Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

qisqarishiga olib keladi. Ikkinchi tomondan - shu sababga ко’га uzoq bo'lsa-da, 
muqobil manbalarni izlash hisobidan yagona noyob manbaga qaramlikni 
susaytirishga intilish namoyon bladi, bu esa uzoqlikning kuchayishiga olib keladi 
(masalan, Yaponiyaga Braziliya rudasining import qilinishi).
Yuk tashishlar ishonchliligini oshirishga moyillik namoyon bo’lishining yana 
bir ko’rinishi - jahon miqyosidagi transport kommunikatsiyalarni takrorlash -  
Suvaysh va Panama kanallariga parallel ravishda katta quwatli neft quvurlarini 
yotqizish, sayyoraning «notinch» (barqaror blmagan) nuqtalarini aylanib o’tish. 
0 ’rta Sharqda tankerlarning Eron tomonidan nazorat qilinadigan 0 ’rmuz 
bo’qozidan o’tishi zaruratidan qochish uchun Saudiya Arabistonida Qizil 
dengizdagi Yanbo bandargohigacha Transarab neft quvuri yotqizilgan; Qizil 
dengiz va Suvaysh kanalini chetlab o’tish uchun Sudandan Kamerungacha 
Transafrika neft quvurini tkazish bo ylcha loyiha mavjud. Bunday tendentsiyalar 
resurslardan erkin foydalanishga, transport tarmoqlarini birlashtirishga 
intilishda namoyon bladi. Masalan, G’arbiy Yevropada quvurlaming janubiy va 
shimoliy tizimlarini tutashtirish, ushbu mintaqada gaz quvuri «xalqasini» yaratish, 
La-Mansh bo’g’ozi ostida Evrotonnel ochish.
Yuk massasi takomillashib borgani sayin yuk tashish sifati omillari jahon 
konteyner tizimi shakllanishida namoyon bo’lib, ular butun transport jarayonini 
tubdan o’zgartiradi. Konteynerlaming dengiz orqali almashinuvi yiliga 80 mln. 
donani tashkil etmoqda; ularda barcha asosiy (donabay) yuklarning 60 foizdan 
ortig’i tashilmoqda. Mazkur jarayonning aniq namoyon bo’lishi transport aloqalari 
ishonchliligi ortishi va transport aloqalarining kafolatlanganligi bilan zich aloqada,