"İqtisadiyyatı güclü olan dövlət hər şeyə qadirdir". "Biz neft kapitalını insan kapitalına çevirməliyik"
Key words:Azerbaijan, Turkey, Gas , TANAP, Europe
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 81
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 82
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 83
- Azerbaycanın Hazar Ekonomisi ve Stratejisi
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 84
- РАЗВИТИЯ ОБЩЕСТВА И БИОСФЕРЫ Е. В. КОФАНОВА
- Ключевые слова
- THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University
|
Key words:Azerbaijan, Turkey, Gas , TANAP, Europe
Giriş Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra neft və təbii qazla bağlı beynəlxalq şirkətlərlə müqavilələr bağladı və bu çərçivədə ortaq fəaliyyətlər həyata keçirtdi. Bu da ölkəyə müasir texnologiyaların gətirilməsinə, neft sənayesinin, ümumiyyətlə enerji sektorunun inkişaf etdirilməsinə imkan yaratdı. SSRİ dövründə Azərbaycanda təbii qaz sektoru neft sektorundan çox geridə qalırdı. Qaz istehsal olunmağa başladıqdan sonra ən çox 1981-ci ildə 17 milyard kubmetr istehsal olunmuşdur. Ancaq 1990-cı ildən sonra təbii qazın istehsalı əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdır. Hətta daxili tələbatı belə ödəyə bilmirdi. Azərbaycan daxili tələbatı ödəmək üçün 2007-ci ilə qədər xaricdən qaz idaxl etmişdi.2007-ci ildə “ Şah Dəniz” yatağından qaz əldə edilməyə başlandıqdan sonra idxalı dayandırdı. Bu yataqdan hasil olunan qaz Səngəçal terminalında ilkin emaldan keçirilərək ümumi uzunluğu 997 kilometr, ötürmə qabiliyyəti ildə 20 milyard kubmetr təşkil edən Bakı-Tbilisi-Ərzurum kəməri vasitəsi ilə Gürcüstana və Türkiyəyə ixrac olunmağa başlandı. Bununla da Azərbaycan həm neft sektorunun, həm də qaz sektorunun inkişafı sayəsində dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya olma imkanı əldə etdi. Dünyada enerjiyə olan tələbin ödənilməsində əhəmiyyəti hər gün daha çox artan qazın, enerji sektoru ilə bağlı bütün proqnozlarda, xüsusilə elektrik istehsalında payı artmışdır. Bu baxımdan təbii qaz dünyada enerji sahəsinə əhəmiyyətli yanacaq kimi yeni girmiş sayılır.
1.Dünya üzrə qaz ehtiyatı THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 81 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 1938-ci ildə kömür ilkin enerji istehlakının təqribi 3\4-nü, neft isə 21%-ni təşkil etdiyi halda, qazın payı sadəcə 5,6% idi. 1950-ci ildə qazın payı artaraq 9,7% - ə qalxmışdır. 1960-cı illərdə təbii qaz istehlakının coğrafi bölgələr üzrə paylanması meydana gəldi. 1965-də ümumi enerji istehlakındakı payı artaraq 16% oldu. Bu faiz 1970-ci ildə 17, 1980-ci ildə 19, 1990-cı ildə 22,2 , 1996-cı ildə 23,3% oldu. İndiki dövrdə isə bu faiz yüksələrək oldu. Bir tərəfdən təbii qazın istehlakı sürətlə artır, digər tərəfdən isə təbii qaz istehlakının dünya enerji resurslarının istehlakı çərçivəsində də payı yüksəlir. Bütün bu göstəricilər qaz ixracının artırılmasının mənfəət qazandıracağını təsdiqləyir 2.TANAP layihəsi Azərbaycan neft strategiyasını müvəffəqiyyətlə həyata keçirdikdən sonra qaz ixracatı siyasəti ilə bağlı müəyyən hədəflər təyin etdi. Azərbaycan Qafqazda beynəlxalq bazara ( Rusiya, Türkiyə, Gürcüstan ) qaz ixrac edən tək ölkədir. Buna görə də AB tərəfindən Cənub Qaz Dəhlizinin “təmin edicisi və iştirakçısı” kimi qəbul olunur. Azərbaycan xammaddə ixracatçısı kimi Türk-Avropa sərhədlərində sırf satıcı rolu ilə kifayətlənmək istəmirdi. Qaz stratejik məhsuldur və əgər düzgün siyasət yeridilərsə SOCAR-la Azərbaycan geostratejik və maliyyə vəziyyətində əhəmiyyətli bir yerə çata bilər.
2.Azərbaycan üzrə qaz ehtiyatı TANAP layihəsi gündəmə gələnə qədər, Azərbaycan, əsasən enerji layihələrindən biri də təchizatçı qismində çıxış edirdi. Ancaq ölkənin əsas hədəflərindən biri də, dəyər zəncirinin bütün həlqələrində əsas oyunçu olaraq yer almaz idi. Ancaq, TANAP layihəsində Azərbaycan, ilk dəfə, bu hədəfinə nail ola bildi. Belə ki, SOCAR, TANA boru kəmərinin aparıcı qüvvəsi və ən böyük pay sahibidir. TANAP çox böyük, mühüm və unikal layihədir. Necə ki, XX əsrdə 1994-cü ilin 20 sentyabrında “ Əsrin kontraktı” imzaladıq, bu da faktiki olaraq XXI əsrin kontraktıdır. Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən Şahdəniz yatağında ikinci mərhələdə çıxarılacaq qaz həm Türkiyə tərəfindən satın alınması, həm də Avropa bazarına çıxarılacaq qazın Türkiyə üstündən tranzit olaraq nəqlini nəzərdə tutan Hökümətlərarası müqavilə, Azərbaycan və Türkiyə arasında 25 Oktyabr 2011 tarixində İzmirdə imzalandı. TANAP layihə olaraq ilk dəfə 17 Noyabr 2011-ci ildə İstanbulda tərtib olunan Üçüncü Qaradəniz Enerji və İqtisadiyyat Formunda Azərbaycan Dövlət Neft şirkəti SOCAR tərəfindən ictimaiyyətə açıqlanmışdır. 2011-ci ilin dekabr ayında Azərbaycan Respublikası və Türkiyə Respublikası SOCAR ilə TANAP layihəsi çərçivəsində Anlaşma Memorandumu imzaladılar. Memorandumdan sonra rəsmi olaraq layihənin icrasına başlanıldı və tikinti prossesinə icazə verildi. “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında Trans-Anadolu təbii qaz boru kəməri sisteminə dair” saziş 2012-ci il iyun ayının 26-da İstanbul şəhərində imzalanıb və hər iki ölkənin müvafiq qanunvericilik orqanları tərəfindən təsdiq edilib. 17 Mart 2015-ci ildə Qars vilayətində Trans-Anadolu qaz kəməri layihəsinin rəsmi təməlqoyma mərasimi keçirilib. Mərasimdə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Gürcüstan prezidenti Georgi Marqvelaşvili iştirak ediblər. 12 İyun 2018-ci ildə Türkiyənin Əskişəhər şəhərində Trans-Anadolu Boru Qaz kəmərinin açılış mərasimi keçirilib. Açılış mərasimində Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev, Ukrayna prezidenti Pyotr Poroşenko, Bolqarıstanın baş naziri Boyko Barişov, BP şirkətinin baş icraçı direktoru Robert Dadi də iştirak etmişdir. TANAP kimi nəhəng layihənin həyata keçirilməsi Türkiyə və Azərbaycan liderlərinin birgə siyasi iradəsi nəticəsində mümkün oldu. 26 28 30 32 34 36 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Trilion cubic feet Azərbaycanın qaz … THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 82 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan Cənab prezident İlham Əliyev açılış mərasimində TANAP`ın istismara verilməsini Türkiyə- Azərbaycan qardaşlığının təzahürü, zəfəri kimi qiymətləndirdi, hər iki ölkənin birlikdə XXI əsrin enerji tarixini yazdıqlarını vurğuladı. Bu layihə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin və Türkiyənin dövlət başçısı Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bölgə xalqlarının rifahına, Avropanın enerji təhlükəsizliyinə, sülhə, əmin-amanlığa, sabit və dayanıqlı inkişafa verdikləri ən böyük töhfədir. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan layihənin əhəmiyyətinin çox yüksək olduğunu söylərək deyib ki, “Enerji İpək Yolu” kimi tanınan layihənin açılışını edirik : “TANAP ortaq baxışımızın ən son nəticəsidir. Enerji bazarında dəyişikliklərə və ehtiyaclara cavab verən bu layihə eyni zamanda gələcəkdə həyata keçirəcəyimiz yeni layihələr üçün müjdədir.” 3.TANAP ın texniki göstəriciləri TANAP`ın missiyası ən yüksək keyfiyyətdə sağlamlıq, sosyal və ekoloji standartlara uyğun təhlükəsiz və etibarlı qaz kəməri çəkmək və istifadə etməkdir. TANAP`ın vizyonu investisiyaları təşviq edərək və rəqabətçi qaz bazarına təklif təhlükəsizliyi və müxtəlifliyi təmin edən, tədarük zincirindəki ölkələr arasında iqtisadi tərəfdaşlığı gücləndirərək Azərbaycanda Avropaya çatacaq qaz dəhlizi inşa etməkdir. Layihə çərçivəsində aparılan ekoloji tədqiqatlar nəticəsində əvvəllər dünya ədəbiyyatına məlum olmayan 9 həşərat növü və bir bitki növü müəyyən olunmuşdur. Və eyni zamanda TANAP Layihəsi çərçivəsində aparılan arxeoloji işləri nəticəsində arxeoloji və ya tarixi-mədəni irs sahələrindən 161-i ( 106-sı ilk dəfə) araşdırılmışdır. İlkin mərhələdə TANAP üçün mənbə Şahdəniz 2 qaz yatağıdır. Ancaq yeni mənbə ölkələri üçün TANAP`a qoşulmaq daha cəlb edicidir. Əsas mənbə ölkələri isə İran, Qazaxıstan və Türkmənistan ola bilər. Bunu da qeyd edək ki, Türkmənistan öz qaz ehtiyatlarına görə dünyada ilk 4-lüyə daxildir.Şahdəniz 2 qaz yatağının illik ixrac həcmi 16 milyard kubmetrdir. BOTAŞ 6 milyard kubmetr qazın Türkiyəyə nəql olunmasını təmin etdi,qalan hissəsinin satışı ilə bağlı bir sıra Avropa şirkətləri ilə , əsasən də İtalyan şirkətləri ilə razılığı gəlindi. Bununla belə TANAP`ın ötürmə qabiliyyəti daha sonra 31 milyard kubmetrə qədər artırılacaq. TANAP`ın 1805 km uzunluğu olan boru kəməri Türkiyə ərazisindən keçir. Boru kəmərinin dəniz səviyyəsindən olan maksimum hündürlüyü 2,700 m yüksəklikdə yerləşir.Boru kəmərinin diametri 56 və 48 düyüm, dənizdə isə (Mərmərə dənizi boyunca) 36 düyüm təşkil edir. TANAP Türkiyənin 20 vilayətindən keçir. 4.TANAP ın Azərbaycanın iqtisadiyyatına təsiri. Bu mega layihənin reallığa çevrilməsi 2 dövlət bir millət olan Azərbaycan və Türkiyənin strateji əlaqələrini daha da möhkəmləndirəcək. Ancaq bu layihələr yalnız iki ölkə üçün deyil, bütövlükdə həm region, həm də Avropa İttifaqı ölkələri üçündə strateji əhəmiyyətə sahibdir. TANAP Bakı-Tiblisi-Qars dəmir yolu xətti kimi 2 ölkə liderinin şəxsi iradəsinin nəticəsidir. Bu layihədə Cənub Qaz Dəhliz şirkəti 58%, BOTAŞ 30% və BP 12% hissəyə sahibdir. Bir çox mütəxəssis bu layihəni Azərbaycanın ən mühüm enerji layihəsi hesab edir. Şübhəsiz ki, TANAP Azərbaycanın Avropanın Enerji bazarına inteqrasiyası, eləcə də təhlükəsiz tranzit dövlət kimi öz mövqeyini möhkəmləndirməsi üçün ən böyük imkandır. Uzunmüddətli perspektivdə layihə ölkənin təbii qaz ixracını ildə 8,1 milyard kubmetrdən təqribən 24 milyard kubmetrə kimi artıracaq. Ölkə səviyyəsində isə TANAP Azərbaycana öz enerji resursları sənayesini qlobal standartlar səviyyəsində inkişaf etdirmək imkanı bəxş edəcək. TANAP Avropa dövlətləri və beynəlxalq strukturlarda Azərbaycan Respublikasına qarşı artmaqda olan tənqidi tendensiyanı kökündən dəyişə bilər. Bununla yanaşı uzunmüddətli perspektivdə Avropa ilə enerji ticarəti Azərbaycan Respublikasına Rusiya Federasiyasının himayəsindən azad olmaq və beləliklə də digər dövlətlərlə çoxdan gözlənilən iqtisadi və siyasi yaxınlığa nail olmaq imkanı yaradacaq. Hər şeydən əvvəl Azərbaycan, tarixində ilk dəfə olaraq öz qazını TANAP vasitəsi ilə birbaşa Avropa bazarına ixrac edərək, dünyanın ən böyük ikinci enerji bazarına daxil olacaq. Azərbaycan qazı TANAP-dan əvvəl də Yunanıstan timsalında, Avropa ittifaqına danışmaqda idi. Ancaq bu əməliyyat birbaşa deyil Türkiyə üzərindən həyata keçirilir. Bundan fərqli olaraq, TANAP layihəsi ilə Azərbaycan, birbaşa Avropa bazarına daxil ola biləcək. Bu da, şübhəsiz Azərbaycana həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən üstünlüklər gətirəcək. Digər tərəfdən Azərbaycan, Avropa bazarına qaz ixrac edərək, təbii qazda ixracat portfelini şaxələndirəcək və enerji təhlükəsizliyinin ən vacib ehtiyaclarından biri məhz müştəri şaxələndirilməsinin həyata keçirilməsidir. TANAP layihəsi qardaş Türkiyə ilə olan əlaqələrimizi daha da möhkəmləndirəcək. Bu layihə sayəsində Türkiyə illik 5% istehlak həcminə malik olan zəif qaz ehtiyatı problemini həll etməyə bir addım da yaxınlaşacaq. Tədricən qaz təchizatlarının diversifikasiyası və TANAP layihəsi vasitəsilə təchizatın təhlükəsizliyinin
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 83 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan gücləndirilməsi Türkiyənin iqtisadi artımına müsbət təsir göstərəcək. Bu layihə həm də Avropa dövlət- ləri ilə yeni ticarət əlaqələri yaradacaq. Bununla da, hər iki regional gücün dünyanın enerji bazarların- dakı nüfuzunu gücləndirəcək. Siyasi baxımdan, baxmayaraq ki, bu layihə Avropa tərəfindən hələ 90-cı illərdə gündəmə gətirilmiş və layihənin icrası üçün “ Nabuko” və “Cənub-Şərqi Avropa” boru kəməri kimi alternativ layihələr irəli sürülmüşdü, sözügedən layihələrin heç biri həyata keçməmişdi. Təkcə Nabuko layihəsi ilə bağlı danışıqlar 10 ildən artıq davam etmiş, ancaq, buna baxmayaraq nəticəsiz qal- mışdı. Azərbaycan isə TANAP-ı ortaya qoyaraq, CQD layihəsini konkret bir layihəyə çevirdi. Nəzərə alsaq ki, bu layihə Azərbaycanın öndərliyində ərsəyə gəldi, bu eyni zamanda Azərbaycanın Avropa nəzərindəki strateji əhəmiyyətini artırdı və tərəflər arasında yeni ağır və alternativ marşrut üzərindən təbii qaz təmin edərək və Avropanın enerji təhlükəsizliyinə dəyərli töhfə verərək. Əsasən Cənub Şərqi Avropa ölkələrinin tək mənbədən olan aslılığını azaldacaq.TANAP layihəsi qardaş Türkiyə ilə olan əlaqələrimizi daha da möhkəmləndirəcək. Bu layihə sayəsində Türkiyə illik 5% istehlak həcminə malik olan zəif qaz ehtiyatı problemini həll etməyə bir addım da yaxınlaşacaq. Tədricən qaz təchizat- larının diversifikasiyası və TANAP layihəsi vasitəsilə təchizatın təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi Türkiyənin iqtisadi artımına müsbət təsir göstərəcək. Bu layihə həm də Avropa dövlətləri ilə yeni ticarət əlaqələri yaradacaq. Bununla da, hər iki regional gücün dünyanın enerji bazarlarındakı nüfuzu- nu gücləndirəcək. Bütün bunlarla yanaşı, bu layihənin Azərbaycan və Türkiyə üçün daha faydalı olmasına baxmayaraq ilkin təşəbbüskarlar layihədən mənfəət əldə edəcək yeganə dövlətlər deyillər. Əminliklə deyə bilərik ki, Avropanın enerji bazarı qaz nəqlində çoxdan gözlənilən diversifikasiyasa və təhlükəsizliyə nail olacaq. İtaliyanın qaz sərfiyatının 5% artaraq 70,9 milyard kubmetrə çatması, eləcə də boru xətti ilə nəql olunacaq qazın Cənub-Şərqi Avropanın qaz idxalının təqribən 90%-ni təşkil etməsi faktını nəzərə alaraq, dəyə bilərik ki, TANAP`ın Avropaya gətirdiyi müxtəliflik həyatı əhəmiyyət daşıyır. Əvvəlcə TANAP vasitəsi ilə Avropaya illik 10 milyard kubmetr həcmində qaz tədarükü Avropanın qaz idxalının 3-4% təşkil edir. Daha sonra bu miqdarın 20 milyard kubmetrə çatdırılması planlaşdırılır. Bu olduğu təqdirdə qaz tədarükü göstəricinin ikiqatını təşkil edəcək. 5.Nəticə Nəticə olaraq, Azərbaycanın öndərliyində həyata keçirilən və strateji əhəmiyyətə malik olan TANAP boru kəməri, həm Azərbaycana, həm də Türkiyəyə dəyərli töhfələr verəcək. Azərbaycan, həm TANAP boru kəməri vasitəsi ilə öz qazını birbaşa Avropa bazarlarına daşıyaraq, nəqliyyat xərclərini və risklərini minimuma endirəcək, həm də alternativ mənbədən və alternativ marşrut üzərindən təbii qaz nəql edərək, Avropa enerji təhlükəsizliyi baxımından, strateji mövqeyə sahib olacaq. Boru kəməri, eyni zamanda Türkiyənin artan enerji tələbatını qarşılayacaq və Türkiyə enerji mərkəzi olma ambisiyasına imkan yaradacaq. Beləki, TANAP Azərbaycan Respublikasının ən böyük enerji layihəsi ola bilmək imkanına malikdir. Beynəlxalq arenada, təqribən 2000 km uzunluğa malik boru xətti Avropanın enerji siyasətinin gedişatını və dolayısı ilə regionda qərar qəbulu prosesini və regional münaqişələri dəyişdirəcək. TANAP ilk günlərdən başlayaraq bir sıra müzakirə mövzularının yaranmasına səbəb olmuşdur və layihədən ən çox kimin mənfəət əldə edəcəyini yalnız zaman göstərəcək, bununla belə, əgər hadisələr bu istiqamətdə inkişaf etməkdə davam edərsə, Azərbaycan özünün regional səviyyədəki bütün məqsədlərinə nail ola biləcək.
1.
https://report.az/analitika/tanap-azerbaycanin-dunyada-tehlukesizlik-ve-emekdasliga-daha-bir-tohfesi-serh/ 2.
http://assanews.com/2018/06/12/tanap-istifad%C9%99y%C9%99-verildi-yenil%C9%99nib/ 3.
http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=149103 4.
http://www.azerbaijan.az/portal/Economy/OilStrategy/oilStrategy_02_a.html 5.
https://azertag.az/xeber/Azerbaycanin_neft_qaz_senayesinin_ugurlari_Asrin_muqavilesi_Cenub_Qaz_Dehlizi-993842 6.
http://www.hurriyetdailynews.com/leaders-open-tanap-pipeline-carrying-gas-from-azerbaijan-to-europe-133191 7. ARAS Osman Nuri, Azerbaycanın Hazar Ekonomisi ve Stratejisi,Derin Yayınları, İstanbul, 2008. 8. ARAS Osman Nuri, Elçin Süleymanov, Azerbaycan Ekonomisi, Şark-Garb Matbaası , Bakü, 2010. 9. Suleymanov, Elchin and Aras, Osman Nuri, The Importance of Azerbaijan's Energy Revenues in Its Exports Volume and the Effects on the National Economy (October 12, 2012). International Conference on Eurasian Economies 11-13
http://ssrn.com/abstract=2167935 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2167935 10. Suleymanov, Elchin and Zeynalov, Ayaz, Azerbaycan Ekonomisinin Bagimsizlik Sonrasi Makroekonomik Gostericilerinin Ekonomik Istikrar Acisindan Genel Degerlendirilmesi (The General Assessment of Macroeconomic Indicators of Azerbaijan Economy after Independence from the Economic Stability Point of View) (October 28, 2009).
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University 84 26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan АНАЛИЗ ЭКОЛОГО-ЭКОНОМИЧЕСКИХ АСПЕКТОВ ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ БИОЭНЕРГЕТИЧЕСКОГО СЕКТОРА ЭКОНОМИКИ С ЦЕЛЬЮ ОБЕСПЕЧЕНИЯ УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ ОБЩЕСТВА И БИОСФЕРЫ Е. В. КОФАНОВА Национальный технический университет Украины "Киевский политехнический институт имени Игоря Сикорского" alexina555@gmail.com АННОТАЦИЯ Изучены экономические, экологические и социальные аспекты перехода страны от невозобновляемых природных ресурсов к возобновляемым. Проанализированы особенности развития биоэнергетического сектора экономики, проведен SWOT-анализ. Сделан вывод о перспективности развития данного сектора экономики, а также необходимости учитывать жизненный цикл производства и использования биотоплив, возможные последствия для здоровья людей и безопасности окружающей среды. Ключевые слова: природопользование, устойчивое развитие, охрана окружающей среды, SWOT- анализ, биотопливо, биодизель. ABSTRACT The economic, environmental and social aspects of the country’s transition from the non-renewable natural resources usage to the usage of the renewable ones have been studied. The peculiarities of the development of the bioenergy sector of the economy have been analyzed; a SWOT analysis has been carried out. The conclusion about promising development opportunities for this sector of the economy was made. The necessity to take into account the production life cycle of the biofuels, as well as the possible consequences for human health and environmental safety was substantiated.
analysis, biofuel, biodiesel.
В последнее время все чаще наблюдаются проявления недостаточной заинтересован- ности в решении экологических проблем и обеспечении рационального природопользования, причем, как со стороны обычных граждан, так и со стороны предпринимателей и руководите- лей предприятий. При этом отсутствие системных знаний экологии, химии, биологии и др. приводит к необдуманным управленческим решениям и действиям, и, как следствие, к часто непоправимым последствиям. Чтобы минимизировать последствия уже существующих проблем современности и пре- дотвратить появление новых экологических кризисов общество должно следовать курсу устой- чивого развития, обращая особое внимание на задачи охраны окружающей среды, необходи- мость рационального использования природных ресурсов, повышение уровня экологического сознания и культуры всех членов общества. Это обусловлено тем, что экологическая безопасность страны во многом определяется именно уровнем культуры, образованности и экологического сознания людей. А необходимыми составляющими обеспечения устойчивого развития являются экологизация экономики, внедрение "зеленых" технологий и др. Для Украины экологические проблемы стоят особенно остро, поскольку в стране существует высокая концентрация небезопасных производств, наблюдается деградация земель, природных вод и ландшафтов; достаточно часто имеет место нерациональное использование природных богатств. Такое положение обуславливает необходимость тщательного контроля и проведения мониторинговых исследований в сфере использования природных ресурсов и охраны (защиты) окружающей среды. Считается, что полная или частичная замена невозобновляемых природных ресурсов на возобновляемые будет способствовать более устойчивому развитию экономики страны и решению ее социальных проблем, в том числе повышению благосостояния людей. Однако и в данном случае необходимо учитывать многие дополнительные аспекты, например, полный жизненный цикл производства и использования альтернативных топлив. В частности, речь идет о выращивании и использовании как моторных топлив для двигателей внутреннего сгорания технических энергетических культур − рапса, подсолнечника, сои и др. THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES Baku Engineering University Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|