İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

Ekspert sistemləri
. İqtisadi və sosial sahədə məntiqə və mütəxəssis 
təcrübəsinə əsasən evristik tip məsələlərin həlli prosesində informasiyanın təhlili 
üçün istifadə edilən vasitələrə tələbat daima artır. Burada əsas ideya məsələnin 
necə həll olunmasını təyin edən ciddi formalaşdırılmış alqoritmlərdən, tədqiq 
sahəsinin mütəxəssisləri tərəfindən biliklər bazasında toplanan qaydaları 
göstərməklə məntiqi proqramlaşdırmaya keçidlə bağlıdır. Bu tip məsələlərin həlli 
üçün ekspert sistemlərindən (ES) istifadə olunur. Ekspert sisteminin əsasını 
biliklər bazası təşkil edir. Ekspert sistemləri aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə 
olunur: 

obyektin vəziyyətinin inteqrasiyası; 

obyektin vəziyyətinin diaqnostikası; 

obyektdə vəziyyətin proqnozu; 

---

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
182 

məqsədli planlaşdırma; 

obyektin işini idarə etmək. 
Üsulyönlü tətbiqi proqram paketləri
riyazi-iqtisadi məsələlərin müəyyən 
üsullarla həllini reallaşdırır. Bura aşağıdakı tətbiqi proqram paketləri aiddir: 

riyazi proqramlaşdırma (xətti, dinamik, statik və s. ); 

şəbəkə planlaşdırma və idarəetmə; 

riyazi statistika. 
Bunlara misal olaraq müasir fərdi kompüterlərdə reallaşdırılan Math Cad, 
Mat Lab, Derive, TK Solver və s. paketlərini göstərmək olar. 
Tətbiqi proqram paketlərinin geniş yayılmış sinfi problemyönlüdür. Praktiki 
olaraq, elə tədqiqat sahəsi yoxdur ki, burada heç olmasa bir tətbiqi proqram 
paketləri olmasın. Problemyönlü tətbiqi proqram paketləri elə proqram məhsuluna 
deyilir ki, burada konkret bir sahənin hər hansı bir məsələsinin həlli nəzərdə 
tutulur. 
Problemyönlü tətbiqi proqram paketləri sənaye, qeyri-sənaye və xüsusi 
sahələrdə tətbiq üçün proqram paketlərindən ibarətdir.