. Ikisi də iri cüssəli, güclü, qüvvətliydilər. Biri Kə-
rəmdən soruşdu:
- Denən görüm Həzrəti Əli Heybər qalasında neçə dənə kafirin başını vurdu?
Üç yüzdümü, beş yüzdümü? Bir dəfə vuranda neçə dənə kafirin başını kəsərdi Zülfüqar?
Kərəm cavab verə bilmədi. Çaşıb qaldı, nə olduğunu başa düşə bilmədi.
- Yaz,- dedi,- iri cüssəli oğlan, - buna cəza yaz.
Bir qəbz çıxarıb yazdı o biri gənc.
- On min lirə! Camimizə yardım, - dedi.
Kərəm neyləyəcyini bilmədi, çətinliklə düzəltdi, ürəyi ağrıyaraq verdi pulu.
Gənclər çıxdı, Kərəm dükanın içində donub qaldı. Deyinməyə başladı.
«Hələ kopoyoğlanlarına bax! Mən nə bilim Həzrəti Əlinin atının örtüyü nə rəngdədi? Zül-
füqarın uzunluğu neçə metrədi? Imam Tağının qəbri hardadı? Mən nə bilim Heybər qalasında
Həzrəti Əlinin neçə kafir öldürdüyünü? Mən çörəyimin dalısınca düşmüşəm, kopoyoğlanları
qoymur bir tikə çörək yeyəm!»
Artıq Kərəm ümidini əməllicə itirdi. Dükanı satıb kəndə qayıtmağı düşünürdü artıq.
Bir həftə sonra eyni gənclər yenə gəldi.
Kərəmdən biri soruşdu:
- Imam Hüseyn şəhid olanda başı üstə dolanan atın yerişi nə təhərdi?
Kərəm dişlərini bir-birinə sıxaraq cavab verdi:
- Mən Həzrəti Hüseynin atına çox minmişəm. Örtüyü al rəngdəydi, özü də löhrəm yerişliy-
di, heç xoşuma gəlmeyib.
Əvvəlcə səslər yüksəldi, balonlar devrildi, şüşələr qırıldı. Sonra dükanın içində bir qiyamət
qopdu…
Ertəsi gün Kərəm dükanın şüşəsinə bir lövhə asdı.
«Mövsümü satılır»
Ramazan ayının girdiyi üç gün olmuşdu. Bayramdan əvvəl dükanı satıb kəndə dönmək is-
təyirdi Kərəm. Artıq dükandan tamam soyumuşdu, içərisinə girmək istəmirdi.
Mollalar yenə caminin qabağında oturmuşdular. Kərəm stulunu başqa tərəfə çevirib oturdu.
Birdən yuxarıdan yenə saç-saqqalla, əynində rəngi solmuş dəri pencək pərişan vəziyyətdə gə-
lən Təvəkkül əmini gördü. Təvəkkül əmi əlində iri bir dürməni dişləyərək gəlirdi.
- Eyvah, - dedi, - Təvəkkül əmi düz mollaların üzərinə gedir. Üstəlik də Ramazandır.
Bir yandan səsini mollalar eşitməsin deyə səsini aşağı salır, bir yandan da Təvəkkül əmini
dayandırmağa çalışırdı.
- Təvəkkül əmiiii! Təvəkkül əmiii!
Nəhayət Təvəkkül əmi eşitdi.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
- Bura gəl! Bura gəl! – deyə işarə elədi.
Təvəkkül əlindəki iri dürməyi dişləyərək gəldi.
- Nə deyirsən, ay Kərəm? Sürüsünə canavar girmiş çoban kimi nə qışqırırsan?
-Təvəkkül əmi, bu gün Ramazanının üçüncü günüdür, sən də əlində dürməklə gəzib dola-
şırsan. Bax, qarşıda mollalar səni görsələr, nə deyəcəksən? Onsuz da qoca Istanbulu bizə dar elə-
yiblər.
Mollarlar da qarşıdan onlara baxırdı, mollalardan yanıqlı olan Təvəkkül əmi partladı:
- Mən o mollaların…
- Sərxoş hardan gəlib çıxdı, - deyə mollalar içəri qaçdılar.
- Mən o mollaların… Hər şeyə qarışırlar da, niyə gəlib bir gün əvvəldən mənə demirlər ki,
Təvəkkül Ramazan girib. Mənim ayıq vaxtım olurmu? Mən yazıq hardan bilim Məhərrəm ayıdı,
Səfər ayıdı? Hardan bilim Ramazan gəlib çatıb?
Təvəkkül əmi qayğısızcasına dürməydən dişləyib çıxıb getdi.
Kərəm girib lövhəni dəyişdirdi.
«Qaz balonu dükanı təcili satılır».
Türkcədən çevirən: Aslan Quliyev
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
Bəhri usta
Əli Akbaşa
Çölün sərin gecəsində ulduzlar titrək şamlar kimi yanırdı. Uzaqdan ara sıra nağara səsi gə-
lirdi…
Birdən gecə silah səsləriylə inildədi, sarsıldı…
Toyun masabəyisi Əli Çavuş əsasına dayanıb təlaşla ayağa qalxdı:
«Eyvah!, - dedi , -gəlirlər, qayın dəstəsi gəlir!»
Neçə toylar görmüşdü Əli Çavuş… Qoşa nağara ilə gələnləri qarşılar, ağır qonaqların kön-
lünü alar, yola salardı. Neçə qapıya gözü yaşlı, ağ duvaqlı gəlin gətirmiş, neçə cavanı zifah gecə-
sinə yola salmışdı. Silah səslərini eşidincə həyəcanlandı, sağa-sola əmrlər yağdırmağa başladı.
«Qayın dəstəsi gəlir! Qəhvəçini oyandın, yemək bişirənləri çağırın gəlsinlər, kababçılar
manqalı yandırsın, xidmətçilər işə başlasın, aşıqlarıı yola çıxarın, aşıqlar hazırdır?»
Əli Çavuş əsasını yerə vura-vura, oğlan evində bir səliqə sahman yaratdı. Kimin neyləyə-
cəyini başa saldı. Xidmətçilərə qışqırdı.
«Oğlan evinin əlli metr qabağına çıxarın nağara zurnanı! Gələn qayının dəstəsidi! Yolda
qarşılamaq lazımdı. Sabah gəlini gətirəcəyik. Gəlinimizin qardaşları yolu yoxuşa dirəməsinlər.
Haydı, üzümü qara eləməyin, gözünüzü sevim».
Masabəyinin gözləri geniş açılmışdı. Dəyənəyini sürüyərək nağaraçı Aslanla zurnaçı Ək-
rəmin yanına getdi:
«Amandı ha! – dedi. Qız evinin nağarasının səsini batırın, qarşılama havasını ürəkdən
çalın. Aslan, gözünə dönüm, nağaranı Osmanın qabağında çal. Bu Osmandı! Özün də bilirsən,
qurbanı olduğum. Huylu at kimidir Osman, qabaqdan gələni qapar, arxadan gələni təpiklər».
Əli Çavuş oğlan evinin xidmətçilərini də nağaranın arxasına düzdü.
«Gələnlərə yer göstərin, - dedi, bir sözlərini iki eləməyin, uşaqlar, xidmətinizdə qüsur ol-
masın. Amandı ha! Dəli Osmanın könlünü alın, qurbanınız olum, toy evini başımıza uçurmasın».
Qaynın dəstəsi oğlan evinə bir şey alacaqlarmış kimi gəlirdilər. Onları ağırlamaq Əli Çavu-
şun işiydi. Qayınların bitib tükənməz istəklərinə boyun əyər, yaz günü əba, qış günü yaba, av-
qustda qar, çilədə nar… nə istəsələr yerinə yetirərdi. Gəlini sağ salamat gətirmək üçün ələkdə su
daşıyar, şam alovunda çay qaynadardı.
Nağaraçını, zurnaçını, xidmətçiləri qaynın dəstəsini qarşılamaq üçün düzən masabəyi əsa-
sını sürüyə-sürüyə gəldi, qoz ağacının gövdəsinə söykəndi. Üzündə getdikcə artan bir təşviş var
idi.
«Qaynın dəsdəsi qapıya dayandı! Həzin sazlar hazırdımı?» - deyə yenidən guruldadı və
təndir damına doğru getdi.
Beləcə neçə gecəni yola vermişdi Bəhri usta. Dərd ölçər, qəm biçərdi belə axşamlarda. Əli
Çavuş təndir damının qapısını açar açmaz, diksinib yerindən qalxdı. Gözlərini Əli Çavuşa dikdi:
- Hazırıq, Əli qağa, hazırıq. Təlaşlanma, qurbanı olduğum» - dedi. Təndir damının kərpic
divarına söykənmiş, başı çiyninə düşmüş mürküləyən oğlunu səslədi. -Tufan, qayın dəstəsi gəlir,
qalx dəli oğla» -dedi və Əli Çavuşa tərəf döndü:
-Əli qağa, Allah üzümüzə baxar qəzasız, bəlasız sovuşdurarıq inşallah. Indi bu dəli oğlanlar
bağdan quduz olublarmış kimi girərlər oğlan evinə. Sabah göz-gözə baxacağıq deməzlər, qırıb
tökərlər ortalığı. Əvvəllər beləydimi, qurbanı olduğum ağam? Ağalar da, ağaların uşaqları da
əsilzadəydilər. Məclislər ağır, tünlük olurdu, böyük kiçik bilirdilər. Aaah! Qədimidə sözü qılınc
kimi kəsən bəylər vardı. Qan axsa, axan qanı bir-iki sözlə kəsərdilər… Toyların da bir dadı-duzu
vardı. Ağa uşaqları zatıqırıq oldular. Babaları Dadaloğlu, Koroğlu, Kərəm dastanlarının oxunma-
sını istərdilər. Eşq ilə dilləndirərdik sazın tellərini. Sazda nə havalar çalınardı! Elə məclislər qu-
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
rulurdu ki, səhərlərə qədər saz yanar, söz əriyərdi. Əvvəldən də vardı könlü yaralı gənclər, amma
sevda belə ötüb-keçən deyildi. Sevdanın ötürülən, könülün toxtayan olacağını bilirdi əvvəlkilər.
Indi…
- Bəhri usta, indi hər şey dəyişdi, əvvəlki toylar hardadı, əski sevdalar hardadı.
- Qurbanı olduğum Əli qağa, üzüm ayağının altına… Bu dəli uşaq öz kökündən boy atma-
yıbmı? Sanki o babaların nəvələri, o ataların oğulları deyil bunlar. Bunlar elə zənn eləyir ağalıq
verməknən olür, igitlik vurmağnan. Əvvəllər xətirə, könülə dəyən olmazdı. Qədir bilən, könül
alan qalmadı…. Aaaah! «Qırıldı bəylər, paşalar, keçəllərə qaldı dövran», deyərdi babam…
- Haqlısan, usta, amma adət budu, min illərdir davam eləyir, boyun əyəcəyik, başqa çarə-
mizmi var?
Bəhri usta işini bilən, əzəldən ürəyinin bir tərəfi yaralı aşıqdı. Bir qartal kimi aldımı sazı si-
nəsinə, pəncəsində inləyən tellərdən qüssə qanadlanardı. Mizraba ürəyini qoyardı, könlünü qana-
dardı saz çalarkən. Bəhri usta oxuyarkən dodaqlarını örtən qapqara bığlarının arxasında yanıqlı,
yorğun bir səs inildəyərdi. Sol əli sazın pərdələrində can çəkişən bir quş kimi çırpınar, sağ əli alı-
şıb yanan sazın sinəsinə bir pərvanə kimi dönər, dönər, dönərdi… O mizrablara vurduqca bir cüt
durna havalanardı sevdalı ürəklərdən….
Bəhri usta oğlu Tufanı da qəm xəmirindən yoğurmuşdu. Tufan hələ uşaqdı, amma ən çətin
havalar bir qəm seli kimi axırdı sazından. Bir uşaq anasına sarılan kimi sarılırdı qucağına sığma-
yan saza. Bəhri usta onun saz çalmasını qürurla seyr edər və:
«Bu dəli oğlanın mizrabı kimsələrə bənzəməz», - deyərdi.
Atası saz çalarkən Tufan körpə şahin kimi başını əsdirərək izlərdi onu. Babasının dayandığı
yerdən o başlardı. Ondan aldığı qığılcımı kiçik ürəyində yeni bir atəşlə yandırardı məclislərdə…
Əli Çavuş:
- Mən gələnləri qarşılayım, sən də hazır ol, Bəhri usta, - dedi və çıxdı.
Əzab çəkən bir mürid kimiydi Bəhri usta. Təslim olmuşdu. Üzündəki dərin cizgilərdən dü-
şüncələr yağırdı. Sazını alıb bir giriş elədi, Tufanın gözlərinə baxdı.
Tufan atasının bir səs axtardığını başa düşdü. Öz sazının tellərini köklədi, atasına qoşuldu.
Sazlar bir müddət birlikdə çaldılar, səslər uyuşurdu, hazırdılar…
Silah səsləri oğlan evinin qapısına qədər dayandı. Nağara, zurna səsi qoyun quzuya qarışan
kimi qarışdı bir-birinə. Zurnanın qəmli, yanıqlı havaları pırıl-pırıl alışıb yanan göy üzünə yayılır-
dı. Ulduzlar sanki halaya durmuşdular. Halayın başındakı çoban ulduzu dəsmalını yelləyərək
sanki türkü oxuyurdu:
«Su gələr, lilləndirər…»
Qız evinin nağarası susar susmaz, oğlan evinin nağarası, zurnası çalmağa başladı. Aslan
nağarasını dizi üstə qoymuş, rəqsin təranələri altında özünü unutmuşdu. Nağaranı Dəli Osmanın
ayaqlarına kimi əyərək çalır, çubuqlarını ahəngə uyğun olaraq endirib qaldırırdı… Nağara halay
çəkənlərin ayaqları havaya qalxıb yerə endikcə gur-gur guruldayır, halay çəkənlərə yol göstərir-
di.
Qayın dəstəsinin qabağında havaya pullar səpərək bağıran Dəli Osmanın dili ağzında dön-
mür, nə dediyi heç anlaşılmırdı. Halaydan ayrılıb sağa-sola səntirləyərək getdi, belindən silahını
çıxarıb xəzinəsini havaya boşaltdı.
Osmanı bu halda görənlərin təşvişi daha da artmışdı. Dəvə üstündə adam öldürərdi Osman.
Özünü apara bilməzdi. Bir-iki qədəh içincə alçak dağlardan hesab sorar, böyük yolları kəsərdi.
Karsızın birisiydi, amma babası zəngindi, arxalı da adamdı. Qaynının kölkəsində gəzər, bununla
da fəxr elərdi. Onun axşamdan qırıb tökdükləri sabah tezdən unudulardı. Osman bu halda gələn-
də, məclisləri dağıdar, çox məclislər də özü dağılardı.
Toyların qədim yemək bişirəni Mühacir qızı bişirdiyi yeməkləri bəyənməyib dağıtmasının,
yenidən qazan asdırıb yemək bişirtdirməsinin neçə dəfələrlə şahidi olmuşdu. Osmanı qarşısında
görüncə deyinməyə başladı.
«Ölümünü düşünməyən onun bunun artığı! Dağ dayısı, dovşan əmisiymiş bunun. Hər qa-
yın dəstəsinin başına bu keçməlidi. Kəlhüseynlərin buna nə yaxınlığı var? Qurbanınız olum, mə-
ni qınamayın. Bunu görəndə cin atına minirəm. Boynu sınmasa buna güc-qüvvət də çatmazdı».
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
Oğlan evinin qoşalay qapısından girər girməz Osman əlini havaya qaldırdı. Bir nərə çəkə-
rək bağırdı.
- Oğlan, qayın gəldi! Doldurun masaların üstünü! Əyər bir dostum narazı qalarsa, yandıra-
ram buraları! Balası itmiş eşşək kimi anqırdaram hamınızı! Xırda qüsur belə olmasın!
Zurna ahəngdar bir avazla inildəyirdi. Nağara ara vemədən guruldayırdı… Dəli Osman
əliylə işarə eləyərək zurnayla nağaranı susdurdu. Arxasındakı gənclərə bağırdı:
- Oğlan, biz gəlmədikmi?
Gənclər bir ağızdan omsmana cavab verdilər.
- Heeeeeeeeeey! Hey!
Dəli Osman əlini havadan endirər-endirməz nağara-zurna yenidən coşmuştu ki, nağarayla
zurnanın səsi qəfildən kəsildi. Aslanın əlindəki çubuq Osmanın nərəsiylə havada donub qaldı.
- Nağaranı buraya gətiriiiiiiin!
Nağaraçı Aslanın çubuq tutan əli çiynindən qırıldı sanki. Başına gələcəkləri bilirdi. Göz-
lərini qırparaq Osmana baxdı və yalvarış dolu səslə:
- Ağam, çörək ağacımdı, qulun olum, cırma nağaranı! - deyə bildi.
- Nağaranı gətirin!- deyə Osman kükrədi.
Nağara Aslanın kürəyində, çomaq dəli Osmanın əlindəydi. Osman düşməni vururmuş kimi
nağaranı döyəcləməyə başladı. Bir az öncə nağaradan çıxın o ahəngdar səs yerini anlamsız, qu-
laqları cırmaqlayan quru bir gurultuya buraxdı. Aslan gözlərini yummuş, üzü acıdan qıc olurmuş
kimi gərilmişdi. Osman nağaranı deyil, Aslanın sinəsini döyəcləyirdi. Aslan çomaqla onu döyür-
müşlər kimi acı çəkirdi.
Toyun masabəyisi Əli Çavuş Aslanın nələr çəkdiyini hiss eləmişdi. Qələbəliyin içinə daldı.
Osmanın qoluna girdi:
- Igid Osmanım, sən ağasan, ağa olan kəs nağara çalarmı? Sabah Osman çalmağa həvəslən-
miş deməzmi adamlar? Qoy Aslan çalsın, qurbanı olduğum, - dedi.
Osman hər sözə yatan deyildi, bir işarə ilə zurnanı susdurdu və barmağını havaya tuşladı:
- Nağaraçı nağaranın üsğtündə oynayacak, oynasın oğlan!, - dedi və bağırdı. - Nağaraçıya
dəsmal verin!
Sonra başını qaldırıb gözlərini zurnaçı Əkrəmə dikdi. Əkrəm bir kəklik kimi çırpındı. Dəli
Osman zurnaçının yaxasından tutub çəkdi və qarşısına gətirdi:
- Sən də çal baxım, «Badi səba»nı.
Aslan çarəsiz halda nağaranı yerə qoydu və zurnanın oynaq bir havasının müşaiyyəti ilə na-
ğaranın üstünə çıxdı. Körpəsini tapdalayan ana kimi narahatdı. Bir kəklik qayada səkən kimi na-
ğaranın üstündə səkib oynamağa başladı. Nağaraya zərər verməmək üçün nəfəsini tutur, qollarını
yuxarı qaldırıb sanki havadan asıla qalırdı. Nağaranın dərisi bir müddətdən sonra Aslanın ağırlı-
ğına tab gətirməyib cırıldı. Aslanın ayaqları nağaranın cırılan dərisindən içəri girdi. Aslan yerdə
bir ölü kimi səssizcə yatan nağaranı ağrıyla qucaqladı. Cırılan nağara yox, Aslanın ürəyiydi…
Dəli Osman zurnanın da susdurdu. Bir qələbə qazanmış kimi qürurlandı. Yerdəki cırıq na-
ğaraya da bir təpik vurdu və arxasındakıları səslədi.
- Qayını dəstəsi belə olur, gəlin görək aşağıda nə var.
Dəli Osman bir neçə addım atandan sonra seyrək dişlərinin hamısını göstərərək:
- Masalar düzülübmü? – deyə bağırdı.
Masabəyi qayın dəstəsinə masaları göstərərək, buyurun, dedi.
Dəli Osman ayaq üstə çətinliklə dururdu, amma əmrləri bitib tükənmək bilmirdi. Qayın
dəstəsindəkilərin hamısı yeniyetmə idi, hamısı da sərxoş idi. Ağlı başında olan, Osmanın təkəri-
nin altına daş qoyan, atəşi söndürə biləcək kimsə yoxdu içərilərində. Oğlan evinin xidmətçiləri
qayın dəstəsi lak desə ət, luk desə su verirdi.
Əli Çavuş iki dəqiqədən bir xidmətçilərin yanına gedib: «Canınızı dişinizə tutun, gec gələn
xidmətçi bitdi!» - deyirdi.
Qayın dəstəsi əvvəldən qurulmuş masaların arxasına keçdi. Masanın başında oturan Dəli
Osman bağırdı.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
- Açdı lala, vuraq bala-bala. Həzin sazlar gəlsin, oğlan, hardadı həzin sazlar? Bu aləmdə bi-
zi sayan biriləri qalmadımı?
Bəhri usta, arxasınca da Tufan gəldi. Əlini sinəsinə qoyub salamladı qayınları.
- Ayağınızın tozuyam, könlünüzün xidmətçisiyəm. Ağa nə deyər ki, aşıq onu eləməz? Sa-
baha qədər qulluğunuzda durar, canımı sizə qurban elərəm. Əmr elə, qurbanı olduğum, igidim
Osman, - dedi.
Bəhri usta və Tufan hərəsi Osmanın bir tərəfində oturdu. Osman artıq danışa bilmir, işarə
verirdi. Bir hava ilə Bəhri usta sazı dilləndirdi… Qayın dəstəsindəkilərin istədiklərini bir-bir çal-
mağa başlamışdı ki, Dəli Osman sazları susdurdu. Ayağa qalxdı, ombasından yuxarısı ayaqların-
dan ayrılıbmış kimi irəli-geri yırğalanırdı. Qəlbinin dərinliyindəki bütün düşüncələri alkolun tə-
siri ilə çaş-baş olmuşdu. Işarət barmağını aşıqlara tuşlayaraq əmr elədi:
- Mən aşiqəm, oğlan! Mənə Orxan babadan «Ayşəm»i çalacaqsınız!
Bəhri ustanın dişinə daş dəydi. Bir qazan qaynar su töküldü başına. Belə bir türkünü bil-
mirdi. Məhərrəm ustanı, Çəkici Alını, Hacı Taşanı, Necet Ertaşı adını bildiyi kimi bilirdi, amma
kimdi bu Orxan baba, nə çalar, nə söylərdi? Televiziyalarda oxuyan sənətçilərdəndimi? «Ay-
şəm» uzunmu havaydı, qırıqmı havaydı, halaydımı? Görəsən Tufan «Ayşəm»i bilirdimi?
Bəhri ustanın sazı tutan əli soyudu, keyləşdi. Bir itiyini axtarırmış kimi Tufana doğru bax-
dı. Tufan qaşlarını qaldırıb atasına bu türkünü bilmədiyini işarə elədi. Bəhri usta Osmana tərəf
döndü:
- Ağam, üzünə durmaq kimi olmasın, mən bu türkünü bilmirəm, oğlan da bilmir. Qulun qü-
suru olarsa, sultan bağışlar, əmr elə başqa bir hava çalım, - dedi.
Dəli Osmanın damarlarından qan yox, alkolla qarışıq qəzəb axırdı, hiddətlənib bağırdı:
- Oğlan, «Ayşəm»i çalacaqsız! Ağa nə desə, aşıq da onu çalar. Bilmirsinizsə, öyrənəcəksi-
niz, oğlan, aşıq deyilmisiniz? Işinizin adı nədi? Mən aşiqəm, oğlaaan, sevirəm! Mənə «Ayşəm»i
çalacaqsız!
Qayın dəstəsindən biri:
- Osman qardaşımın könlü yaralı, - dedi, - nə desə, onu da eləyəcəksiniz.
Bəhri usta Osmanı dilə tutmaq üçün yalvarmağa başladı.
- Qurbanı olduğum ağam, valih bilmirəm, qanım da, canım da sənə halaldı. Istəyirsən öl-
dür, amma bu türkünü heç eşitməmişəm. Bilsəm, ağam üçün sabahlara qədər çalmarammı? Əmr
elə, başqa türkü çalım?
Atasının bu itaətkar vəziyyəti Tufanın ürəyini yaraladı. Atasının çarəsizliyi bir bıçaq olub
ürəyinə saplandı.Sazlar susmuşdu, hər kəs Osmanın ağzına baxırdı. Tufan Bəhri ustanın boynu-
nun ipdən qurtarmaq istəyirmiş kimi Dəli Osmana səsləndi:
- Osman ağam, «Nə gözəl yaraşır xallar Ayşəyə» havasını çalaqmı?
Birdən Osman ayağa sıçradı.
- Mən hara qısqırdıram, sən haraya hürürsən! Ayşə kimə yaraşmış oğlaaaan?! O sadəcə mə-
nə yaraşır… Aşıqlarrrr!
Osmanın gözü dönmüşdü, ağız dolusu küfürlər yağdırırdı. Dişlərini qıcırdaraq gözlərini qə-
zəblə Tufana dikdi.
- Həm də sən nə zamandan söz sahibi oldun da, Osmana dil uzadırsan, oğlan, şərəfsiz! - de-
di və stulda möhkəmcə büzüşmüş, qorxudan titrəyən Tufanın üzünə var gücüylə bir sillə vurdu.
Ağaclarda xışıldayan yarpaqlar, qayınlar, xidmətçilər, Əli Çavuş… Hamısı birdən səssizli-
yin sularında qərq oldular.
Saz inləyərək bir yana. Tufan da bir yana düşdü. Bir əlini sillənin zərbəsindən qızaran ya-
nağına qoydu, digər əliylə sazını götürüb səssizcə ayağa qalxdı:
- Ayağının tozuyam, qurbanın olum, bağışla, ağam, - dedi.
Öz oğlunu vururlarmış kimi ürəyi yandı masabəyinin. Itliyi də, igidliyi də vardı Əli Çavu-
şun, amma əli qolu bağlıydı. Osmanın yanına getdi.
-Osmanım, sənin kimi igidə bunlar yaraşarmı? Bizim havalara azarmı dəydi? Əl boyda uşa-
ğa necə qıydın? Bax hələ, əlinin yeri qalıb uşağın üzündə. Qurbanı olduğum Osman! Bunlar ol-
masa, bizim ağalığımız, bəyliyimiz harda qalır? – dedi.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
Balasını qapdırmış sərçə kimi çırpındı Bəhri ustanın ürəyi. Toyda qazandığı pullar bir koz
oldu cibində, ətini yandırmağa başladı. Əli yanına düşdü, sazı tuta bilmədi. Dodaqları ilə birlikdə
bığı da titrədi. Biri qoluna girib kimsəsiz bir yerə aparsaydı, səhərə qədər ağlardı. Tufan Yusif
olub böyüdü gözlərində. Bir Yaqubdu Bəhri usta. Içingəki ağrı iki damla göz yaşı olub yanaqla-
rıyla süzüldü. Və ağrıdan bir türkü doldu içinə… Sustu. Oxuya bilmədi….
Oğlan evinin bağçasına qısa bir səssizlik çökdü, qoz ağacının budaqlarına xəfifcə əsən yel
toxundu. Ağac səssizliyi pozaraq inildədi.
Osmanın başı bədəni üstə dayanmır, gözləri yumulurdu.
- Başqa nə çalırsınız, çalın, oğlan, bura yas yeridimi? – deyə yenidən guruldadı.
- Sən çal, bala, bildiyimiz havalardan çal. Anadan olanı o havaları dinlədik biz. O havalara
ağladıq, o havalar ilə oynadıq, - masabəyi dedi.
Tufan sazını yenidən sinəsinə basdı. Saz Bəhri ustanın və Tufanın ürəylərindəki alovu bö-
yüdərək inildəyirdi. Uzun-uzadı simləri köklədi, orta teli dilləndirərək başını göyə qaldırıb fərya-
da başladı Tufan:
Bir yaratmış Allah bütün insanları
Ayrılıq insanın sözündən olur
Ayrı görmə gəl, bu insan oğlunu
Hər əməl kişinin özündən olur.
O yanıqlı səs dalğa-dalğa göy üzünə yayılır, göydə pırıl-pırıl alışıb yanan ulduzlara qədər
çatırdı. Bütün ulduzlar titrəşirdilər…
Dostları ilə paylaş: |