Işmaqdansa

«... Danışan əkinçi, dinləyən 
biçinçidir»
. 
(P. Buast
– fransız leksikoqrafı
)
. Qeyri-ixtiyari 
diqqət dinləyicini yormur, çünki o məlumatı hazır Ģəkildə, xüsusi 
heç bir cəhd göstərmədən, (heç bir sual vermədən, mübahisə 
etmədən) əldə edir. Lakin bu cür diqqət davamlı ola bilməz və 
bu zaman dinləyicinin fəallaĢması obyektiv hadisədir və, təbii ki, 
bu zəmində aktiv dinləmə prosesi baĢlanır.
 
 

---

56 
Dinləmənin formaları 
Son dövrlər dinləmənin çoxsaylı formaları sırasında 
kişi-
sayaq
və yaxud 
qadınsayaq
dinləmə formalarından daha tez-
tez danıĢılır. Bu səpkili yanaĢmanın əsasında çoxillik müĢa-
hidələrlə yanaĢı bir sıra cinsi xüsusiliklər və mentalitet faktorları 
durur. Etiraf olunmalıdır ki, bütün hallarda dinləmə prosesində 
qadınların müsbət keyfiyyətləri kiĢilərdən, yaxĢı mənada, qat-
qat yüksəkdir. Belə məlum olur ki, incə məxluq həm də olduqca 
həssasdır. Bu həssaslıq qadınların empatik dinləməyə daha 
üstünlük verməsi ilə müĢahidə olunur. Ġngiltərənin keçmiĢ baĢ 
naziri, s
iyasət səhnəsində «dəmir ledi» kimi tanınan 
Marqaret 
Tetçer
ən çətin danıĢıqların qadınlara həvalə olunmasını 
tövsiyə edərkən, yəqin ki, yuxarıda sadalanan keyfiyyətləri 
nəzərdə tuturdu. 
Azərbaycan diplomatiyası tarixində də hələ orta əsrlərdə 
qadın diplomatların adlarına rast gəlmək mümkündür. Ağqo-
yunlu hökmdarı Uzun Həsənin anası Sara xatun və arvadı 
Dəspinə xatun danıĢıqlar aparmaq məharəti ilə ad qazan-
mıĢdılar. Mürəkkəb hadisə olan danıĢıqları dinləməsiz 
dəyərləndirmək çətindir. Belə bir qənaət formalaĢıb ki, kiĢilər 
yalnız 15-20 saniyə müddətində diqqətcil olurlar. Sonrakı 
anlarda onlar daxilən nitqin predmetinə müdaxilə etmək üçün 
məqam axtarırlar.
13
Bu o deməkdir ki, kiĢilər refleksli dinləməyə 
meyllidirlər. Odur ki, kiĢilər qadınlarla ünsiyyətdə bir qədər 
çətinlik çəkirlər. MüĢahidələr göstərir ki, kiĢilər qadınların 
sözünü iki dəfə çox kəsirlər. ġübhəsiz ki, bu olduqca pis və 
etikadan kənar bir vərdiĢdir və hər kəs bu vərdiĢdən can 
qurtarmaq üçün əlindən gələni etməlidir. Qədim yunan filosofu