İmtahan Sualları Pedaqogika elminin təşəkkülu və inkişafı

Şəxsiyyətin formalaşmasında insanın şəxsi fəallığının rolu. İnsan mühitin və tərbiyənin passiv obyekti kimi yox, fəal subyekti kimi çıxış edir, mühitə və tərbiyə prosesinə, özünün şəxsiyyət kimi formalaşmasına fəal təsir göstərir. Tərbiyə uşaq və yeniyetmələri ancaq obyekt kimi qəbul edərsə, çox şeydən məhrum olar, öz məqsədinə çata bilməz.
İnsanın şəxsi fəallığı müxtəlif formalarda təzahür edir: zehni, əmək, fiziki, bədii, ictimai-siyasi fəallıq. Uşaq və gənclərin şəxsi fəallığının əsas vasitəsi onları müxtəlif fəaliyyət növlərinə cəlb etməkdir. Təlim fəaliyyəti insanın bilik və bacarıqlara yiyələnməsinə, ideya-mənəvi tərbiyəsinə və psixi inkişafına kömək göstərir. Əmək fəaliyyəti gənc nəslin əmək və peşə hazırlığında, əxlaqi və fiziki tərbiyəsində, xarakter və iradənin formalaşmasında böyük rol oynayır. İctimai fəaliyyət prosesində yeniyetmə və gənclər sosial təcrübə qazanır, ünsiyyət mədəniyyətinə, kollektivçilik keyfiyyətlərinə yiyələnirlər.
Nəzərdən keçirilən amillər - irsiyyət, mühit, tərbiyə və insanın şəxsi fəallığı bir-biri ilə sıx bağlı olub, bir-birini şərtləndirir.
Sual 7 Şəxsiyyətin inkişafına və formalaşmasına təsir edən amillər
Amil" sözünün özü maraqlı bir məna daşıyır, çünki tərcümədə latın hərfi mənada “hərəkət edən”, “istehsal edən” deməkdir. Yəni, bu məsələdə biz özünüinkişaf prosesinin əsas törəmələrini müəyyənləşdiririk, onu nəyin və niyə idarə etdiyini öyrənirik.
Şəxsiyyətin bütün həyatı boyu formalaşma yolunda yerləşdiyi şəxsiyyətin inkişafını müəyyən edən bu amillərdir. Onlara əsasən onun bu və ya digər meyl və qabiliyyətlərini, psixoloji və mənəvi qavrayış səviyyəsini dərk etmək olar.

1. Daxili məqamlar

Şəxsiyyətin inkişafı və formalaşmasının daxili amillərinə fərdin öz fəaliyyəti daxildir. Yəni onun ətraf aləmi müxtəlif motivlərə, məsələn, maraqlarına, bəyənmələrinə və bəyənməmələrinə əsaslanan qavrayışı. İnsanın şəxsiyyətinin inkişafında bu amilin rolu onun özünü tərbiyə etməsindədir. Buraya həm də subyektin nəyəsə şəxsi istəkləri, onun əmr və nizamnamələrə münasibəti aid edilə bilər.