53
biriktiruvchi to‘qima va bazal membrana bilan qoplangan. Sertoli hujayralari yirik,
konus shaklida bo‘lib, uchlari bilan urug‘ nayining bo‘shligliga yo‘nalgan.
Ularning keng asosi bazal membranaga yotadi. Sertoli hujayrasining tanasidan har
tomonga sitoplazlnatik o‘simtalar chiqadi. Bu olsimtalar,
qolshni hujayralarning
shunday olsimtalari bilan tutashadi. Bu hujayralarning sitoplazmasidayog‘lar,
lipidlar, oqsillar va boshqa trofik kiritmalar bo‘lib, ular spermatositlarning
oziqlanishini talminlaydi, metobolizm chiqindilarini yutadi va yo‘qotadi.
Unig’donning yoshga qarab o’zgarishi.
Yangi tug‘ilgan bola
urug‘donining og‘lligi 800 mg bo‘lib, bo‘laklarga bo‘lingali bo‘ladi. Urug‘donlar
bu davrda biriktiruvchi to‘qima
bilan qoplangan, egri-bugri kanallardan iborat
bo‘ladi. Urug‘dormmg postnatal taraqqiyoti quyi-dagi davrlardan iborat. Bola
tug‘ilgandan 4 yoshgacha urug‘donning statik davri deb ataladi.
Bu davrda
urug‘donnnig maxsus funksiyasi kuzatilmaydi. 4 yoshdan 10 yoshgacha, urug‘don
rivojlanishining ikkinchi davridir. Bu davrda kanailarda spermatogoniylur va
birinchi tartibli spermatositiar uchraydi va bola organizmida
jinsiy sifatida paydo
bo‘la boshlaydi. 1-yoshdan 12-16yoshgacha urug‘donning o‘sish davri deb ataladi.
Sertoli hujayralari o‘sadi, 1-2 tartibli spermatositlar paydo bo‘ladi.
Spermatozoid yetilishinnig boshlanishi, to‘rtineni davr hisoblanadi. 18-20
yoshdan spermatozoidlar faol yelishib chiqa boshlaydi. 50-55
yoshlardan boshlab
80 yoshgacha, urug‘don faoliyati pasaya boradi. Bu o‘zgarishlar
nivolyusiya deb
nomlanadi. Bu davrda spermatozoid yetilishi pasayadi, biriktiruvehl to‘qima esa
o‘sib ketadi. Urug‘ yetishtiruvchi kanalchalarning ichi bo‘shab qoladi. Ba‘zan 80
yoshdan keyin ham spermatozoid yetilishi kuzatiladi.
Dostları ilə paylaş: 
