Ish vaqti fondini o`zgarishiga ta`sir etuvchi omillarni tahlili reja: Mehnat unumdorligi tushunchasi, uning omillari va mehnat unumdorligini oshirishning rezevlari

Rezervlar foydalanish vaqtiga qarab joriy va istiqbol rezervlariga bo’linadi. Joriy rezervlar texnologiya jarayoni muhim darajada o’zgartirilmay va qo’shimcha kapital mablag’lar sarflanmay amalga oshiriladi, istiqbol rezervlari ishlab chiqarishni qayta tashkil etishni ancha mukammal asbob-uskunalar o’rnatilishi, tayyorgarlik ishlariga kapital mablag’lar va ko’proq vaqt sarflashni talab qiladi.

Rezervlar aniqlash va foydalanish joyiga qarab xalq xo’jalik, tarmoq va ichki ishlab chiqarish rezervlariga bo’linadi. Xalq xo’jalik rezervlariga, avvalo, boy tabiiy resurslar, ulardan har tomonlama foydalanish va shu kabilar kiradi. Tarmoq rezervlariga shunday rezervlar kiradiki, ulardan foydalanish, umuman tarmoqda gi xodimlar mehnatunumdorligini oshiradi (korxonalarning ixtisoslash-tirilishi, ishlab chiqarishning bir joyga to’planishi va kombinatsiyalanishi, texnika va texnologiyaning takomillashtirilishi va hokazo). Ichki ishlab chiqarish rezervlari mehnat unumdorligini oshirishda muhim ahamiyatga egadir, chunki pirovard natijada ularning hammasi aniqlanadi va bevosita korxonalarda amalga oshiriladi.

Mehnat unumdorligining ko’rsatkichlari va uni oshirish yo’llari.
Mehnat unumdorligi darajasiga baho berish uchun umumlashtiruvchi, xususiy va yordamchi ko’rsatkichlar tizimi qo’llanadi. Umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarga bitta ishlovchining ishlab chiqargan o’rtacha yillik, o’rtacha oylik, o’rtacha kunlik va o’rtacha soatlik mahsuloti qiymatining ifodasi kiradi. Xususiy ko’rsatkichlar-bu muayyan turdagi mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun vaqt sarfi yoki bir kishi kunida yohud bir kishi soatda muayyan turdagi natural ifodada mahsulot ishlab chiqarishga sarflangan vaqtni bildiradi. Yordamchi ko’rsatkichlar muayyan ish turining birligiga yoki vaqt birligi ichida bajarilgan ishlar hajmiga sarflangan vaqtni tavsiflab beradi.
Mehnat unumdorligining umumlashgan ko’rsatkichi bitta xodimning o’rtacha yillik mahsulot ishchilarning mahsulot ishlab chiqarishga emas, balki ularning sanoat ishlab chiqarish xodimlari umumiy sondagi salmog’igi shuningdek, ularning ishlagan kunlari va ish kunining qancha davom etishi (muddati) ga ham bog’liq bo’ladi.
Mehnat unumdorligini oshirishga quyidagi yo’llar bilan erishish mumkin:
a)korxonaning ishlab chiqarish quvvatidan to’laroq foydalanish hisobiga mahsulot ishlab chiqarishni ko’paytirish, chunki ishlab chiqarish hajmi oshganda, ish vaqti sarflanishining, faqat o’zgaruvchan qismi ko’payadi, doimiy esa o’zgarmasdan qoladi. Natijada, mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflanadigan vaqt kamayadi;
b)mahsulot ishlab chiqarishni intensivlashtirish, uning sifatini oshirish, ishlab chiqarishni kompleks mexanizatsiyalash va avtomatlashtirishni joriy etish, takomillashgan texnika va ishlab chiqarish texnologiyasini qo’llash, ishlab chiqarishni tashkil etish, moddiy texnika ta’minotini va tashkiliy-texnikaviy tadbirlar rejasiga muvofiq, boshqa omillarni yaxshilash hisobiga i shvaqtining bekor sarf bo’lishini qisqartirish yo’li bilan mahsulot ishlab chiqarishga mehnat sarflarini qisqartirish.
Sifatli ehtiyoj - bu toifalar, kasblar, mutaxassisliklar, malaka darajalariga bo'lgan ehtiyoj. Ushbu ehtiyoj quyidagilar asosida tahlil qilinadi:
1) texnik hujjatlar bo'yicha ishlarning kasbiy va malakaviy taqsimoti;
2) lavozim tavsiflari yoki lavozim tavsiflari talablari. joylar,
3) kadrlar bilan ta'minlash;
4) turli tashkiliy va boshqaruv jarayonlarini tartibga soluvchi hujjatlar, kasbiy malakaga qo'yiladigan talablarni taqsimlash. ijrochilar qatori.
Ishchilarning sifat tarkibini tahlil qilishda bajarilgan operatsiyalar ro'yxati va ularning murakkabligi mutaxassislik va toifalar bo'yicha ishchilar tarkibi bilan taqqoslanadi va qarang. ish toifasi va qarang. ishchilar sinfi.
Ishchilarning o'rtacha toifasi o'rtacha ish toifasidan oshib ketganda, ishchilar ularning malakasiga to'liq mos ravishda foydalanilmaydi va toifalar orasidagi farqni to'lash hisobiga ish haqini ortiqcha sarflashga yo'l qo'yiladi. Aks holda, mahsulot va ishlarning sifati pasayadi.
Tahlil texnikasi - bu ishchi darajasi va ish darajasini taqqoslash va o'z malakasini oshirishi kerak bo'lgan ishchilar soni quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:

∆H=(Rsr.works - Rsr.working)*H

Ushbu tahlil har bir toifa bo'yicha malakalarni bajarilgan ishlarning hajmi va murakkabligiga moslashtirish va malaka oshirishni asoslash uchun amalga oshiriladi. Korxona uchun o'rtacha ko'rsatkich bu yozishmalarni etarli darajada tavsiflaydi. Amalda ko'pincha ishchilarning malakasi va malakasi o'rtasida nomuvofiqlik mavjud. Bajarilgan ish darajasi, shuning uchun bunday vaziyatni tahlil qilganda, bajarilgan ishlarning umumiy hajmida tegishli malaka ishining ulushi aniqlanadi.
Ishchilarning o'rtacha tarif koeffitsientini aniqlaymiz: Kav.working =∑Ki Si / ∑Si 1,1*20+1,2*30+1,3*40+1,4*50/104=1,285 (1,605) Ki-tarif koeffitsienti. javob. res.

Iqtisodiy ko'rsatkichlar	martabalar				Jami
	III	IV	V	VI
V ishlaydi, soat soat	40	ellik	80	100	270
Raqam	yigirma	o'ttiz	40	ellik	140
Tarif o'rnatilgan	1.1	1.2	1.3	1.4

Chi-raqam. ishchilar acc. res. n-konteynerlar soni. res. ishchilar

Ishchilarning o'rtacha toifasini aniqlaymiz: Pavg = Rm + (Ksr-Km / Kb-Km) = 4 + 1,285-1,2 / 1,3-1,2 = 4,85 (4,917)
Rb - kattaroq tara. res. oralig'ida mushukda yo'q. qarang. smola. koeffitsienti, Rm - kamroq, Ksr-sr. smola. koeffitsienti ishlar yoki qullar.
Kb - kattaroq smola. koeffitsienti oralig'ida mushukda. yo'q. qarang. smola. koeffitsienti, Km-kamroq. smola. koeffitsienti oralig'ida mushukda yo'q. qarang. uchun.
Ishning o'rtacha tarif koeffitsientini aniqlaymiz: Kav.work=KiTi /∑Ti=1,1*40+1,2*50+1,3*80+1,4*100 / 270=348/270=1,29 Ki- tar. koeffitsienti javob. res., Ti-ish hajmi mos ravishda. res. normo-h.
Ishning o'rtacha toifasini aniqlaymiz: Rav = Rb - (Kb-Ksr / Kb-Km) \u003d 5 - (1,3-1,29 / 1,3-1,2) \u003d 5-0,1 \u003d 4,9
Ishchilarning o'rtacha toifasi va ishning o'rtacha toifasini solishtiramiz ∆Ch=(4,9–4,85)*140=7 kishi. (4,922>4,917), lekin sezilarli darajada emas.
Natijalar deyarli to'liq kelishuvni ko'rsatadi.
Tahlilning maqsadi mutaxassislar mehnatidan foydalanish samaradorligini oshirish, ularning kasbiy mahoratini oshirish chora-tadbirlarini ishlab chiqishdan iborat. tuzilmalar.