İnsan cəmiyyətinin inkişafı təbiətlə qarşılıqlı təmasda olmadan mümkün deyil

                                         Heyvanlar aləmi  
Azərbaycan  özünəməxsus  fauna  kompleksi  olan  bir  neçə  zoocoğrafi  əyalətlərin 
qovşağında  yerləşir.  Qonşu  ərazilərdən  -  İrandan,  Orta  Asiyadan,  Aralıq  dənizi 

---

93 
 
ölkələrindən olan bəzi heyvan növləri buradakı şəraitə uyğunlaşmış, respublikanın 
faunasını zənginləşdirmişdir.  
Azərbaycan  Respublikası  ərazisində  təbii  şəraitin  müxtəlifliyi  ilə  əlaqədar  onun 
heyvanlar aləmi də çox rəngarəngdir.  
Respublika ərazisndə 97 növ məməli, 357 növ quş, 67 növ amfibii və reptili, 1 növ 
dəyirmiağız, 97 növ balıq, 15 mindən çox onurğasız heyvan növü məlumdur.  
Düzənlik  sahələrin  faunası  külli  miqdarda  məməlilər,  sürünənlər,  suda-quruda 
yaşayanlar və çoxsaylı oturaq və köçəri quşlarla təmsil olunub.  
Burada məməlilərdən ceyrana, çöl donuzuna, canavara, tülküyə, porsuğa, qamışlıq 
pişiyinə,  dovşana  və  s.,  sürünənlərdən  -  bataqlıq,  Xəzər  və  Aralıq  dənizi 
tısbağalarına,  zolaqlı  kəltənkələyə,  adi  və  su  koramalına,  gürzəyə  və  s.,  suda-
quruda yaşayanlardan  - müxtəlif növ qurbağalara, quşlardan - qırqovula, kəkliyə, 
turaca, qartala, müxtəlif  növ  ördək və qazlara, harayçı  və  fısıldayan  qu quşlarına, 
qaşqaldağa,  sultan  toyuğuna,  vağlara,  qarabatdaqlara,  qıvrımlələk  qutana  və  s. 
həşaratların bir çox növlərinə rast gəlinir.  
Orta  və  yüksək  dağlıq  hissədə  düzənlikdə  rast  gəlinən  heyvanlardan  başqa  bu 
ərazilər  üçün  xarakterik  sayılan  Şərqi  Qafqaz  təkəsi,  Qafqaz  maralı,  Qafqaz 
köpgəri,  Avropa  cüyürü,  Qafqaz  qonur  ayısı,  quşlardan  toğlugötürən,  berkut, 
Qafqaz  şahini,  Qafqaz  tetrası,  Qafqaz  uları  və  s.  fauna  nümunələri 
məskunlaşmışdır.  
Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı kitabı"na 108 heyvan növü, o cümlədən 14 
növ məməli, 36 növ quş, 13 növ amfibi və reptililər, 5 növ balıq və 40 növ həşərat 
daxil edilib.