“Informasiya İqtisadiyyatı”
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
11 ġəkil 1.2. Ġnformasiya iqtisadiyyatının metodu Empirik yanaşma. İnformasiya iqtisadiyyatının təməl müddəaları dürüst empirik məlumatların təhlili əsasında qəbul edilir, yəni xüsusidən ümumiyə yönələn induktiv metod üstünlük təşkil edir. Sənaye iqtisadiyyatında deduktiv prinsipdən istifadə olunur: əsas nəzəri nəticələr ciddi empirik əsaslandırması olmayan ilkin postulatlar sisteminin formal-məntiqi təhlili vasitəsi ilə əldə edilir. Lokal yanaşma. İstənilən cəmiyyət üçün və istənilən dövrdə doğru olan universal qanunların mövcudluğunun müm- künlüyü inkar edilir. Aşkara çıxarılan hər bir qanunauyğunluğun məkan − zaman, qrup və digər hədləri vardır. Sənaye iqtisadiyyatı universal qanunlar − əmək dəyəri, azalan fayda, tələb və digər qanunlar sistemi üzərində qurulmuşdur. Bu sistem Nyuton qa- nunlarının, enerjinin saxlanması qanununun və s. da daxil olduğu universal mexanika qanunları sisteminə bənzəyir. Sosiometrik yanaşma. İqtisadi hadisələri xarakterizə edən kəmiyyət göstəriciləri sosioloji müayinələr əsasında əldə edilir. Ehtimal olunur ki, iqtisadi göstəricilərin ölçülməsi insanların subyektiv qiymətləndirmələrinə əsaslanır. Məsələn, fərdin yara- dıcılıq fəaliyyətinin müddətinə bərabər olan kreativ rifahının miq- darını həmin fərdi anketləşdirmədən düzgün müəyyənləşdirmək mümkün deyildir. Sənaye iqtisadiyyatında göstəricilər sistemi obyektivlik prinsipi üzərində qurulmuşdur: insanların subyektiv rəyləri hesablama alqoritminə daxil edilmir. Buna misal kimi ümumi daxili məhsulun miqdarını göstərmək olar. Fənlərarası yanaşma. İnformasiya iqtisadiyyatı iqtisadiy- yat ilə sosiologiyanın qovuşuğunda yerləşən fənlərarası elmdir. Sosiologiya insanlararası qarşılıqlı əlaqələrin bütün formalarını Sosiologiya İqtisadiyyat Mexanika Sənaye iqtisadiyyatı İnformasiya iqtisadiyyatı 12 öyrənən ümumiləşdirici ictimai elm olduğundan bütün ictimai elmlərin − fəlsəfənin, psixologiyanın, hüquqşünaslığın və s. me- tod və nailiyyətlərindən istifadə edir. Bunun sayəsində həmin elmlərin nailiyyətləri informasiya iqtisadiyyatının inkişafına bir- başa təsir göstərir. Müasir iqtisadi təfəkkürün liberal istiqaməti çərçivələrində buna zidd olan bir meyil üstünlük təşkil edir. Həmin meyil mürəkkəb sosial hadisələrin izahı və öyrənilməsi zamanı sırf iqtisadi metodlardan istifadə edilməsində ifadə olunur. Q.Bekkerin əsərlərində inkişaf etdirilmiş bu meyil iqtisadi imperializm kimi müəyyənləşdirilir. Məsələn, Q.Bekker siqaret çəkməni aldığı həzzin intensivliyini öz ömrünü qısaltmaq hesa- bına artırmağı qərara almış insanın rasional seçimi kimi nəzərdən keçirir. İnformasiya iqtisadiyyatının sənaye iqtisadiyyatı ilə metodlarını müqayisə etsək aşağıdakı cədvəli ala bilərik: Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|