Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

tendentsiyasi, safarlar qulayligining ortishi katta ahamiyatga ega. arbiy 
davlatlarda ylovichi tashish aylanmasining faqat 40 foizi meqnat safarlari 
hissasiga to’g’ri keladi, barcha safarlarning 70 foizidan ortig’i shaxsiy yengil 
avtomobil yordamida amalga oshiriladi. Safarlarni «inlividuallashtirishga» 
intilish - harakatlanishning qat i jadvali, tasodifiy tamroqlar yqiigl^ ynalishni 
erkin tanlash kabilar tobora muhim o’rin tutmoqda, bular avtomobillashtirish 
jarayonining barqarorligini belgilaydi. Tajriba shuni ko’rsatadiki, hech qanday 
iqtisodiy va noiqtisodiy choralar, shu jumladan, fiskal, muqobil, me’yoriy choralar 
sezilarli natija bermadi, buning ustiga bir qator hollarda iqtisodiy va hatto 
psixologik talofatlarga olib keldi.
Suyuq yoqilg i narxiarining keskin o’sishi avtomobillashtirish sur’atiga kam 
ta’sir krsatdi, AQSHda 1 ming kishiga 600 ta avtomobil tgYi keladi, arbiy 
Yevropada esa -400-500 avtomobil, ayni paytda Rossiyada bu krsatkich 120 
taga teng. Dunyoda avtomobillarning umumiy soni 500-milliondan oshib ketdi. 
Avtomobillashtirish jarayoni urbanizatsiya jarayoni bilan zich bogliq. Ayni paytda 
urbanizatsiyaning yangi shakllari - suburbanizatsiya, aglomeratsiya va 
konurbatsiyalarning shakllanishini aholining ommaviy avtomobiliashtirishisiz 
tasawur etib blmaydi.
Zamonaviy urbanizatsiya jarayonlari shahar va shahar atrofi yo’lovchi 
qatnash ynalishlar rivojalanishi bilan zich aloqada. Snggi 25 yil davomida 
suburbanizatsiya jarayoni AQSH shahar atrofi hududlaridan shahar markaziga 
qatnoviar ulushining 35 foizdan 8-12 foizgacha qisqarishiga olib keldi. 0 ’rta 
hisobda Yel davlatlari byicha shahardagi barcha qatnovlarning 50 foizi yengil 
avtomobilda, 20 foiz avtobus, tramvay, metropolitenda, 12 foiz piyoda, 15 foiz