Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ash’ariya ta’limoti.
|
Ijodiy
faoliyat 145 VIII–IX asrlarda musulmonlar orasida Qur’on oyatlari va hadislarni noto‘g‘ri tu- shungan toifalar paydo bo‘ldi. Ular goh Allohni insonga o‘xshash tasvirlar, goh uning xususiyatlarini inkor etar, payg‘ambarlar, Qur’oni karim sha’niga noloyiq fikrlarni bildirar edi. Mana shunday sharoitda sunniylik yo‘nalishi olimlari ayrim oqimlarning buzg‘unchi g‘oyalariga bir qa - tor raddiyalar berganlar. Natijada Abu Mansur Moturidiy (870–944) moturidiya ta’limotiga asos solgan. Moturidiy sof diniy aqida doirasidan chiqmagan holda aql-idrokni ulug‘laydi va mantiqan asoslangan bilimning ahamiyatini alohida ta’kidlaydi. Moturidiyga ko‘ra, inson hayotiy imtihonlar uchun yaratilgan. Shu bilan bir vaqtda unga ushbu sinovlardan muvaffaqiyatli o‘tish va to‘g‘ri yo‘lni topish uchun keng imkoniyatlar ham berilgan. Inson o‘z xatti-harakatlarini tanlashda ixtiyorlidir. Buyuk alloma o‘z qarashlari bilan hanafiylik ta’limoti - ning Turon xalqlari an’analari, urf-odatlari bilan cham - barchas bog‘liqligini ko‘rsatib berdi. Eng e’tiborlisi, islom olamining aksariyat mintaqa - larida, Suriya, Iroq, Turkiya, Pokiston, Hindiston, Shi - moliy Afrika kabi mamlakatlarda moturidiylik ta’limoti hozir ham oliy, o‘rta ta’lim tizimida va diniy o‘quv yurt - larida mustaqil fan sifatida o‘qitib kelinadi. Ash’ariya ta’limoti. Ushbu ta’limotga Abul Hasan Ash’ariy (873–936) asos solgan. Imom Ash’ariy um - rining yarmini adashgan oqimlarga qarshi kurashga bag‘ishlagan. Ash’ariya ta’limoti ham sunniylik aqida - siga muvofiq ta’limot hisoblanadi. Ushbu ta’limot ham, asosan, mo‘taziliya, qadariya, jabariya kabi adashgan guruhlarning aqidaviy g‘oyalariga qarshi turgan. Ash’ariya ta’limoti, asosan, Iroqda, so‘ngra sal - juqiylar hukmronligi davrida Xurosonda rivojlangan. Abu Mansur Moturidiy maqbarasi. Samarqand Keyingi davrda paydo bo‘lgan «soxta salafiylik», «Hizbut tahrir» kabi yo‘nalishlarni fiqhiy mazhablarga teng- lashtirib bo‘lmaydi. Chunki ular shar’iy masalalarda o‘z mustaqil yechimlarini ber- gan tizimga ega emas. Ular- ga noqonuniy diniy-siyosiy harakat sifatida qarash mumkin. Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|