Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O‘rganganimizdan xulosa chiqaramiz Loyiha ishi
|
Ma’lumot uchun
«Haqiqiy baxtga erishish maqsadida o‘zaro yordam qiluvchi kishilarni birlashtirgan shahar – fazilatli shahardir, baxtga erishish maqsadida birlashgan kishi- lar jamoasi – fazilatli jamoadir. Baxtga erishish maqsadida o‘zaro yordam bergan xalq – fazilatli xalqdir. Shu tartibda barcha xalqlar baxtga erishish uchun bir-birlariga yordam bersalar, butun yer yuzi fazilatli bo‘ladi», degan hikmat muallifi Abu Nasr Forobiy Movaroun- nahrdagi turk shaharlaridan bo‘lmish Forobdan chiqqan faylasufdir. «Fozil odamlar shahri» asaridan: «Har qanday odam shahar-davlatga rahbarlik qilolmaydi. Rahbar bo‘lishning ikki sharti: 1. Inson tabiatida rahbarlik qilish qobiliyati (ma’naviy va aqliy yetuklik) bo‘lishi zarur. 2. Bunday odam yuqori mavqeyi, insoniy fazi- latlari, qobiliyatlari bilan xalq orasida hurmat qozongan bo‘lishi zarur. Rahbarlik sohasida tajriba orttirish ham muhim». Bilasizmi? Forobiy chizmalari asosida tayyorlangan musiqa asboblari O‘rganganimizdan xulosa chiqaramiz Loyiha ishi: Forobiyning «Fozil odamlar shahri» asarida rahbar insonda bo‘lishi ke- rak bo‘lgan 12 ta xislat-fazilatni sanab o‘tadi. Jamoa bo‘lib, shu asarda berilgan o‘n ikki fazilat haqidagi ma’lumotlarni topishga harakat qiling. To‘plangan ma’lumotlar bo‘yicha taqdimot tayyorlang. 1. Siz bu ro‘yxatga yana qanday fazilatlarni qo‘shish kerak deb hisoblaysiz? 2. Forobiy asarlarini avvalgi mavzularda tanishgan Nizomulmulkning «Siyosatnoma» asari bilan o‘xshashlik va farqli tomonlarini aytib bera olasizmi? 3. Ibn Sino Forobiyning «Arastu Metafizikasiga sharhlar» kitobini topganidan nega bunchalar xur- sand bo‘lgan? 179 Forobiy – G‘arb faylasuflari asarlari sharhlovchisi Forobiy turli bilimlarning nazariy tomonla- ri, falsafiy mazmuni bilan ko‘proq qiziqqanligi uchun uning asarlarini 2 guruhga ajratish mum- kin: 1) yunon faylasuflari, tabiatshunoslarining ilmiy merosini izohlash, targ‘ib qilish va o‘rga- nish ga bag‘ishlangan asarlar; 2) fanning turli so- halariga oid mavzulardagi asarlar. Forobiy qadimgi yunon mutafakkirlari: Pla- ton, Aristotel, Yevklid, Ptolemey, Porfiriylarning asarlariga sharhlar yozgan. Ayniqsa, Aristotel asarlari («Metafizika», «Etika», «Ritorika», «So- fistika» va b.)ni batafsil izohlab, qiyin joylarini tu- shuntirib bera olgan, kamchiliklarini ko‘rsatgan, ayni vaqtda bu asarlarning umumiy mazmunini ochib beruvchi maxsus asarlar yaratgan. Foro- biyning sharh yozish faoliyati faqat Sharqnigina emas, o‘rta asr Yevropasini ham yunon ilmi bilan tanishtirishda katta rol o‘ynadi. Bu uning ilmiy faoliyati taraqqiyotining birinchi bosqichini tash- kil еtgan va Forobiyga o‘ziga xos maktab xizma- tini o‘tagan hamda yangi mavzularda tadqiqotlar olib borish uchun zamin hozirlagan. Mutafakkir o‘z asarlarini o‘sha davrda Sharq mamlakatlarida ilmiy-adabiy til hisoblangan arab tilida yozadi. Forobiy shuningdek, arab va fors tillarida falsafiy mazmundagi she’rlar ham yozgan. Forobiyning «Aristotel ”Metafizika” kitobining maqsadi to‘g‘risida» risolasi ayniqsa mashhur bo‘lib, uning ahamiyati haqida Abu Ali Ibn Sino shunday hikoya qiladi: «Aristotelning «Mo ba’da at-tabia» («Metafizika» – tabiatdan tashqari nar- salar) asarini tushu nish o‘ta qiyin bo‘ldi. Bu kitobni yozgan kishining maqsadi menga noma’lum edi. Hatto uni qirq bor qayta o‘qidim, men uni va uning maq sadlarini tushuna olmadim. Undan umidim- ni uzib, bu tushunib bo‘lmaydigan ekan, degan xulosa ga kelgan edim. Bir kuni kitob bozoridan arzimagan pulga Abu Nasr Forobiyning «Aristo- tel ”Metafizika” kitobining maqsadi to‘g‘risida» kitobini sotib oldim. Bunday kitob topganimdan xursand bo‘lib, xudoga shukur qilib, ataylab ro‘za tutdim, faqirlarga sadaqa ulashdim». Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|