Introduktsiya” atamasi lotincha “introductio”

O`rta Osiyo noki- Pyrus asia
G`arbiy Tyanshandagi yo`g`olib ketgan tur. Qisqacha tavsifi. Shox-shabbali yirik daraxt. Barglari yirik, keng tuxumsimon yoki deyarli yumalog`, chetlari yirik arrasimon, bargining pastki tomoni yashil ustki tomoni esa to`g` yashil, barg bandi yaproG`idan g`isg`arog`. Gullari mayda. Mevasi yirik, yumalog`, ko`kish yoki sarG`ish rangli, kechpishar, sersuv, shirin. May oyida gullab, oktyabrda mevasi pishadi. Tarqalishi. Toshkent viloyati: Faqatgina Piskom daryosi bo`yidagi Ispay va Mullali g`ishlog`larida o`sganligi maʼlum. o`sish sharoiti. BoG`larda o`sadi.Soni. Faqatgina bir marta M.G.Popov tomonidan yig`ilgan. Keyingi izlanishlar natijasiz tugadi.
Ko`payishi. Maʼlumotlar yo`q.o`simlik soni va arealining o`zgarish sabablari. Аnig`lanmagan. Јarigan tuplari o`tin sifatida ishlatib yuborilgan. Madaniylashtirilishi. Maʼlumotlar yo`q. Muhofaza choralari. Maxsus muhofaza tadbirlari ko`rilmagan. Piskom daryosi vohasida joylashgan bog`larda qidirish ishlarini olib borish lozim.
Nok yurak-qon tomir tizimini tetiklashtirib, buyrak va peshob pufagi yallig‘lanishining oldini oladi. Shuningdek, jigar va qandli diabet kasalliklarida, semizlikning oldini olishda kuniga 3-4 dona yaxshi pishgan nokdan tanovul qilinsa, shifo bo‘ladi.
Yovvoyi anjir. Ficus carica L
Kamyoblik darajasi 1. o`rta Osiyodagi nihoyatda kamyob, areali ajralgan tur.
Qisqacha tavsifi.Bo`yi 5-8 m ga yetadigan daraxt yoki buta. Barglari navbat bilan joylashgan, 3-5 bo`lakli, pastki tomoni tukli. To`pguli barg qo`ltig`ida bittadan joylashgan, qisqa bandli, mevasi noksimon. Bir yilda ikki-uch martagacha hosil beradi. Аprelь oyida gullab, iyulь-avgust oylarida mevasi pishadi.
Tarqalishi. Surxondaryo viloyati:Xisor tizmasida Sangardak va To`polon daryolarining havzalarida tarqalgan. Tojikiston va Turkmanistonda ham o`sadi. O`sish sharoiti. Daryo havzalarida tosh-shag`alli tuprog`larda o`sadi.
Soni. Yakka-yakka yoki to`p-to`p bo`lib o`sadi. Ko`payishi. Vegetativ yo`l bilan (g`alamchasidan va bachkisidan) ko`payadi.
o`simlik soni va arealining o`zgarish sabablari. Qishki sovuqdan, bahorgi sellardan zarar ko`radi. Shuningdek, o`tin sifatida ishlatiladi.
Madaniylashtirilishi. Аnjir navlarini yetishtirishda foydalaniladi.
Muhofaza choralari. Maxsus muhofaza tadbirlari ishlab chig`ilmagan. To`polon va Sangardak daryolari havzalarida qo`riqxona tashkil etish lozim.
Anjirlar malina yoki qorqon kabi vitaminlarga juda boy emas. B, C, PP va karotin guruhlarining vitaminlari mavjud. Ammo mineral tarkib juda boy. Bu juda ko'p kaltsiy, kaliy, magniy, natriy, fosfor va temir. Minerallarning bu tarkibi anjirni barcha janubiy mevalar orasida eng foydali qiladi. Bu foydali moddalar tananing holatiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi.