Individual rivojlanish biologiyasi fani zigota hosil bo‘lishidan organizmning tabiiy

Urug’don
. Urug‘don yoki moyak ovalsimon tanachadan iborat bo‘lib, ikkita 
xususiy parda bilan qoplangan: 1. Seroz parda mezote] iy hujayralaridan tuzilgan 
bo‘lib, urug‘donning asosiy qismini qoplab turadi. 2. Zieh biriktiruvchi to‘qimadan 
iborat bo‘lgan oqsil pardada qon tomklar ko‘p bo‘lib, u tomirli parda ham deb 
ataladi. Oqsil parda urug‘donning birtomonida qalinlashadi va urug‘don oraligli 
deb nomlanadi. Uning ichida kapillyar qon tomirlar va urug‘don tolri joylashgan. 
Shu oraliqdan tomirli pardaga qarab biriktiruvchi to‘qimadan iborat bo‘lgan radial 
tolsiqlar tarqaladi. Bu tolsiqlar urug‘donni bolraklarga ajraladi. Bolraklar soni 
odamda 100-250 tagacha bo‘ladi. Tolsiqlar elastik tolalardan iborat bo‘lib, ulardan 
urug‘donni oziqlantiruvchi yirik qon tomirlar o‘tadi (25-rasm). 
Har bir bollakda 1-2 ladan egri-bugri urug‘ kaiialchalari joylasbgan. Bu 
kanalchalarning har birining uzunligi 70-80 sm gacha yetadi. Har bir urug‘donda 
300-450 tagacha egri-bugri kanalchalar bor. Eholehqalarda bu kanalchalaming 
umumiy uzuriligi 3200 m ga yetadi. Urug‘donning har bir bollagining uchki 
qismnida egri-bngri kanalchalar to‘g‘ri kanalga birlashib, urug‘don tolrini hosil 
qiladi va urug‘ olib ketuvchi naylarga aylanadi. 

---

52 
25-rasm. Urug‘don, urug‘don ortig‘i va urug‘ yo‘llarining tuzilishi (V.G.Eliseev, 
1983 bo‘yicha). A-ko‘rayish va o‘sishning davrida spermatositli epiteliy 
hujayralari; B-spermarositlar o‘sishining oxiri va etilish davrlarida; V-shakllanish 
davri; G-moyakning urug‘ olib ketuvchi kanallarining tuzulishi; D-urug‘don ortig‘i 
kanalining tuzilishi; ye-urug‘ olib ketuvchi kanalning tuzilishi; 1-moyak qobig‘II-
moyaklarni bo‘laklarga bo‘luvchi to‘siqlar; III-moyak ichidagi kanal; IV-urug‘ 
kanali; V-bezli interstisial to‘qima; VI-to‘g‘ri urug‘ kanali; VII-urug‘don to‘ri; 
VIII-moyakning urug‘ chiqaruvchi kanali; IX-urug‘don ortig‘i kanali;urug‘ olib 
ketuvchi kanal. 1-mezoteliy; 2-qon tomiri; 3-biriktiruvchi to‘qima xujayrasi; 4-
Sertoli hujayralar; 5-spermatogoniy; 6-spermatositlar; 7-spermatidalar; 8-urug‘ 
kanalidagispermatozoidlar; 9-urug‘ olib ketuvchi kanalning tolali muskul qobig‘i; 
10-kiprikli hujayralar; 11-kubsimon hujayralar; 12-moyakning urug‘ kanalidagi 
spermatozoidlar; 13-urug‘don ortig‘i kanalining tolali muskul qobig‘i; 14-urug‘ 
kanalining ikki qavatli kiprikli epiteliy hujayralari; 15-ikki qavatli epiteliy; 16-
shilliq qobiqning plastinkasi; 17-ichki qavatning muskulli qobig‘i; 18-o‘rta qavat 
hujayralari; 19-tashqi qavatning muskulli qobig‘i; 20-adventisial qobiq.