Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

YIMni tashkil etmaydi. Kapital xo’jalikda mehnatfaqatgina boshqafoyda manbayiga 
qshimcha kiritsagina mahsuldor hisoblanadi. Buning natijasida tayyor mahsulot 
qiymatida erkin xizmat ksatuvchi insonlar hissasi nazarda tutilmaydi.
Sektor xizmatlari chegaralari uncha aniq emas. Har hil davlatlarda bu tarmoq 
turlicha talqin etiladi. Moddiy ishlab chiqarishdan farqli laroq, xizmatlar tarmog’i 
xalqaro klassifikatsiyaga ega emas. Faqatgina halqaro valyuta fondi va Dunyo 
banki 90-yillar boshlarida xalqaro xizmatlar klassifikatsiyasini kiritdi.
Xizmatlar tarmog’ini birinchi bor davlat siyosati darajasiga ko’tarib uni to’rt 
bosqichda klasiffikatsiya qilgan davlat AQSH hisoblanadi. Bu klasifikatsiya 
birinchi bor 1987-yilda rasmiylashtirildi. Lekin boshqa tarmoqlardagi ziddiyatlar 
hali ham ochilmay qolyapti. AQSHda hozirgacha qurilish sohasi sanoatga tegishli. 
G’arb davlatlaridan Italiya, Fransiya kabi davlatlarda esa qurilish sohasi kp 
yillardan beri xizmatlar sohasiga kiritiigan. Kpgina davlatlarda hozirda 
yo’lovchilarni tashish xizmat ko’rsatish tarmog’iga kirsa, yuk tashish tarmogl 
esa bundan mustasno, ya’ni u hozirgacha tayyor mahsulot ishlab chiqaruvchi 
soha tasarrufida qolyapti. AQSHda transport sohasi butunlay xizmat krsatish 
tarmog’i tasarrufiga kiradi. Rivojlanayotgan davlatlarda xizmat krasatish 
tarmog’iga tegishli blgan kpgina tarmoqlar erkin yoki davlat tasarrufidagi 
tarmoq sifatida e’tirif etlimoqda. Bunga asosiy sabab yangi tarmoqlarning 
vujudga kelishidir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Jahon xjaligining umumiy xususiyatlari 
va rivojlanishi jihatlari
Jahon xjaligining shakllanishi jarayoni amalda kishilik jamiyatining jami