Izlanishlar, yechimlar
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
31
XALQ TA’LIMI: MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR II BOB. O‘QUVCHILAR BILIMINI BAHOLASH VA IMTIHONLAR O‘quvchilarning bilimlarini baholash va nazorat qilish turli, ammo muhim vazifalarni bajaradi. Bilimlarni baholash o‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalari haqida ma’lumot to‘plashga yo‘naltirilgan bo‘lsa, imtihonlardan esa o‘quvchilarni keyingi sinfga o‘tkazish va ta’limni davom ettirish uchun foydalaniladi. So‘rovnoma asosida mamlakatlar maktab yopilishlariga javoban o‘z faoliyatini baholash va tekshirish amaliyotlarini qanday moslashtirganlari haqida muhim ma’lumotlar olingan. Maktablar birinchi marta yopilgandan so‘ng mamlakatlar o‘z o‘quvchilarining bilimlarini qanday baholashi va davlat imtihonlaridan qanday o‘tkazishi muhim ahamiyatga ega. Butun dunyodagi ta’lim vazirliklari 2019-2020-o‘quv yilida davlat imtihonlarini o‘tkazish tartibiga o‘zgartirish kiritganlar. Ushbu o‘zgarishlar quyidagilardan iborat bo‘lgan: (a) imtihonlar qoldirilgan/ko‘chirildi; (b) sinovlar mazmuni o‘zgartirilgan; (c) imtihon o‘tkazish usuli o‘zgartirilgan; (d) sog‘liqni saqlash va xavfsizlik bo‘yicha qo‘shimcha choralar joriy etilgan; (e) muqobil baholash shakllari kiritilgan; (f) imtihonlar bekor qilingan va muqobil yondashuvlardan foydalanilgan. Deyarli barcha respondentlarning 95%i davlat imtihonlariga o‘zgarishlarni amalga oshirganini ma’lum qilgan. Davlat imtihonlaridagi o‘zgartirishlar 32 A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI boshlang‘ich ta’limda 63%, o‘rta ta’limda 59%, yuqori sinflarda esa 75%ni tashkil qilgan. Ta’limda o‘zgartirish kiritgan mamlakatlarning hech biri ta’lim mazmunini tubdan o‘zgartirish siyosatini olib bormagan. Ayrim mamlakatlar imtihonlarni bekor qilgan bo‘lsa, boshqalari imtihonlarni kechiktirish yoki davlat imtihonlari o‘rniga muqobil baholashni taklif qilishgan. Davlat imtihonlarini kechiktirish yoki qoldirish barcha aholi guruhlari uchun ma’qul yondashuv bo‘ldi, vaholanki, u daromadi kam va o‘rtachadan kam bo‘lgan mamlakatlarda keng tarqalgan. Butun dunyoda 30% mamlakatlar boshlang‘ich sinflarda va 18% o‘rta ta’limning yuqori sinflarida imtihonlarni bekor qilgan. Ayrim mamlakatlar sog‘liqni saqlash va xavfsizlik standartlarini takomillashtirish, imtihon mazmunini o‘zgartirish yoki imtihonlarni onlayn o‘tkazish chora-tadbirlari orqali imtihonlarni yengillashtirish siyosatini joriy qilgan. O‘rta maktabning yuqori sinflaridagi davlat imtihonlari aksariyat mamlakatlarda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, odatda oliy ta’limga kirishda ishlatiladi. Imtihon mazmunini o‘zgartirish, asosan, daromadi kam yoki o‘rtacha bo‘lgan mamlakatlar uchun xos bo‘ldi. Daromadi yuqori bo‘lgan mamlakatlarda imtihon o‘tkazish usulini o‘zgartirish keng tarqalgan. |