Individual rivojlanish biologiyasi fani zigota hosil bo‘lishidan organizmning tabiiy

O’sishni boshqaruvchi gormonlar.
O‘sishni boshqaruvchi asosiy gormon 
somatotropin gormoni hisoblanadi. Somatotropin peptit gormoni hisoblanadi. 
Somatatropin peptit gormon bo‘lib, gipofizning oldingi qismidan ishlab chiqariladi 
va hujayraning yuza qismiga ta‘sir etadi. Bu gormonning ko‘p ishlab chiqarilishi 
gigantizmga (bo‘yning o‘sib ketishi)olib keladi. Bunda oqsil sintezi kuchayadi. 
Bundan tashqari o‘sishga insulin , tiroksin, gidrokortizon, testosteron va estradiol 
gormonlari ham sabab bo‘ladi.
O‘sishga eritropotein , trombopoetin, ham ta‘sir etadi. Eriropoetin 
erirositlarning trombopoetin trombositlarning hosil bo‘lishini kuchaytiradi. 
Eritropotein buyrakda ishlab chiqiladi.
O‘sishni sekinlashtiruvchi moda keylon bo‘lib, u hujayra bo‘linishini 
sekinlashtiradi. Agar hujayra oz bo‘lsa, keylon ham oz bo‘ladi va bo‘linish tez 
suratlar bilan ketadi yoki uning aksi ham bo‘lishi mumkin.
Shunday qilib gormonlar quyidagi hususyat bilan farqlanadi: 
1.
Gormon repraduktiv jarayonlarning fiziologo- biokimyoviy xususyatlarini, 
jinsiy hujayralar yetilishi va urug‘lanish bilan bog‘liq bo‘lgan hamma 
jarayonlarni boshqaradi. 

---

194 
2.
Gormonlar embriogenez jarayonida zigotadan orgonogenezgacha bo‘lgan 
bosqichda ishtirok etmaydi. 
3.
Rivojlanayotgan organizmda gormonlar gistogenez va organogenez davridan 
boshlab ishlab chiqarila boshlaydi va ko‘payib boradi. Gormonlar nerv 
sistemasi bilan birgalkda organizmni boshqaruvchi, tashqi muhit 
omillarigabn javob beruvchi regulyator mehanizm hisoblanadi. 
4.
Bitta gormon ko‘plab to‘qima va hujayralarga ta‘sir etishi, bevosita yoki 
bilvosita genetic va epigenetic aparatga ta‘sir etishi mumkin. 
5.
Gormonlar dastlab reseptorga ta‘sir etadi. Reseptor oq1sil molekulali bo‘lib 
ular 
hujayra 
yuzasida(peptid 
gormon 
), 
sitoplazmasida(steroid 
gormon)joylashgan. 
6.
Bitta gormon bir qancha genga ta‘sir etib, ularni faollashtirishi mumkin. 
7.
Gormonlarning ta‘sir etuish mehanizmi hujayraning o‘zida, aniqrog‘I 
gormonlar ta‘sirida rivojlanish dasturi ishlay boshlaydi. Bu dasturga gormon 
ishlab chiqaruvchi hujayra va ta‘sir etuvchi hujayra kiradi.