İstiqamət: et 01
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
H
A D 10 = B)
A H D 10 = C)
A H D 100
=
D) 100 10 = H A D
E) H A D 10 =
127. ƏMTQ-ə olan ekoloji tələblər hansı şərtlərlə təyin olunur? A) Ekologiyanın qanunauyğunluqları və prinsipləri ilə B) Ekologiyanın məqsədi, vacibliyi, həyata keçirilməsi üsulları C) Ekoloji, iqtisadi, sosial prinsiplər ilə D) Təklif olunan layihələrin məqsədi, vacibliyi, həyata keçirilməsi üsulları, regional ekoloji inkişafına məqsədə uyğunluğu E) Təsərrüfat fəaliyyətinin mərhələləri və üsullarının dolğunluğu, ictimai razılıq
128. ƏMTQ-yə olan tələblərə görə əhalinin həyatı üçün hansı maraqlar nəzərə alınmalıdır? A) Ekoloji, iqtisadi, social B) Ekoloji, bioloji, social C) Ekoloji, iqtisadi, siyasi
19
D) Ekoloji, ictimai, siyasi E) Ekoloji, dövlət, sosial
129. ƏMTQ-nin aparılması prosesində nələr müzakirə olunmalıdır? A) Təklif olunan layihələrin məqsədi, vacibliyi, həyata keçirilməsi üsulları, regional ekoloji inkişafa məqsədə uyğunluğu B) Konsepsiyalar, proqramlar, inventasiya, ərazinin sosial inkişaf planı, təbii ehtiyatların kompleks istifadəsi və qorunması sxemləri, şəhərsalma sənədləri, yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi və s. C) Təsərrüfat fəaliyyətinin mərhələləri və üsullarının dolğunluğu, ictimai razılıq D) Ekoloji, iqtisadi, sosial prinsiplər E) Ekologiyanın qanunauyğunluqları və prinsipləri
130. ƏMTQ-nin tətbiq sahəsi hansı tələblərə cavab verməlidir? A) Təsərrüfat fəaliyyətinin mərhələləri və üsullarının dolğunluğu, ictimai razılıq B) Konsepsiyalar, proqramlar, inventarizasiya, ərazinin sosial inkişaf planı, təbii ehtiyatların kompleks istifadəsi və qorunması sxemləri, yeni texnika və texnologiyaların tətbiqinə və s. C) Təklif olunan layihələrin məqsədi, vacibliyi, həyata keçirilməsi üsulları, regional ekoloji inkişafına məqsədə uyğunluğuna D) Ekoloji, iqtisadi, sosial inkişaf prinsiplərinə E) Ekologiyanın qanunauyğunluqları və prinsiplərinə
131. Günəşdən atmosferə və yer səthinə düşən radiasiyalar hansı növlərə bölünür? A) Düz, dağılan, cəm, əks olunan, qalıq B) Düz, dağılan, görünən şüalar, cəm, udulan, qalıq C) Düz, şaquli, dağılan, udulan, əks olunan D) Düz, üfüqi, cəm, əks olunan, qalıq E) Düz, infraqırmızı, ultrabənövşəyi, əks olunan, udulan
132. ƏMTQ-nin aparılmasında baza materialları hansılardır? A) Konsepsiyalar, proqramlar, inventarizasiya, ərazinin sosial inkişaf planı, təbii ehtiyatların kompleks istifadəsi və qorunması sxemləri, şəhərsalma sənədləri, yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi və s. B) Təsərrüfat fəaliyyətinin mərhələləri və üsullarının dolğunluğu, ictimai razılıq C) Təklif olunan layihələrin məqsədi, vacibliyi, həyata keçirilməsi üsulları, regional ekoloji inkişafına məqsədə uyğunluğu D) Ekoloji, iqtisadi, sosial prinsiplər E) Ekologiyanın qanunauyğunluqları və prinsipləri
133. ƏMTQ-nin mütləq aparılması üçün nə müəyyənləşdirilməlidir? A) Obyektlərin və təsərrüfat fəaliyyətinin növlərinin siyahısı B) Konsepsiyalar, proqramlar, ərazinin sosial inkişaf planı, təbii ehtiyatların kompleks istifadəsi və qorunması sxemləri, şəhərsalma sənədləri, yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi və s.
C) Təsərrüfat fəaliyyətinin mərhələləri və üsullarının dolğunluğu, ictimai razılıq D) Çöl müşahidələri, monitorinq məlumatları, modelləşdirmə, ədəbiyyat mənbələri, mütəxəssislərlə müsahibə, ictimai sorğu və s. E) ƏM-ə mümkün təsirin növləri və mənbələri, təbii və sosial mühit
134. Xüsusi hüquqi statusa malik olan ərazilərə aiddir: A) Yerli, regional, respublika əhəmiyyətli təbiət abidələri, fövqələdə ekoloji vəziyyət və ekoloji fəlakət zonaları B) Davamsız ekosistemli ərazilər, Azərbaycanın Qırmızı kitabında olan bitki və heyvanların yayılma arealları 20
C) Qoruqlar, yasaqlıqlar, milli parklar D) Fövqəladə və ekoloji fəlakət zonaları E) Aqroekosistemlər, urboekosistemlər, landşaftlar
135. Xüsusi təbii həssas ərazilərə daxildir: A) Davamsız ekosistemli ərazilər, Azərbaycanın Qırmızı kitabında olan bitki və heyvanların yayılma arealları B) Yerli, regional, respublika əhəmiyyətli təbiət abidələri fövqalədə ekoloji vəziyyət və ekoloji fəlakət zonaları C) Qoruqlar, yasaqlıqlar, milli parklar D) Fövqalədə və ekoloji fəlakət zonaları E) Aqroekosistemlər, urboekosistemlər, landşaftlar
136.ƏMTQ-nin istənilən mərhələsində vacib olan məlumatlar hansılardır? A) Çöl müşahidələri, monitorinq məlumatları, modelləşdirmə, ədəbiyyat mənbələri, mütəxəssislərlə müsahibə, ictimai sorğu və s. B) Cəmiyyətin iştirakı, ekoloji informasiyanın aşkarlığı, qabaqlama, alternativ və variantlıq, inteqrasiya, fəaliyyətin ardıcıllığı C) Memar-planlaşdırma, demoqratik, mühəndis, tibbi-bioloji, təsviri, təbii, təbiəti mühafizə, iqtisadi və s. D) Konsepsiyalar, proqramlar, ərazinin sosial inkişaf planı, təbii ehtiyatların kompleks istifadəsi və qorunması sxemləri, yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi və s E) Çöl müşahidələri, monitorinq məlumatları, modelləşdirmə ədəbiyyat mənbələri, ekoloji norma və standartlar
137. ƏMTQ-nin hansı metodunda insanın təsirinin və indiqatorların siyahısı təqdim olunur? A) Matrisalarda B) Nəzarət siyahısında C) Axın diaqramında D) Təsirin inteqrasiya metodunda E) Təbii proseslərin proqnozlaşdırma metodunda
138. ƏMTQ-nin hansı metodunda təbii proseslərin və onlara təsir göstərən indiqatorların tam siyahısı verilir? A) Nəzarət siyahısı B) Matrisalarda C) Axın diaqramında D) Təsirin inteqrasiya metodunda E) Təbii proseslərin proqnozlaşdırma metodunda
139. Hansı metoda əsasən stasionar tullantı mənbələrindən atmosferə atılan maddələrə görə torpaq səthinin çirklənmə dərəcəsini hesablamaq olar? A) Təbii proseslərin proqnozlaşdırılması metodu B) Təsirin inteqrasiya metodu C) Axın diaqramında D) Matrisalarda E) Nəzarət siyahısında
140. Hansı proses yüksək dərəcədə yaradıcı prosesdir və heç vaxt sxemə və modelə uyğun gəlmir? A )Keyfiyyətcə proqnozlaşdırılma B) Matrisalar C) Nəzarət siyahısı D) Təsirin inteqrasiya metodu
21
E) Təbii proseslərin proqnozlaşdırma metodu
141. Təsirin inteqrasiya metodunda hansı proseslər yerinə yetirilir? A) Təsir göstəricilərinə görə cərgələrin displeyi, təsir qrupu, normallaşdırma, layihələrin alternativ variantlarının əhəmiyyətinə görə sıraya düzülməsi B) Konsepsiyalar, proqramlar, inventasiya, ərazinin social inkişaf planı, təbii ehtiyatların kompleks istifadəsi və qorunması sxemləri, yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi və s. C) Təsərrüfat fəaliyyətinin mərhələləri və üsullarının dolğunluğu, ictimai razılıq D) Təklif olunan layihələrin məqsədi, vacibliyi, həyata keçirilməsi üsulları, regional ekoloji inkişafına məqsədə uyğunluğu prosesləri E) Memar-planlaşdırma, demoqrafik, mühəndis, tibbi-bioloji, təsviri,təbii, təbiəti mühafizə, iqtisadi və s. proseslər
142. Kommunikasiya üsullarında tələb olunan parametrlər hansılardır? A) ƏMTQ nəticələrinin hazırlanması gedişində səthiliyə və qeyri-müəyyənliyə yol verilməməlidir B) Təsir göstəricilərinə görə cərgələrin displeyi, təsir qrupu, normallaşdırma, layihələrin alternativ variantlarının əhəmiyyətinə görə sıraya düzülməsi C) Nəzərdə tutulan layihələrin həyata keçirilməsi nəticəsində qarşılıqlı təsirdə olacaq element və faktorların ardıcıl müzakirəsi D) Ekoloji baxımdan təyin olunmuş təsərrüfat və digər qərarların hazırlanması E) Təklif olunan layihələrin məqsədi, vacibliyi, həyata keçirilməsi üsulları, regional ekoloji inkişafına məqsədə uyğunluğu
143. Yoxlama üsulunun aparılması metodları hansı hallarda həyata keçirilir? A) Ətraf mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi başa çatdıqdan sonra təbii fəlakətlər, qəzalar və s. başverdikdə B) Ətraf mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi başa çatdıqdan sonra yeni qərarlar, ekoloji normalar qəbul edildikdə C) Ətraf mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi başa çatdıqdan sonra yeni istehsal sahələri istifadəyə verildikdə D) Ətraf mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi başa çatdıqdan sonra təsərrüfat obyektinin rekonstruksiyasına təlabat yarandıqda E) Ətraf mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi başa çatdıqdan sonra yenidən ekspertiza aparımalı olduqda
144.Hansı metodla bütün layihə tiplərinin qiymətdirilməsi aparılır? A) Leopoldun matritsası B) Nəticələr metodu C) Betelle metodu D) Komponent analiz metodu E) Axın diaqramı metodu
145. Nəticələr metodunda ətraf mühit necə bloklaşdırılır? A)”Fiziki və kimyəvi xarakteristika”,”Torpaq”, “Sular”, “Atmosfer”, “Proseslər”, “Bioloji şərait”,” Antropogen faktorlar”, “Bəzi ekoloji asılılıq” blokları B) ”Fiziki və kimyəvi xarakterika”,”Torpaq”, “Sular”, “Atmosfer”, “Proseslər”, “Bioloji şərait”,” Antropogen faktorlar”, “Geoloji şərait” C) ”Fiziki və kimyəvi xarakterstika”,”Torpaq”, “Sular”, “Atmosfer”, “Proseslər”, “Bioloji şəraiti”,” Antropogen faktorlar”, “Bioloji xarakteristika” D) ”Fiziki və kimyəvi xarakteristika”,”Torpaq”, “Sular”, “Atmosfer”, “Proseslər”, “Bioloji şəraiti”,” Antropogen faktorlar”, “Ekoloji faktorlar” E) ”Fiziki və kimyəvi xarakterika”,”Torpaq”, “Sular”, “Atmosfer”, “Proseslər”, “Bioloji şəraiti”,” Antropogen faktorlar”, “texnogenez prosesləri” 22
146.”Antropogen faktorlar” blokuna aiddir: A) ”Torpaqdan istifadə”, “Rekreasiya”, “Estetik təlabat və insanın meyli”, “Sivilizasiya aspektləri”,”Süni qurğular və fəaliyyət növləri” B)”Su ehtiyatlarından kompleks istifadə”,”Fiziki və kimyəvi xarakterika”,”Torpaq”, “Sular”
C)”Fiziki və kimyəvi xarakterika”,”Torpaq”, “Sular”, “Atmosfer”, “Proseslər”, “Bioloji şəraiti”,” Antropogen faktorlar”, “Bəzi ekoloji asılılıq” blokları D)”Turizim”, ”Fiziki və kimyəvi xarakterika”,”Torpaq”, “Sular” E)”Süni göllər”, “Turizim”, Su ehtiyatlarından kompleks istifadə”,”Fiziki və kimyəvi xarakterika”,”Torpaq”
147. Betelle metodu hansı layihələrin ətraf mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi zamanı istifadə olunur? A) Su resurslarının inkişafı, suyun keyfiyyətinə nəzarət, avtomagistralların, atom elektrik stansiyalarının planlaşdırılması və s B) Torpaq ehtiyatlarının qorunması zamanı təsirin qiymətləndirilməsi C) Su və istilik elektrik stansiyalarının qorunması zamanı təsirin qiymətləndirilməsi D) Sənaye və mülki tikinti zamanı təsirin qiymətləndirilməsi E) Meliorasiya sistemlərinin tikintisi zamanı təsirin qiymətləndirilməsi
148. Atmosferə təsir qiymətləndirildikdə hansı məsələlər müzakirə olunur? A) Çirkləndirici maddələrin yayılma şəraitini təyin edən meteoroloji parametrlər, tullantı mənbələrinin parametrləri, tullantı maddələrinin kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri və s. B) Su resurslarının inkişafı, suyun keyfiyyətinə nəzarət, avtomagistralların, atom elektrik stansiyalarının planlaşdırılması və s C) Çirkləndirici maddələrin yayılma şəraitini təyin edən meteoroloji parametrlər, təbii çirklənmə mənbələrinin parametrləri, tullantı maddələrinin kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri və s. D) Sənaye və mülki tikinti zamanı təsirin qiymətləndirilməsi E) Çirkləndirici maddələrin yayılma şəraitini təyin edən geoloji parametrlər, tullantı mənbələrinin parametrləri, təbii tullantı maddələrinin tərkibi s.
149. Litosferə təsirin qiymətləndirilməsində hansı meyarlar qrupu istifadə olunur? A) Geokimyəvi, geodinamiki meyarlar qrupu B) Geofiziki, geodinamik meyarlar qrupu C) Geokimyəvi, geostatik meyarlar qrupu D) Tibbi-sanitariya, resurs meyarlar qrupu E) Geoloji, hodrogeoloji meyarlar qrupu
150. Torpaq örtüyünə texnogen təsirlərin qiymətləndirilməsində hansı göstəricilər istifadə olunur? A)Asan həll olan duzların, toksiki duzların, pestisidlərin, neft və neft məhsullarının miqdarı B) Asan həll olan duzların, toksiki duzların, pestisidlərin, neft və gübrələrin miqdarı C) Çətin həll olan duzların, toksiki duzların, pestisidlərin, neft və neft məhsullarının miqdarı D) Kimya sənayesi tullantılarının, toksiki duzların, pestisidlərin, neft və neft məhsullarının miqdarı E) Bərk məişət tullantılarının, toksiki duzların, pestisidlərin, neft və neft məhsullarının miqdarı
151.Texnogen təsirlərə məruz qalmış ərazilərin ekoloji vəziyyəti hansı siniflərdə qruplaşdırılır? A) I norma, II risk, III böhran, IV fəlakət 23
B) I norma, II problem, III risk, fəlakət C) I norma, II böhran , qəza, IV risk D) I norma, II risk, III fəlakət, IV fövqəladə vəziyyət E) I norma, II qəza, III fəlakət, IV böhran
152. Biosferdə bitki örtüyünün rolu hansılardır? A) Qida, yem, dərman resursları B) Təbii ehtiyatlar, oduncaq C) Təbii sərvətlər, yem ehtiyyatı D) Oksigen mənbəyi, qida mənbəyi E) Ərzaq ehtiyyatı və dərman maddələri
153. Bitki örtüyünə birbaşa təsirlər hansılardır? A) Meşələrin qırılması, çim qatının dağılması, bitki örtüyünün yandırılması, çəmənlərin şumlanması B) Qrunt suyunun səviyyəsinin aşağı salınması, mikroiqlimin dəyişməsi, atmosferin və torpağın çirklənməsi C) Sənaye, energetika, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişafı D) Torpaqların şorlanması və bataqlaşması ilə meşələrin məhv olması E) Texnogen çirklənmə nəticəsində torpaqların deqradasiya
154. Bitki örtüyünə dolayı yolla təsir formaları hansılardır? A) Qrunt suyunun səviyyəsinin aşağı salınması, mikroiqlimin dəyişməsi, atmosferin və torpağın çirklənməsi B) Meşələrin qırılması, çim qatının dağılması, bitki örtüyünün yandırılması, çəmənlərin şumlanması C) Sənaye, energetika, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişafı D) Texnogen çirklənmə nəticəsində torpaqların deqradasiya E) Torpaqların şorlanması və bataqlaşması ilə meşələrin məhv olması
155. Bitki qruplaşmasının mühafizəsi üzrə hansı tədbirlər həyata keçirilir? A) Nadir, endemik və Qırmızı kitaba daxil olan bitki növləri, bitki örtüyünün məhsuldarlığı və keyfiyyəti nəzarətdə saxlanılır B) Qoruqlar, yasaqlıqlar, milli parklar yaradılır C) Təbii və süni seçmə yolu ilə yeni bitki sortlar yetişdirilir D) Ekoloji monitorinqlərlə müşahidələr, qiymətləndirilmələr aparılır E) Ekoloji ekspertizalarla bitki örtüyü mühafizə olunur
156. Heyvanlarlara təsirin qiymətləndirilməsində dolayı neqativ nəticələrin səbəbləri hansılardır? A) Ekoloji sığınacağın, yem ehtiyatlarının azalması, trofik zəncirin pozulması, sututarların çirklənməsi B) Nadir, endemik və Qırmızı kitaba daxil olan heyvan cinslərinin məhsuldarlığı və keyfiyyəti nəzarətdə saxlanılır C) Təbii və süni seçmə yolu ilə yeni heyvan cinsləri yetişdirilir D) Ekoloji monitorinqlərlə müşahidələr, qiymətləndirilmələr aparılır E) Ekoloji ekspertizalarla heyvanat aləmini mühafizə olunur
157. Heyvanat aləminə təsirin qiymətləndirilməsi üçün hansı ərazilərin müşahidə məlumatlarının nəzərə alınması məqsədəuyğundur? A) Qoruq, mili park, yasaqlıqlar B) Antropogen landşaftlar C) Zooparklar D) Qoruqlar, biosfer, landşaftlar
24
E) Təbii və antropogen ekosistemlər
158. ƏMTQ-də hansı sosial-iqtisadi xarakteristikalar nəzərə alınmalıdır? A) Demoqrafik göstəricilər, əmək fəaliyyətinin təşkili, əhalinin məişəti, istirahəti və sağlamlığı haqqında, yaşayış yerinin təbii və texnogen faktorları haqqında məlumatlar B) Demoqrafik göstəricilər,əhalinin məşguliyyəti, yaşayış yerinin təbii və texnogen faktorları haqqında məlumatlar C) Əhalinin yaş strukturu, əmək fəaliyyətinin təşkili, əhalinin məişəti, istirahəti və sağlamlığı haqqında, yaşayış yerinin təbii və texnogen faktorları haqqında məlumatlar D) Demoqrafik göstəricilər, əmək fəaliyyətinin təşkili, əhalinin məişəti, istirahəti və sağlamlığı haqqında, əhalinin maddi gəlirləri haqqında məlumatlar E) Demokratik göstəricilər, əmək fəaliyyətinin təşkili, əhalinin məişəti, istirahəti və sağlamlığı haqqında məlumatlar
159. Layihələrin texniki-iqtisadi qiymətləndirilməsi hazırlandıqda ƏMTQ prosesi hansı fəaliyyət növlərinin məcmusu sayılır? A) Sifarişçinin, hökümət təşkilatlarının, yerli əhalinin B) Dövlət ekoloji ekspertizası, ictimai-ekoloji ekspertizanın C) Sifarişçinin, dövlət təşkilatlarının, Səhiyyə Nazirliyinin D) Ekologiya və Təbii Sərvətlər və Səhiyyə Nazirliyinin E) Sifarişçinin, hökümət təşkilatlarının, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin
160. ƏMTQ hansı ardıcıl mərhələlər şəklində aparılır? A) ƏMTQ haqqında sənədlərin, ətraf mühitə təsir məlumatlarının hazırlanması, ƏMTQ nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi B) İctimaiyyətdə dinlənmənin aparılması və ƏMTQ nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi C) Razılıq sənədinin hazırlanması və ƏMTQ nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi D) ƏMTQ nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi və ekoloji ekispertizanın başladılması E) Müşahidə, nəzarət, qiymətləndirmə, proqnoz
161. ƏMTQ-nin aparılmasının üçüncü mərhələsi necə adlanır? A) İctimaiyyətdə dinlənmənin aparılması B) Razılıq sənədinin hazırlanması C) ƏMTQ nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi D) Ətraf mühitə təsir haqqında məlumat E) İctimai ekspertizanın nəticələrinin nəzərə alınması haqqında sənəd
162. ƏMTQ-nin beşinci mərhələsi necə adlanır? A) ƏMTQ –nin aparılması nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi B) İctimaiyyətdə dinlənmənin aparılması C) Razılıq sənədinin hazırlanması D) ətraf mühitə təsir haqqında məlumat E) İctimai ekspertizanın nəticələrinin nəzərə alınması haqqında sənəd
163. ƏMTQ-nin başlanğıcı nə vaxt, harada, hansı sənədlə qoyulmuşdur? A) 1970-ci ildə, ABŞ-da, Ətraf mühit sahəsində Milli Siyasət Qanunu B) 1987-ci ildə , BMT-nin “Davamlı İnkişafa dair “sənədi ilə C) 1972-ci ildə, BMT-nin “Davamlı İnkişafa dair “sənədi ilə D) 1972-ci ildə, ABŞ-da, Ətraf mühit sahəsində Milli Siyasət Qanunu E) 1992-ci il, Stokholm konfransı, “Davamlı İnkişafa dair “sənədi ilə 164. İlk dəfə nə vaxt və harada ƏMTQ əməliyyatlarının yerinə yetirilməsi barəsində qanunu qəbul edilib? A) 1979-cu ildə, ABŞ –da B) 1987-ci ildə, Fransada
25
C) 1972-ci ildə, Stokholumda D) 1992-ci il, Rio-de-Janeyroda E) 1977-ci il, Nayrobidə
165. 1972-1979-cu illərdə hansı ölkələrdə ƏMTQ-ni nəzərdə tutan qanunvericilik aktları qəbul edildi? A) Avstraliya, Kanada, Fransa B) Avstraliya, Kanada, Fransa C) Amerika, Kanada, Fransa D) Kanada, Fransa, Rusiya E) Almaniya, Fransa, Kanada
166. Dobson vahidi nədir? A) Oturacağının sahəsi 1 sm 2 olan şaquli sütunda normal təzyiq və temperaturda mövcud olan ozonun ümumi miqdarı B) Troposferdə olan ozonun ümumi miqdarının göstəricisidir C) Oturacağının sahəsi 1 sm 2 olan üfüqi səthdə mövcud olan ozonun miqdarı D) Oturacağının sahəsi 1 sm 2 olan üfüqi səthdə normal təzyiq və temperaturda mövcud olan ozonun miqdarı E) Ozon qatının ümumi qalınlığının onun sahəsinə olan nisbətinə deyilir
167. Atmosferdə ozonun paylanması nədən asılıdır? A) Yerin en dairəsindən, ilin fəslindən, atmosferin vəziyyətindən B) Havanın temperaturundan, atmosfer təzyiqindən C) Havanın temperatur və rütubətindən, ilin fəslindən D) Yerin en dairəsindən, dəniz səviyyəsindən hündürlüyündən, atmosfer təzyiqindən E) İlin fəsillərindən, dəniz səviyyəsinə görə hündürlüyündən, havanın temperaturun-dan
168. ƏMTQ aparılan zaman hansı göstəricilərdən istifadə olunur? A) Ekoloji meyarlar, ekoloji normalar, ekoloji standartlar B) Ekoloji sistemlərin, oradakı proses və hadisələrin tədqiqi, sistemləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi üçün istifadə olunan əlamətlər C) Landşaft komponentlərinə antropogen təsirin ən əlverişli, ziyansız və müvəqqəti normativ və reqlamentləri D) Təbii obyektlərin və ya proseslərin vəziyyətinin keyfiyyət və kəmiyyət göstəriciləri E) Təbiət komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləri (BNH)
169. Ekoloji meyarlar nədir? A) Ekoloji sistemlərin, oradakı proses və hadisələrin tədqiqi, sistemləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi üçün istifadə olunan əlamətlər B) Landşaft komponentlərinə antropogen təsirin ən əlverişli, ziyansız və müvəqqəti normativ və reqlamentləri C) Təbii obyektlərin və ya proseslərin vəziyyətinin keyfiyyət və kəmiyyət göstəriciləri D) Təbiət komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləri (BNH) E) Antropogen ekosistemlərinin təbii komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləridir (BNH)
170. Ekoloji normalar nədir? A) Landşaft komponentlərinə antropogen təsirin ən əlverişli, ziyansız və müvəqqəti normativ və reqlamentləri B) Ekoloji sistemlərin, oradakı proses və hadisələrin tədqiqi, sistemləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi üçün aparılan əlamətlər 26
C) Təbii obyektlərin və ya proseslərin vəziyyətinin keyfiyyəti və kəmiyyət göstəriciləridir D) Təbiət komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləridir (BNH) E) Antropogen ekosistemlərinin təbii komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləridir (BNH)
171.Ekoloji standartlar nədir? A) Təbii obyetlərin və ya proseslərin vəziyyətinin keyfiyyəti və kəmiyyət göstəriciləridir B) Antropogen obyektlərin və ya proseslərin vəziyyətinin keyfiyyəti və kəmiyyət göstəriciləridir C) Ekoloji sistemlərin, oradakı proses və hadisələrin tədqiqi, sistemləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi üçün aparılan əlamətlər D) Landşaft komponentlərinə antropogen təsirin ən əlverişli, ziyansız və müvəqqəti normativ və reqlamentləri E) Sanitar-gigiyenik normativlərə
172. Ekoloji standartların səciyyəsi: A) Təbii ehtiyatların istifadə rejimini təyin edən hüquqi aktlar sisteminə daxil olur B)Antropogen təsirlərin dərəcəsini təyin edən hüquqi aktlar sisteminə daxil olur C) Ekoloji sistemlərin, oradakı proses və hadisələrin tədqiqi, sistemləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi üçün aparılan əlamətlər D) Landşaft komponentlərinə antropogen təsirin ən əlverişli, ziyansız və müvəqqəti normativ və reqlamentləri E) Antropogen ekosistemlərinin təbii komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləridir (BNH) 173. Ətraf mühitin keyfiyyət standartları necə səciyyələnir? A) Təbiət komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləridir (BNH) B) Antropogen ekosistemlərinin təbii komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləridir (BNH) C) Antropogen təsirlərin dərəcəsini təyin edən hüquqi aktlar sistemidir D) Ekoloji sistemlərin, oradakı proses və hadisələrin tədqiqi, sistemləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi üçün istifadə olunan əlamətlər E) Landşaft komponentlərinə antropogen təsirin ən əlverişli, ziyansız və müvəqqəti normativ və reqlamentləri
174. Ekosistemlərin qiymətləndirilməsinin mahiyyətindən asılı olaraq hansı ekoloji meyarlar mövcuddur? A) Təbiəti mühafizə, antropogen-ekoloji, resurs-ekoloji, sosial-ekoloji, təsərrüfat-ekoloji, ətraf mühitin keyfiyyəti B) Landşaft komponentlərinə antropogen təsirin ən əlverişli, ziyansız və müvəqqəti normativ və reqlamentləri C) Təbii obyetlərin və ya proseslərin vəziyyətinin keyfiyyəti və kəmiyyət göstəriciləri D) Təbiət komponentlərinin vəziyyətinin elmi əsaslandırılmış buraxıla bilən normativ hədləridir (BNH E) Ətraf mühitin məhdud yol verilən normaları, müdafiə və sanitar zona normaları və s.
175. Ətraf mühitin keyfiyyət normlarından nələr tələb olunur? A) Əhalinin ekoloji cəhətdən təhlükəsizliyi, biotanın və insanın genofondunun saxlanması, təbii şəraitin qorunması və ondan səmərəli istifadə B) Təbiəti mühafizə, biomüxtəlifliyin qorunması, təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə C) Əhalinin ekoloji cəhətdən təhlükəsizliyi, təbiəti mühafizə, təbii şəraitin qorunması və ondan səmərəli istifadə
27
D) Əhalinin ekoloji cəhətdən təhlükəsizliyi, insanın ekoloji hüquqlarının qorunması, təbii şəraitin qorunması və ondan səmərəli istifadə E) Insan sağlamlığının qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək
176. İqtisadiyyat və ekologiya arasında əldə edilmiş məcburi razılaşma necə adlanır? A) Məhdud yolverilən normativlər B) Yolverilən normativ hədlər C) Buraxıla bilən qatılıq hədləri D) Ekonometriya E) İqtisadi-ekoloji razılaşmalar
177. Kəmiyyət normativlərinin əsası hansı göstəricilərdən təşkil olunmuşdur? A) Tibbi, texnoloji, elmi-texniki B) Tibbi, sosial, iqtisadi C) Tibbi, texniki-iqtisadi, tkinti-şəhərsalma D) Sanitar-gigiyenik, istehsal təsərrüfat, kompleks E) Texnoloji, tikinti, şəhərsalma qayaları
178. Təbii ətraf mühitin kəmiyyət normalarına aiddir: A) Sanitar-gigiyenik, istehsal təsərrüfat, kompleks B) Tibbi, texnoloji, elmi-texniki C) Zərərli maddələrin yolverilən miqdarı, radiasiyanın yol verilən dozası, fiziki təsir vasitələrinin icazə verilən səviyyəsi üzrə normativlər D) Sanitar-bioloji, istehsal təsərrüfat, kompleks E) Sanitar-epidomoloji, istehsal təsərrüfat, kompleks
179. Təbii ətraf mühitin keyfiyyətinin sanitar-gigiyenik normativləri hansılardır? A) Zərərli maddələrin yolverilən miqdarı, radiasiyanın yol verilən dozası, fiziki təsir vasitələrinin icazə verilən səviyyəsi üzrə normativlər B) Texnoloji, tikinti, şəhərsalma qaydaları C) Tibbi, texnoloji, elmi-texniki D) Məhdud yolverilən normativlər E) Zərərli təsir mənbələrinə lazimi tələblər qoyur, fəaliyyətini məhdudlaşdırır, ziyan vura biləcək göstəriciləri müəyyənləşdirir
180. İstehsal təsərrüfat normativlərinə aiddir: A) Texnoloji, tikinti, şəhərsalma qaydaları B) Zərərli maddələrin yolverilən miqdarı, radiasiyanın yol verilən dozası, fiziki təsir vasitələrinin icazə verilən səviyyəsi üzrə normativlər C) Tibbi, texnoloji, elmi-texniki D) Məhdud yolverilən normativlər E) Zərərli təsir mənbələrinə lazimi tələblər qoyur, fəaliyyətini məhdudlaşdırır, ziyan vura biləcək göstəriciləri müəyyənləşdirir
181. İstehsal təsərrüfat normativlərinin əhəmiyyəti: A) Zərərli təsir mənbələrinə lazimi tələblər qoyur, fəaliyyətini məhdudlaşdırır, ziyan vura biləcək göstəriciləri müəyyənləşdirir B) Məhdud yolverilən normativlər C) Tibbi, texnoloji, elmi-texniki D) Zərərli maddələrin yolverilən miqdarı, radiasiyanın yol verilən dozası, fiziki təsir vasitələrinin icazə verilən səviyyəsi üzrə normativlər E) Texnoloji, tikinti, şəhərsalma qaydaları
28
182. Səs-küy, vibrasiya, elektromaqnit sahəsi və digər fiziki təsir vasitələri hansı normativlərə aiddir? A) Sanitar-gigiyenik normativlərə B) Radiasiyanın doza normativlərinə C) Fiziki təsir normativlərinə D) Sanitar-müdafiə zonaları normativlərinə E) Texnoloji-texniki normativlərə
183. Ətraf mühitin keyfiyyətinin müsahidəsi və tənzimlənməsi məqsədilə aparılan ölçmələri öyrənən sahə necə adlanır? A) Ekonometriya B) Ekoloqometriya C) Biometriya D) Metrologiya E) Meterologiya
184. DMS xidmətinin üstün cəhətləri A) Sürət, operativlik, əmək şəraitinin yaxşılaşdırılması B) Uzaq məsafədən ölçmənin mümkünlüyü C) Ölçmələrin avtomatikliyi və fasiləsizliyi D) Dəqiqlik, sürət E) Çoxsaylı parametrlərin ölçülməsi
185. Homeostaz nədir? A) Təbii ekosistemlərin “öz -özünü tənzimlənmə” və “öz-özünü təmizləmə” qabiliyyəti B) Antropogen ekosistemlərin “öz -özünü tənzimlənmə” və “öz-özünü təmizləmə” qabiliyyəti C) Ekosistemlərin təbii və antropogen təsirlər olmayan təbii halı D) Ekosistemlərdə qida zəncirini və qida şəbəkəsini tənzimləyən proseslər E) Təbii ekosistemlərin antropogen təsirlərdən dəyişmiş böhran vəziyyəti
186. DMS-in hansı tipləri vardır? A) Yerüstü M-49, gəmilərdə quraşdırılan QM-6 B) Yerüstü M-49, yeraltı M-49 C) Yerüstü TM-1, Atmosfer-II D) POST-1, atmosfer-II E) Gəmilərdə olan QM-6, POST-1
187. Ətraf mühitə təsir dedikdə nə başa düşülür? A) İnsanın iqtisadi, mədəni istirahət maraqlarını həyata keçirərkən təbii mühitdə baş verən fiziki, kimyəvi, bioloji dəyişikliklər B) Ətraf mühitin məhdud yol verilən normaları, müdafiə və sanitar zona normalarına və s. əməl edilməməsi C) Zərərli maddələrin yolverilən miqdarı, radiasiyanın yol verilən dozası, fiziki təsir vasitələrinin icazə verilən səviyyəsi üzrə normativlərin pozulması D) Insan sağlamlığının qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək E) Təbii ekosistemlərin “öz -özünü tənzimlənmə” və “öz-özünü təmizləmə” qabiliyyəti
188. Kompleks normativlərə aiddir: A) Ətraf mühitin məhdud yol verilən normaları, müdafiə və sanitar zona normaları və s. B) Insan sağlamlığının qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək C) Sanitar-gigiyenik normativlər 29
D) Tibbi, texnoloji, elmi-texniki normativlər E) Texnoloji, tikinti, şəhərsalma qaydaları
A) Havanın temperatur və rütubətinin, küləyin sürət və istiqamətinin B) Havanın temperaturunun, atmosfer təzyiqinin, yağıntıların C) Atmosfer təzyiqinin, yağıtıların və buxarlanmanın D) Günəş enerjisinin, ozonun miqdarının, buxarlanmanın E) Küləyin sürət və istiqamətinin, atmosferin çirklənmə dərəcəsinin
190. M-49 DMS hansı hissələrdən ibarətdir? A) 2 qəbuledici blok, idarəedici-ölçü pultu, birləşdirici naqillər B) 1 qəbuledici blok, idarəedici ölçü pultu, termorezistorlar C) Mis naqillər, termometr, hiqroqraf D) 2 qəbuledici baroblok, qidalandırıcı blok, ölçü pultu E) Fotoelement, ölçmə pultu, idarəedici pult
191. Sanitar-gigiyenik normaların əsas məqsədi: A) Insan sağlamlığının qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək B) Biosferin tarazlığının qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək C) Biomüxtəlifliyin qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək D) Ekosistemlərin davamlılığının qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək E) Davamlı inkişafın təminatı və ətraf mühitin qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək
192. İstehsal təsərrüfat normativləri hansı parametrlərlə əlaqədardır? A) Tullantıların və zərərli maddələrin atılması ilə B) Insan sağlamlığının qorunması üçün əlverişli olan ətraf mühitin keyfiyyət göstəricilərini təyin etmək ilə C) İnsanın iqtisadi, mədəni,istirahət maraqlarını həyata keçirərkən təbii mühitdə baş verən fiziki, kimyəvi, bioloji dəyişikliklər ilə D) İstehsal proseslərinin intensivliyi ilə E) Təsərrüfat sahələrinin inkişafı ilə
193. QM- 6 distansiyalı hidrometeoroloji stansiya harada qurulur və hansı parametrləri ölçür? A) Gəmilərdə; havanın temperaturunu və rütubətini, küləyin sürət və istiqamətini, suyun temperaturunu B) Quruda; atmosfer təzyiqini, küləyin sürət və istiqamətini C) Havada; havanın, suyun, torpağın temepraturunu D) Gəmilərdə; suyun çirklənmə dərəcəsini, suyun temperaturunu E) Quruda; havanın temperaturunu və atmosfer təzyiqini
194. QM-6 distansiyalı hidrometeroloji stansiyası hansı hissələrdən ibarətdir? A) Ölçü pultu, meteoroloji qəbuledicilər bloku, müqavimət termometri B) Ölçü pultu, termoqraf, baroqraf C) Meteoroloji qəbuledici, müqavimət termometri D) Ölçü pultu, barometr, fırlanğac E) Ölçü pultu, məlumat toplama mərkəzi, ötürücü blok
30
195. QM-6 stansiyasında meteoroloji qəbuledicilər bloku harada yerləşir? A) Xüsusi maçtada, gəmidəki bütün qurğulardan yüksəkdə B) Suyun səthində, digər qurğulardan uzaqda C) Suyun dibindən 10 sm hündürlükdə D) Gəminin göyərtəsində, digər qurğularla birlikdə E) Gəminin içərisində, gəmidəki bütün qurğulardan aşağıda
196. Avtomatlaşdırılmış radiometeoroloji stansiyaların fəaliyyəti nədən ibarətdir? A) Quruda havanın temperaturunu, atmosfer təzyiqini, küləyin sürət və istiqamətini, yağıntının miqdarını, Günəş şüalarını ölçür B) Su mənbələrində suyun temperaturunu, oksigenin miqdarını, suyun duzluğunu ölçür C) Ətraf mühitin çirklənmə dərəcəsini və bəzi meteoroloji parametrləri D) Ətraf mühitin radioaktiv çirklənməsini və bəzi meteoroloji parametrləri E) Meteoroloji parametrləri və ekoloji parametrləri
197. Kompleks radiotexniki avtomatik meteoroloji stansiyalar vasitəsi ilə harada ölçmələr aparılr? A) Böyük aeroportlarda B) Okean və dənizlərdə C) Quruda D) Atmosferin yuxarı qatlarında E) Kənd təsərrüfatı sahələrində
198. İnsanın təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində atmosferə atılan zərərli maddələr hansı qruplara bölünür? A) Əsas maddələr, spesifik maddələr B) Bərk maddələr, tozlar C) Aerozol maddələr, qaz halında maddələr D) Radioaktiv maddələr, zəhərli maddələr E) Zəhərli maddələr, uçucu maddələr
199. Əsas çirkləndirici maddələrə aiddir? A) SO 2 , CO, NO 2 , toz
B) SO 2 , H 2 S, NO
2 , toz
C) SO 2 , CO, CO 2 , O
3 D) HF, CS, CO 2 , O
3 E) NO, NO 2 , NO
3 , HNO
3
200. Spesfik çirkləndirici maddələrə aiddir? A) H 2 S, CS, HF B) SO 2 , H 2 S, HF
C) CO, CO 2 , HF D) NO 2 , NO 3 , NO
4 E) O
3 , CCl 3 H, CO
201. Atmosferin çirklənmə dərəcəsinin qiymətləndirmə meyarı nədir? A) Buraxıla bilən qatılıq həddidir B) Ümumi qatılıq həddi C) İcazə verilən qatılıq həddi D) Xüsusi qatılıq həddi E) Yarana bilən qatılıq həddi
202. Atmosferin çirklənməsinə nəzarət xidmətləri şəbəkəsi nədən ibarətdir? 31
A) Stasionar laboratoriyalar, hərəkətli laboratoriyalar B) Stasionar laboratoriyalar, POST-1 kompleksi C) Hərəkətli laboratoriyalar, Atmosfer-II qurğusu D) Hərəkətli laboratoriyalar, məşəlatlı müşahidələr E) Stasionar laboratoriyalar, daimi məntəqələr
203. Stasionar laboratoriyaların iş prinsipi: A) Daimi məntəqədə, xüsusi pavilyonda yerləşən cihazlarla ölçmə B) Daimi məntəqədə, marşrut məntəqələrində yerləşən cihazlarla ölçmə C) Hərəkətli marşrut məşəlaltı müşahidə məntəqələrində yerləşən cihazla ölçmə D) Məşəlaltı müşahidələrdə aparılan ölçmələr E) Atmosfer-II qurğusunda aparılan ölçmələr
204. Hərəkətli laboratoriyaların ölçmə obyektləri hansılardır? A) Marşrutlar üzrə, məşəl boruları altında ölçmələr B) Daimi məntəqədə aparılan müşahidələr C) Stasionar müşahidə məntəqələri D) “POST-1” kompleksində daimi məntəqədə aparılan müşahidələr E) Stasionar müşahidə məntəqələrində xüsusi pavilyonda olan cihazlarla ölçmə
205. Atmosfer havasında çirkləndirici maddələrin ölçmə vaxtları hansılardır? A) 01 00 , 07 00 ,13
00 , 19
00 B) 24
00 , 06
00 , 12
00 , 18
00 C) 07
00 , 19
00 D) 12
00 , 24
00 E) 08
00 , 16
00
206. Stasionar “POST-1” kompleksinin pavilyonu hansı hissələrdən ibarətdir? A) Metal karkas, taxta döşəmə, daxili plastik divarlar, düralüminiumlu dekorativ hücrəli xarici divarlar B) Taxta karkaz, beton döşəmə, şüşə divarlar, düalüminiumdan dekorativ hücrəli xarici divarlar C) Metal karkaz, beton döşəmə, plastik divarlar, plastik xarici divarlar D) Plastik karkaz, metal döşəmə, beton divarlar, şüşə xarici divarlar E) Metal karkaz, plastik döşəmə, taxta divarlar, taxtadan xarici divarlar
207. “POST-1” kompleksinin xarici divarları hansı materialdan hazırlanmışdır? A) Termoizoləedici B) İstilik buraxan C) Hava buraxan D) Hava buraxmayan E) İşıq buraxmayan
208. “POST-I” qurğusunu pavilyonunun tavanında nə yerləşir? A) Küləkölçən qurğu, hava keçirən boru B) Vild flügeri, termoqraf C) Anemometr, baroqraf D) Hava keçirən boru, aktinometrik cihaz E) Qazanalizatoru, ozonometr
209. Hava keçirən boru xaricdən və daxildən nə ilə birləşdirilir? A) Xaricdən acıqdır, daxildən paylayıcı daraqla B) Xaricdən paylayıcı daraqla, daxildən qazanalizatoru ilə C) Xaricdən qapalıdır, daxildən qazuducular ilə
32
D) Xaricdən psixrometr, daxildən termometr ilə E) Xaricdən acıqdır, daxildən filtrli ventilyasiya qurğusu ilə
210. “POST-1” qurğusunda havakeçirən boru nəyə xidmət edir? A) Qaz qarışıqlarını təyin etməyə B) Havanın temperaturunu təyin etməyə C) Havanın rütubətini təyin etməyə D) Atmosfer təzyiqini ölçməyə E) Havadakı tozları ölçməyə
211. “POST-1” qurğusu ilə qaz qrışıqlarını təyin etmək üçün nümunələr neçə metr hün- dürlükdən götürülür? A) 3-4 m B) 2 m C) 1.5 m D) 5 m E) 4.5-5 m
212. “POST-1” qurğusunun hava keçirən borusu hansı materiallardan hazırlanmışdır? A) Qaz qarışıqları ilə reaksiyaya girməyən neytral materiallardan B) Şüşədən C) Dəmirdən D) Plastik maddələrdən E) Rezin materiallardan
213. “POST-1” qurğusunda neçə ədəd, harada və yerdən neşə metr hündürlükdə lyuklar yerləşir? A) 4 ədəd, qarşı-qarşıya künclərdə, 1.5 m hündürlükdə B) 2 ədəd, qarşı- qarşıya künclərdə, 1.5 m hündürlükdə C) 1 ədəd, ortada, 1.5 m hündürlükdə D) 3 ədəd, düzbucaq şəklində, 1.0 m hündürlükdə E) 8 ədəd, yan-yana, 2 m hündürlükdə
214. “POST-1” qurğusunun lyukları nəyi təyin etməyə xidmət edir? A) Tozu, qurumu B) Aerozolları C) Dəm qazını D) Kükürd qazını E) Ozonun miqdarını
215. “POST-1” qurğusunun ölçmə zamanı hansı lyukundan istifadə edilməsi nəyə görə müəyyən edilir? A) Küləyin istiqamətinə görə B) Havanın nəmliyinə görə C) Küləyin sürətinə görə D) Havanın temperaturuna görə E) Atmosfer təzyiqinə görə
216. “POST-1” qurğusunun lyukuna nə birləşdirilir? A) Blok, boru, rotometr B) Qazanalizatoru, blok, rotometr C) Şüşə uducu, filtr, ventelyator D) Paylayıcı daraq, blok, psixrometr E) Boru, rotometr, filtr
33
217. “POST-1” qurğusuda SO 2 və CO qazlarının təyini hansı cihazla aparılır? A) Qazanalizatorları B) Şüşə uducularla C) Filtrli ventilyasiya qurğusu ilə D) Şaquli ekranla E) Qaz paylayıcı ilə
218. Qazanalizatorları “POST-1” qurğusunda nəyə birləşib? A) Paylayıçı darağa B) Lyuka C) Boruya D) Şüşə uducuya E) Rotametr
219. “POST-1” qurğusunda meteoroloji ölçmələr nəyin vasitəsilə ölçülür? A) M-49 stansiyası ilə B) QM-6 hidrometeoroloji stansiyası ilə C) Aeroloji stansiya ilə D) Aqrometeoroloji stansiya ilə E) Meteoroloji meydançada
220. “POST-1” kompleksində M-49 stansiyasının idarəetmə pultu harada yerləşir? A) Pavilyonun daxilində B) Pavilyonun üstündə C) Pavilyonun divarında D) Paylayıcı darağa birləşir E) Pavilyondan 2m aralıda
221. “POST-1” qurğusunda havanın temperaturu hansı cihazla ölçülür? A) Karetada yerləşən qəbuledici ilə və aspirasiyalı psixrometrlə B) Karetada qoyulmuş maksimal termometrlə C) Lyukda yerləşən termoelektrik termometrlə D) Pavilyonun daxili divarında yerləşən müqavimət termometri ilə E) Karetada qoyulmuş termoqrafla
222. Havanın nəmliyi “POST-1” qurğusunda hansı cihazla ölçülür? A) Aspirasiyalı psixrometrlə B) Stansiya psixrometri ilə C) Tüklü hiqrometrlə D) Hiqroqrafla E) Hidroqrafla
223. “POST-1” qurğusunda adi halda kareta harada yerləşir və ölçmə zamanı vəziyyəti neçə dəyişdirilir? A) Kamerada, pavilyonun yan divarında yerləşir, ölçmə zamanı divardan 1.5m aralıya çəkilir B) Pavilyonun üstündə, ölçmə zamanı 1.5 m hündürlüyə qaldırılır C) Pavilyonun döşəməsində, ölçmə zamanı vəziyyəti dəyişdirilmir D) Pavilyonun xarici divarında yerləşir, ölçmə zamanı 2.0 m aralıya çəkilir E) Pavilyonun daxili divarında yerləşir, ölçmə zamanı irəliyə çəkilir
224. “POST-1” kompleksində atmosfer təzyiqi hansı cihazla ölçülür? A) MD-49-A barometr-aneroidi ilə 34
B) Baroqrafla C) Civəli barometrlə D) Kasalı- sifonlu barometrlə E) MD-49-A stansiyası ilə
225. “POST-1” və “Atmosfer-II”qurğularının fərqi nədədir? A) “POST-1” qurğusu stasionar, “Atmosfer-II” hərəkətli laboratoriyadır B) “POST-1” qurğusu hərəkətli, “Atmosfer-II” stasionar qurğudur C) “POST-1” qurğusu müvəqqəti, “Atmosfer-II” daimi qurğudur D) “POST-1” qurğusu fasiləsiz, “Atmosfer-II” fasilələrlə işləyən qurğudur E) “POST-1” qurğusunda qazanalizatoru var, “Atmosfer-II” qurğusunda qazanaliza-toru yoxdur
226. “Atmosfer-II” hərəkətli laboratoriyası 8 saat ərzində neçə nümunə götürür? A) 4-5 məntəqədən 2 təkrarla 8-10 nümunə B) 1 məntəqədən 3 təkrarla 3 nümunə C) 3-4 məntəqədən 2 təkrarla 6-8 nümunə D) 6-7 məntəqədən 3 təkrarla 18-21 nümunə E) 6 məntəqədən 3 təkrarla 18 nümunə
227. Məşəlatlı müşahidələr nə zaman aparılır və hansı əsas şərt nəzərə alınır? A) Bütün fəsillərdə, müxtəlif hava şəritində, məşəlin yayılma istiqaməti nəzərə alınmalıdır B) Qış fəsilində, sakit hava şəraitində, küləyin sürəti nəzərə alınmaqla C) Yay fəsilində, küləksiz hava şəraitində, küləyin istiqaməti nəzərə alınmadan D) Bütün fəsıllərdə günəşli havada, küləyin istiqaməti nəzərə alınmaqla E) Yaz fəsilində, rütubətli havada, atmosfer təzyiqi nəzərə alınmaqla
228. “Atmosfer-II” qurğusunun avtofurqonlu salonu hansı hissələrdən ibarətdir? A) Cihazlı salon, köməkçi vasitələr olan salon B) Daxili salon, xarici salon C) Meteoroloji meydança yerləşən salon, idarəetmə pultu D) Qidalandırıçı blok, ölçmə pultu, fotometr E) Cihazlı salon, açıq pavilyon
229. Atmosferdəki zərərli qarışıqların keyfiyyət analizi nə ilə başlayır? A) Qaz qarışıqlarının toplanaraq qatılaşdırılması ilə B) Qaz qarışıqlarının fraksiyalara ayrılması ilə C) Qaz qarışıqlarının yardılması ilə D) Qaz qarışıqlarının kimyəvi analizi ilə E) Qaz qarışıqlarının udulması ilə
230. Atmosfer havasındakı qaz qarışıqları və buxar şəkilli maddələr hansı cihazlara topla- nır? A) Uducu cihazlara B) Qazanalizatoru ilə C) Psixrometrlə D) Filtrli ventilyasiya qurğusu ilə E) Fotometrlə
231. Uducu cihazlar nəyə birləşdirilir? A) Elektrik aspiratoruna B) Paylayıcı darağa C) Qaz analizatoruna D) Tozsovurana 35
E) Ventilyatora
232. Uducu cihazın içərisindəki məhllun aspiratora daxil olmasının qarşısını nə alır? A) Silikagel qoruyucu B) Rezin boru C) Termometr D) Üçağızlı boru E) Aspirator
233. Rixter cihazı hansı hissələrdən ibarətdir? A) Aspirator, termometr, üçağızlı boru, silikagel qoruyucu B) Aspirator, termometr, psixrometr, üçağızlı boru C) Aspirator, paylayıcı daraq, termometr, rezin boru D) Aspirator, termometr, rezin boru, filtr E) Aspirator, termometr, qaz analizatoru, silikagel qoruyucu
234. CO 2 laboratoriya şəraitində təyin etmək üçün nədən istifadə olunur? A) Qaz pipetləri B) Toz pipetləri C) Aspirator D) Silakagel qoruyucu E) Filtr
235. Qaz pipetlərinin ucları hansı cihazla birləşdirilir? A) Paylayıçı darağa, elektrik aspiratoruna B) Filtrə, paylayıcı darağa C) Rezin boruya D) Ventilyatora E) Silikagel qoruyucuya
236. Atmosfer havasındakı aerozolların qatılığını təyin etmək üçün nümunələr götürmək üçün nədən istifadə edilir? A) Filtr, tozsoran, saniyəölçən, aspirator B) Filtr, aspirator, rezin boru, paylayıcı daraq C) Qaz pipeti, paylayıcı daraq, termometr D) Filtr, aspirator, psixrometr, saniyəölçən E) Filtr, tozsoran, rezin boru, paylayıcı daraq
237. Atmosfer yağıntılarının kimyəvi tərkibini təyin etmək üçün A) Yağıntılar birdəfəlik və ayliq müddətə xüsusi qablara toplanır və laboratoriyada analiz edilir
B) Yağıntılar sutkalıq müddətə şüşə qablara toplanır və laboratoriyada analiz edilir C) Yağıntılar bir saatlıq müddətə polietilen qablara toplanır və laboratoriyada analiz edilir D) Yağıntılar birdəfəlik və ayliq müddətə plastik qablara toplanır və laboratoriyada analiz edilir
E) Yağıntılar birdəfəlik və illik müddətə emallı qablara toplanır və laboratoriyada analiz edilir
238. Atmosferdəki çirkləndirici maddələrin avtomatik, fasiləsiz dəqiq və operativ təyini üçün hansı cihazlardan istifadə olunur? A) Qaz analizatoru B) Şüşə uducuları C) Aspirator D) Tozsoran
36
E) “POST-1” komleksi
239. Hansı çirkləndirici qazların təyini üçün qaz analizatorları mövcuddur? A) SO 2 qaz analizatoru, CO qaz analizatoru B) NO 2 qaz analizatoru, CO 2 qaz analizatoru C) SO 2
3 qaz analizatoru D) H 2
3 qaz analizatoru E) HF qaz analizatoru, SO 2 qaz analizatoru 240. SO
2 qaz analizatoru (QPK-1) neçə hissədən ibarətdir? A) Qəbuledici, qeydedici və pult B) Pult, idarəetmə cihazı, qeydedici C) Qəbuledici pult, fotometr D) Platin elektrod, psixrometr, rezin boru E) Qəbuledici, platin elektrod, fotometr
241. QPK-1 qaz analizatoru hansı prinsip əsasında işləyir? A) Polyaroqrafik B) Qrafik C) Avtomatik D) Spektroqrafik E) Sxematik
242. QPK-1 qaz analizatorunun qəbuledici kamerasında hansı maddə vardır? A) Kristallik yod B) kristallik duz C) Maye yod D) Qaz halında maddələr E) Kristallik brom
243. QPK-1 SO 2 qaz analizatorunun qəbuledici kamerasından hava seli keçərkən nə baş verir? A) SO
2 plastik elektrodda oksidləşir, SO 3 əmələ gəlir B) SO 2 plastik elektrodda reduksiya olunur, SO əmələ gəlir C) SO 2 plastik elektrodda reduksiya olunur, H 2 S əmələ gəlir D) SO 2
2 SO 3 əmələ gəlir E) SO
2 plastik elektrodda oksidləşir, H 2 S qazı əmələ gəlir 244. QPK-1 qaz analizatorunda ölçmə necə sona çatır? A) SO 2
3 - ə qədər oksidləşməsi nəticəsində elektrik cərəyanı əmələ gılir və bu lentdə yazılır
B) SO 2 qazı oksidləşməsi nəticəsində sulfat turşusu əmələ gəlir C) SO 2 qazının reduksiya olunması nəticəsində H 2 S əmələ gəlir və havaya uçur D) SO 2
E) SO 2 qazı oksidləşir, platin elektrodun temperaturu artır və orada su qaynayır 245. Hava seli QPK-1 qaz analizatorunun qəbuledici kamerasından keçərkən SO 2 -in ok- sidləşməsi zamanı hansı kimyəvi reaksiya gedir? A) Kristallik yod suyun iştirakı ilə HJ əmələ gətirir B) Kristallik yod SO 2 ilə reaksiyaya girib duz əmələ gətirir C) Kristallik yod su ilə reaksiyaya girib H 2 JO 3 əmələ gətirir D) Maye yod su ilə reaksiyaya girib, HJ əmələ gətirir E) Buxar halında yod su buxarı ilə reaksiyaya girib, HJ əmələ gətirir
246. QPK-1 qaz analizatorunun qəbuledici kamerasında hansı kimyəvi reaksiya gedir? |