Issiqlik elektr stansiyalarda

9.4.Vodorod kationitli ffltrlarning turlari

Suv tozalash qurilmalarida ishlatiladigan N-kationitli filtrlar turli xil konstruksiyada bo‘ladi. Ularni birinchi /N 1/, ikkinchi /N2/, uchinchi / N 3 / , qarama-qarshi /N q/ va bosqichli qarama-qarshi oqimli Wbq/ hamda to'yintirmay regeneratsiya qilinadigan /N t/ filtrlar deb nomlanadi. Bunday filtrlar konstruksiyasi bo‘yicha hamda ishlatiladigan filtrlovchi materiallari xiliga qarab, bir- biridan farq qiladi. Ularning suv yumshatish qobiliyatlari ham har xil.
Birinchi p o g ‘onali (N,)-kationitli filtrlar. Bunday filtrlarda filtrlovchi materiallar sifatida sulfoko‘mir yoki kuchsiz kislotali kationitlar ishlatiladi. N r filtrlar yordamida suv qattiqligini har litrida 0,02-0,03 mg-ekv. gacha, tarkibidagi Na-katiolaming konsentratsiyasini 0 , 1- 0 ,2 mg-ekv.gacha kamaytirish mumkin. Suv yumshatish qurilmalarida N 1-filtrlaming ishlatilish sohasi juda keng. Ular Na-kationitli filtrlar bilan ketma-ket yoki parallel holatlarda; ikki va uch bosqichli suvni tuzsizlantiruvchi qurilmalarda esa mexanik hamda birincha pog'onaii anionitni filtrlar oralig'ida ishlatiladi. Ularning kationit qatlami qalinligi 2 - 2,5 m, suvning filtrdan o‘tisb tezligi soatiga 20-30 m atrofida, bir kecha kunduzda regeneratsiyalash soni 2-3 martadan oshmasligi kerak
N 1- kationitli filtrlar filtratning kisiotalik xususiyati kamayishi
hamda filtrat tarkibida Sa kationining konsentratsiyasi belgilab qo‘yilgan me’yordan osha boshlashi bilan regeneratsiya qilish uchun to‘xtatiladi. Ularni regeneratsiya qilishda N2S 0 4 ning 1-4% li eritmasi ishlatiladi va regeneratsiya jarayoni yuqorida avtilganidek, ikki bosqichda olib boriladi.
Ikkinchi pog'onali (N^-kationitli filtrlar. Bunday filtrlarda
filtrlovchi materiallarsifatida kuchli kislotali KU-2 turidagi kationitlar ishlatiladi.
187
Suv tozalash qurilmalarida bunday filtrlar yordamida suv qattiqligini 0,002-0,005 mg-ekv/1 gacha tarkibidagi Na- kationining konsentratsiyasini 0.005 mg-ekv/1. gacha tuShurish mumkin. N2 filtrlar orqali tozalanayotgan suvning kislotali xususiyati 0,05 mg-ekv./l.dan yuqori bo‘lmaydiN2-filirlar ikki va uch bosqichli suv tozalash qurilmalarida suvni asosan Na kationidan tozalash uchun ishlatiladi. Bunday qurilmalarda N2- filtrlar birinchi pog'onali anionitli filtrlardan keyin 0 ‘matiladi. N2- filtrlarda kationit qatlami qalinligi 2-1,5 m, suvning filtrdan o‘tish tezligi soatiga 30-50 m oralig‘ida bo'ladi.
N2-kationitli filtrlar, filtrat tarkibida Na-kationining konsentratsiyasi belgilab qo'yilgan m e’yordan osha boshlaganda regeneratsiya qilish uchun to‘xtatiladi. Ulami regeneratsiya qilish uchun N2S 0 4 ning 3-5% li eritmasi ishlatiladi.
N2-filtrlarga yutilgan Sa va Mg kationitlarining miqdori N,- kationitli filtrlardagiga qaraganda birmuncha kambo‘lgani uchun bunday konsentratsiyali eritma ishlatilganda kationit tarkibida suvda kam eruvchan moddalar hosil boMmaydi.
Shuni ta ’kidlash lozimki N t va N2 filtrlar keima-ket ishlatiladigan qurilmalarda N-filtrlarni regeneratsiya qilish uchun sarflanadigan kislota miqdorini tejash maqsadida N2-filtrlarda ishlatilgan eritmani Ni-filtrlami regeneratsiya qilish uchun qayta ishlatish mumkin.