Intellektual tizimlar

Bashorat qilish. Bashorat qiluvchi tizimlar mantiqan joriy holatlardan kelib 
chiquvchi oqibatlarni keltirib chiqaradi. Bashorat qiluvchi tizimda odatda 
parametrik dinamik model qo’llanilib, parametrlar qiymati berilgan holatga 
moslashtiriladi. Bu modeldan kelib chiquvchi oqibatlar, ehtimolliklar asosida 
bashoratlarni tuzadi. 

---

18 
Misol: 
ob-havoni bashorat qilish - WILLARD tizimi; 
kelajak hosilini baholash - PI.ANT; 
iqtisodiyotda bashorat - YeSON va boshqalar. 
Rejalashtirish. Rejalshtirish deganda ma’lum funksiyalarni bajaruvchi 
obe’ktga daxldor harakatlar rejasini topish tushuniladi. Bunday ekspert tizimlarda 
real ob’ekt larning hatti harakati modelidan foydalanilib, rejalashtirilgan faoliyat 
oqibatlarini natija sifatida ko’rsatadi. 
Misol: 
robot faoliyatini rejalashtirish - STRIPS, 
ishlab chiqarish buyurtmalarini rejalashtirish - 1SIS, 
tajribani rejalshtirish - MOLGEN va boshqalar. 
O‘qitish. O‘qitish tizimlari biror fandan o‘quv jarayoni davomida 
xatoliklarni aniqlaydi va to‘g‘ri yechimlarni ko’rsatadi. Ular o‘quvchi va uning 
xatolari haqida bilimlar yig‘iladi, so’ng ish davomida o‘quvchilarning bilimini 
diagnostika qilib, ularni yuqotish uchun zaruriy vositalarni taklif qiladi. Shuningdek 
ular o‘quvchi bilan uning muvaffaqayatiga qarab muloqotini rejalashtiradi. 
Misol: 
dasturlash tili Lisp o’rgatish tizimi "Uchitel Lispa"; 
PROUST tizimi - Paskal tilini o’rgatish va boshqalar. 
Real vaqtga bog‘langanligiga qarab sinflash. 
Statik ET vaqt o‘tishi bilan o‘zgarmaydigan bilimlar bazasi va interpretasiya 
ma’lumotlarga ega predmet sohalari uchun ishlab chiqariladi. Ular stabil.
Salom. Avtomobildagi xatoliklarni diagnostikasi. 
Kvazidinamik 
ET 
vaqt 
intervallarida 
o‘zgaruvchi 
holatlarni 
interpretasiyalaydi. 
Misol. Mikrobiologik ET - texnologik jarayondan bir olingandan 4-5 marta 
tajribaliy o‘lchovlar olinadi va olingan ko’rsatkichlar oldingi o’lchash
ko’rsatkichlarga nisbatan dinamikasi tahlil qilinadi. 
Dinamik ET real vaqt tizimida ob’ekt datchiklari kelayotgan ma’lumotlarni 
interpretasiyasini amalga oshiradi. 

---

19 
Misol. Moslashuvchan ishlab chiqarish komplekslari boshqaruvida, 
reanimasion palatalar monitoringida va boshqalar. Masalan, G2 dinamik tizimni 
ishlab chiqish uchun instrumentariy.