İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A
 
 
____________________________________________________________ 411 
1998-ci ilin əvvəlində Win32.HLLP.DeTroie viruslar ailəsi epidemiya yaratdı. 
Bu viruslar yerinə yetirilən fayllara yoluxmaqla barabər öz “sahibinə” yoluxan 
kompüter haqqında informasiya da göndərirdi.
1998-ci ildə Kaliforniyalı iki yeniyetmə virus hazırlayır və bu virusla 
Pentaqonun 500-dən artıq kompüterini yoluxdurur. 
1998-ci ilin fevralında Excel prposessorunda istifadə olunan düsturları 
yoluxduran virusun daha bir yeni forması – Excel4.Paix virusu aşkar edildi. 1998-
ci ilin martında Microsoft Access üçün ilk AccessiV virusu, eləcə də MS Office: 
Access və Word kimi iki müxtəlif əlavəni yoluxduran Cross adlı ilk virus, onların 
ardınca isə öz kodunu bir Office-əlavədən digərinə keçirən daha bir neçə 
makrovirusu yaradılır.
1998-ci ilin fevral-mart aylarında ilk polimorf Win32-viruslarla (Win95.HPS 
və Win95.Marburq) insident qeyd edildi. 1998-ci ilin mayında RedTea.n 
epidemiyası başladı. Bu virus Windows-un EXE-fayllarına yoluxurdu və yoluxan 
faylları Eudora elektron poçtu ilə istifadəçilərə yayırdı.
1998-ci ilin avqustunda məsafədə yerləşən kompüterlərin və şəbəkələrin 
inzibatlaşdırılmasını gizlətmək üçün tətbiq edilən məşhur BackOrifice 
(Backdoor.BO) utiliti yaradıldı. Bunun ardınca bir neçə oxşar proqram: NetBus, 
Phase və digərləri yazıldı.
Avqust ayında həmçinin Java-nın yerinə yetirilən modullarını zədələyən 
Java.StangeBrew virusu peyda olur. Virus İnternet istifadəçiləri üçün heç bir 
təhlükə yaratmır. Bu səbədən müəyyən məsafədə yerləşən kompüterlərdə 
virusun çoxalması üçün zəruri oln funksiyalar fəaliyyət göstərə bilmir.
1998-ci ilin noyabrında VBScript.Rabbi virusu yayılmağa başladı. Ckript 
virusların İnternet-ekspansiyası (təcavüzü) VisualBasic skriptləri (VBS-faylları) 
yoluxduran üç virusla davam edirdi. Bu viruslar İnternet istifadəçisi Web-səhifələri 
yaradanda onlara qoşulurdu. Məntiqi nəticə kimi VBScript-viruslar HTML-virusun 
(HTML.Internal) yaranması demək idi.
1999-cu ildə Melissa hibrid virusu yayılır. Bu virus özündə makrovirusun 
imkanları ilə şəbəkə soxulcanının imkanlarını birləşdirirdi və çoxalmaq üçün 
Outlook ünvan kitabından istifadə edirdi. Virus yayılma sürətinə görə o dövrdə 
mövcud olan bütün rekordları aşmışdı. 
1999-cu ildə Melisa virusu çox böyük sayda kompüterlərə yoluxur və 
istifadəçilərə 80 000 dollar məbləğində zərər vurur. Bu isə antivirus proqramlarına 
tələbatın kəskin artmasına səbəb olur.
ABŞ-ın hüquq-mühafizə orqanları Melissa virusunun müəlliflərini - 31 yaşlı 
proqramçı Nyu Cersi və Devid Smiti tapıb həbs edir. Həbs ediləndən bir müddət 
sonra Devit Smit Federal Təhqiqatlar Bürosu (FTB) ilə əməkdaşlıq etməyə başlayır 
və bunu nəzərə alan məhkəmə onu yumşaq cəzaya – 20 ay həbsdə qalmağa və 
$5000 cərimə edilməyə layiq görür. 1999-cu ilin aprelində CIH (“çernobıl”) 
virusunun müəllifi tapılır. Bu Tayvan texnologiya universitetinin tələbəsi Çen 
İnxao idi. Yerli kompaniyalar tərəfindəın virusun təsirindən şikayət olmadığına 
görə əlində tutarlı məlumat olmayan polis onu həbs etməkdən vaz keçir.

---