Intellektual tizimlar

Mantiq chiqarish mashinasi. Uning maqsadi - tashqi muhit ob'yektlaridan 
olingan ma’lumotlar qayta ishlanishini muvofiqlashtirishdan iborat. Bu holda BB 
chekli natijalar olish uchun ishlatiladi. Tashqi muhit ostida texnik tizim, ya’ni ET 
hisoblagich yoki operatorlardan olayotgan ma’lumotlar tushuniladi. Natijada 
gipotezalar ilgari suriladi va tekshiriladi, yangi ma’lumotlar ishlab chiqariladi, yangi 
ma’lumotlarni kiritish shakllantiriladi, yechimlar shakllantiriladi, tavsiya qiluvchi 
yoki boshqaruvchilik xususiyati shakllantiriladi. 
3. 
IIT ETda foydalanuvchining mantiqiy harakatlarini ifodalashga xizmat 
qiladi, masalan, ET “shaffoflik”ini ta’minlash uchun. Bu blok, ayniqsa o‘qituvchi va 
konsultatsiya beruvchi ETlarda ET foydalanuvchilarini o‘zlashtirish jarayonida 
alohida ahamiyatga ega. IIT vaqtning ihtiyoriy momentida ta’minlaydi: 
• 
ayni vaqtdagi tizim holati haqidagi ma’lumotlarni to‘liq berish; 
• 
foydalanuvchi so‘rovi bilan oldin bajarilgan harakatlar natijalarini xabar 
qiladi. 
4. 
Bilimlar bazasi tahrirlagichi - BBT. BBni to‘ldirishda ekspertlar bilan 
ishlash jarayonida bilimlar muxandisiga yordam berish uchun mo‘ljallangan. BB - 
bu fayl tizimi va BBT tabiiy tilning ba’zi ichki to‘plamidan bilimlar muxandisi 
foydalanadigan, MChMga yo‘naltirilgan, maxsus kodga o‘tkazuvchi translyatorni 
ifodalaydi. 
BBT shart: 
• 
bilimlar muxandisiga qulay bo‘lishi; 

---

21 
• 
oldindan ko‘zda tutilgan BB tarkibining ixtiyoriy tuzilishini realizatsiya 
qilishi; 
• 
BB elementlarini tuzilishga o‘zgartirish kiritmasdan to‘g‘rilashga imkon 
berishi; 
• 
bilimlar muxandisi bilan “do‘stona interfeys”ni ta’minlashi. 
5. 
Bilimlarni ifodalash moduli o‘ta ixtisoslashtirilgan soha maydoni haqidagi 
bilimlarni chiqarib olishga xizmat qiladi. Bu bilimlar empirik xarakterga ega va shu 
sohada uzoq vaqtdan beri ishlovchi, ekspert xususiyatiga ega bo‘ladi. Bu ETni 
loyihalashdagi muhim jihatidir. 
Bilimni egallash - ET ishlab chiqishdagi eng nozik bosqichlardan biri. 
Hozirda bilimlarni egallashda hech qanday avtomatlashtirilgna vositalar mavjud 
emas. YeT larning soha bo‘yicha bilimlari o‘quv adabiyotlari, hisobotlar, kasalliklar 
tarixi, tajribaviy malumotlar, shaxsiy tajriba kabi malum bir manbaalardan yig‘iladi.
Bilimlarning yagona asosiy manbasi - mutaxassis-ekspert hisoblanado. 
Bilimlar bo‘yicha muhandis bevosita ekspert bilan muloqot jarayonida bilimni 
to‘playdi.