İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
104 
Artıq bu işlə kompüter sənayesində “
nəhəng
” sayılan IBM, DEC, Hewlett-Packard 
firmaları ciddi məşğul olur. 1981-ci ildə IBM firması özünün uğurlu sayılan IBM PC 
modelinin istehsalına başlayır. Həmin vaxtdan başlayaraq fərdi kompüter istehsalı 
möhkəm əsaslar üzərində istiqamətlənir və özünün fərdi kompüter bazarının 
yaradılmasına təkan verir. 
Üçüncü nəsil kompüterlərin əməli yaddaşının maksimal tutumu 106 yuva, 
maksimal işləmə sürəti isə 107 əməliyyat/saniyədir. Bu tip kompüterlərdə yüksək 
səviyyəli alqoritmik dillərdn istifadə olunur. Kompüterlərə mətn xarakterli 
informasiyanı daxil etmək üçün klaviaturadan, informasiyanın vizual formada 
xaric edilməsindən ötrü isə videoterminaldan istifadə edilir. 
Kompüter texnologiyasının sonrakı inkişafı böyük inteqral sxemlərin (BİS) 
istehsalı ilə sıx bağlıdır. İnteqral sxemlərin ölçülərinin kiçildilməsi nəticəsində 
kompüterlərdə yaddaş tutumunun artması ilə yanaşı işləmə sürətinin də 
artırılması əldə edilir. 
Keçən əsrin 80-ci illərinin ortalarında fərdi kompüterlərin kəmiyyət və 
keyfiyyət göstəricilərinin təkmilləşdirilməsi yeni nəsil fərdi kompüter - super 
mikroelektron kompüterlərin yaranmasına səbəb olur. Belə fərdi kompüterlərin 
digərlərindən əsas fərqli cəhəti onlarda 32-mərtəbəli prosessorların (Motorola 
68020, Intel 80386, Texac Instruments 32032 və başqaları) istifadə olunması idi. 
Mikroprossorlardan və BİS-lərdən istifadə edərək düzəldilmiş kompüterləri 
dördüncü nəslə
aid etmək qəbul olunmuşdur. Belə texnologiyanın kompüterə 
tətbiqi nəticəsində yaddaşın tutumu maksimum qiymətə - 108 bayta (o dövr 
nəzərdə tutulur), maksimal işləmə sürəti isə 109 əməliyyat/saniyəyə çatdırılmışdı. 
Həmin ərəfədə kompüter istehsalı ilə məşğul olan aparıcı firmalar 
kompüterlərdən səmərəli istifadə etmək məqsədi ilə çoxməsələli proqramlaşdırma 
dilləri yaradır və kompüterdə ondan geniş istifadə etməyə başlayırlar. 
Kompüterlərin imkanlarını daha da artırmaq məqsədi ilə onlara yardımçı 
qurğuların – Maus və multimedia ləvazımatlarının tətbiqi həyata keçirilir.
Beləliklə, öndə göstərilən texniki qurğuların kompüterlərə tətbiqi yeni 
kompüter nəslinin yaranmasına və istehsalına təkan verir. 
Sonrakı illərdə kompüter istehsalçıları fərdi kompüterlərdə çox böyük 
inteqral sxemlər üzərində yığılmış prosessorlardan və operativ yaddaş 
qurğularından istifadə edərək yeni nəsil fərdi kompüterlər – 
beşinci nəsil
fərdi 
kompüterlərin istehsalına başlayırlar. 
Çox vaxt fərdi kompüterlərin nəsillərə bölünməsini onların daxilində istifadə 
olunan mikroprosessorların dəyişməsi ilə əlaqələndirirlər. Bəzi ədəbiyyatlarda isə 
müəlliflər belə təsnifatın şərti olduğunu qeyd edirlər. Məsələ ondan ibarətdir ki, 
16-mərtəbəli mikroprosessorun məcburi imkanlarından maksimum istifadə 
edilməsi həmin mikroprosessorun müxtəlif variantlarının yenidən işlənib 
təkmilləşdirilməsinə səbəb oldu. Məsələn, 20-mərtəbəli ünvan şini olan Intel 
80186 tipli mikroprosessorun IBM PC XT markalı fərdi kompüterində istifadə 
edilməsi, operativ yaddaşın yuxarı həddini 1 Mbayta, 24-mərtəbəli ünvan şini olan 
16-mərtəbəli Intel 80286 tipli mikroprosessorun IBM PC AT markalı fərdi 

---