ISH VAQTI FONDINI O`ZGARISHIGA TA`SIR ETUVCHI OMILLARNI TAHLILI
9. Mehnat ko'rsatkichlari auditi: maqsadi, o'tkazish usullari, natijalaridan foydalanish
Mehnat ko'rsatkichlarini tahlil qilishda qiyosiy, qiyosiy, deduktiv, induktiv usullar qo'llaniladi.
Qiyosiy usul haqiqiy ma'lumotlarni rejalashtirilgan, asosiy ma'lumotlar bilan taqqoslashdan iborat bo'lib, bu ularning haqiqiy ma'lumotlardan og'ishlarini aniqlash imkonini beradi. Bunday holda, rejalashtirilgan ko'rsatkichlarning haqiqiyligi tekshirilmaydi, garchi og'ishlarning mavjudligi hisobga olinmagan zaxiralarni ko'rsatishi mumkin.
Qiyosiy usul korxonada erishilgan haqiqiy ma'lumotlarni boshqa bir hil korxonalardagi eng yaxshi mehnat ko'rsatkichlari bilan solishtirishdan iborat. Ushbu usul rejalashtirilgan maqsadlarning haqiqiyligi va keskinligini baholashga imkon beradi.
Deduktiv usul mehnat ko'rsatkichlarini dastlab korxona miqyosida, so'ngra ustaxonalar, uchastkalar va ish joylari bo'yicha o'rganishni o'z ichiga oladi. Induktiv - buning aksi.
Dastlabki ma'lumotlarni qayta ishlash usullari mavjud: taqqoslash - taqqoslash fakti. Baza, guruhlash, bartaraf qilish - umumlashtiruvchi ko'rsatkichning o'zgarishiga omillarning ta'sirini aniqlash, tafsilotlash - umumlashtiruvchi ko'rsatkichlarni xususiy ko'rsatkichlarga ajratish, ularning shakllanish vaqti va joyi, ekspert bahosi va muvozanati.
Xullas, unumdorlikni Aniqlash uchun yaratilgan mahsulot () ishlovchilar soniga () bo’linadi:
Unumdorlik soatboy hisoblanganda yaratilgan mahsulot () ishlangan soatlarga bo’linadi () :
Agar bir million soat ish bajarilib 50 million so’mlik mahsulot yaratilgan bo’lsa, bir soat mehnat unumdorligi 50 so’mga teng bo’ladi:
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 1.Abdurahmonov Q.H., Bozorov N., Volgin N. va boshqalar. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Toshkent: «O’qituvchi»-2001 yil, 280-326 betlar.
2.Abdurahmonov Q.H, Holmo’minov Sh.R. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Toshkent-2004 yil, 126-143 betlar.
3.Dodoboev Yu.T., Xudoyberdiev.A. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Farg’ona-2001 yil, 64-84 betlar.
4.Usmonov S.N., Dodoboev Yu.T. «Bozor iqtisodiyoti asoslari». Toshkent: «Fan»-1999 yil, 88-90-betlar.
5.O’lmasov A. «Iqtisodiyot asoslari». Toshkent: «Mehnat»-1997 yil, 16-18-betlar.
