Jahon mamlakatlari iqtisodiy
Davlatlar Soni, mln. kishi
Yüklə 1,43 Mb.
|
Yevropa aholi migratsiyalarining yirik markazi ham hisoblanadi. Buyuk geografik kashfiyotlar davridan beri Yevropa aholisi okean orti mamlakatlariga ko‘chib o‘tadigan eng katta region hisoblanadi. Bir asr davomida (1815-1914-yillar) emigratsiya 35-40 mln. kishini qamrab oldi. Ikkinchi jahon urushi davrida ayrim davlatlardan yoppasiga aholining emigratsiyasi kuzatildi. Birinchi navbatda, bu Sharqiy Yevropada namoyon bo‘ldi. XX asr 50-yillarining o‘rtalarida G‘arbiy Yevropada emigratsiya immigratsiyadan ustun kelardi, lekin keyinchalik ahvol keskin o‘zgarib, G‘arbiy Yevropa dunyodagi eng ko‘p aholini qabul qilish markaziga aylanib qoldi. 70-yillaming boshida immigrantlar soni 10 mln. bo‘Isa, 90-yillaming boshida ulaming soni 15 mln. ga yetdi. G‘arbiy Yevropaga aholining oqib kelishi sabablarini chet el va mahalliy geograflar o‘rganib, quyidagi xulosaga keldilar. Immigrantlar, asosan, katta pul topish hamda mehnat va hayotning qulay sharoitlari izidan keladi. Tahlil natijasida aniq bo‘ldiki, immigrantlaming aksariyat qismi yirik sanoat rayonlarida va katta shaharlarda istiqomat qiladi. Masalan, Fransiyadagi immigrantlaming 37% i Parijda, ulaming 24% i esa Bmssel (Belgiya)da yig‘ilgan. Buning asosiy sababi past malakali, «kelgindi» ishchilar, eng awalo, qurilish, tog‘-kon sanoatida hamda farrosh, gazeta sotuvchisi bo‘lib ishlaydi. Masalan, Fransiyadagi «kelgindi» ishchilaming 45% i qurilish sanoatida, 40% i yo‘l ishlarida, 15% i avtomobilsozlik sanoatida ishlaydi. Sharq davlatlari bilan bir qatorda Yevropani ham qadimgi shaharlar vatani deb atasa bo‘ladi. Bundan kelib chiqadiki, bu regionda, boshqalardan farqli o‘laroq, urbanizatsiya jarayoni ertaroq paydo bo‘lgan. XX asr boshidayoq butun jahon yirik shaharlarining 1G’3 qismi Yevropaga to‘g‘ri kelar edi. Hozirgi vaqtda bunday shaharlar soni 400 taga yetgan. Mamlakatlaming urbanizatsiya darajasi 80% dan past emas. Yevropa mamlakatlarida aholini taqsimlashning zamonaviy shakli - shahar aglomeratsiyasi vujudga kelgan va u rivojlanib bormoqda. Ulaming taqsimlanishi quyidagicha: Fransiyada - 74, GFR - 72, Buyuk Britaniyada - 68, Italiyada - 56, Ispaniyada - 37, Niderlandiyada - 22, Shvetsiyada - 11 va Belgiyada 10 ta shahar aglomeratsiyasi joylashgan. Buyuk Britaniyaning eng asosiy va katta London-Liverpul megalopolisida 30 mln. kishi istiqomat qiladi. Yevropa mamlakatlari ichida shahar aholisining ulushiga binoan quyidagi mamlakatlar ajralib turadi. Monako mamlakatining urbanizatsiyalashgan darajasi 100 foizga teng. Ushbu ko‘rsatkich Belgiyada 97,4 foizga, Maltada - 94,8, San-Marinoda - 94,1, Islandiyada - 93,5, Andorrada - 87,6, Daniyada - 87,1, Fransiyada - 85,9, Finlyandiyada - 85,4, Ispaniyada - 77,6, Germaniyada - 74,0, Rossiyada - 73,2, Ukrainada - 69,1, Polshada - 60,9, Senbilda 56,4 foizga teng. Qit’ada eng past urbanizatsiyalashgan Bosniya va Gersegovinada 49,2 foizga ega. Yüklə 1,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|