İQTİsadi TƏHLİLİN Üsullari

Uçot və onun növləri
Uçot-ictimaiməhsulunistehsalı,bölgüsüvəistifadəedilməsiüzərindəmüşahidəvənəzarətüsuludur.

Uçotunəsasprinsipləribunlardır

1)uçotvə plan göstəricilərininhesablanmaqaydalarınıneyniliyi

2)uçotunobyektivliyi,dəqiqliyi

3)uçotunsadəliyi

4)uçotunoperativliyi

5)uçotgöstəricilərsistemiilə plan göstəricilərisistemininölçüvahidlərininuyğunlaşdırılması

6)xüsusigöstəricilərinişlənibhazırlanması

7)müəssisə,sahəvə x\təs-tıuçotgöstəriciləriarasındauyğunluğuntəminedilməsi

Uçotunəsasnövləribunlardır

1)əməli,əməli-texniki,əməli-istehsaluçotu

2)mühasibat

3)statistik

Əməliuçotunxüsusiyyətibelədirki, bütünişyerlərindəntutmuştəsərrüfatınbütüntərəfləriniəhatəetməkləaparılır.Əməliuçotabirneçəmisalgöstərməkolar.Məsələn,parkıngundəlikhərəkətlərininuçotu,TQvəcaritəmirinuçotu.

Buradaqulluqvətəmirediləcəknəqliyyatvasitələrininmodeli,dövlətnömrəsi,aparılacaq TQ və CT-in adıvəhəcmi,işçilərinsayı,onların

adları,soyadları,dərəcələrigöstərilir.Yanacağınvəsurtgümateriallarınınsərfiyyatıüzrəuçot,ehtiyathissələrininsərfiyyatıüzrəuçotvə.s.Əməliuçothərşeydənəvvəl 1ci növbədə natural uçotdur.

Mühasibatuçotundamüəssisələrinhərtərəflifəaliyyətipulifadəsindəözəksinitapır.Mühasibatuçotuuçotundigərnövlərinənisbətəntəkmilvədəqiquçothesabolunur.

Mühasibatuçotununtəşkilivəaparılmasınamaliyyəorqanlarıvədigəryuxarıtəşkilatlarnəzarətedir,vaxtaşırıyoxlama-reviziyaedilir.

Statistikuçot,uçotnövləriiçərisindəənəsaslıhesabedilir.Statistikuçotəslindəəməli-texnikivəmühasibatuçotlarınınümumiləşdirilmişformasıkimidiqqəticəlbedir.Digərtərəfdənuçotunelmisəviyyəsinistatistikuçotunsəviyyəsiiləolçməkolar.Ayrı-ayri natural vəpulgöstəriciləriüzrə, ayrı-ayrıkəmiyyətvəkeyfiyyətgöstəriciləriüzrəqruplaşmalar,dinamiksıralaryaratmaqlatəsərrüfatınayri-ayrısahələrininfəaliyyətiüzrəmüəyyənqanunauyğunluqlaraşkaretməkolar.Perpektivvəuzunmuddətliplanlaşdırmaüçünstatistikuçotbütüntələblərəcavabverdikdəistehsalşəraitivəyenitələbatlarnəzərəalınmaqladüzgüntəhliletməkmümkündür.