Jahon tarixi

Imperiyaning zaiflasha borishi. 
XVII asr ikkinchi yarmidan 
boshlab imperiyada toj-u taxt uchun kurash avj oldi. Oxir- 
oqibatda, bu kurashda 1627—1658-yillarda hukmronlik qilgan, 
dunyoga mashhur Toj Mahal me’moriy obidasini bunyod ettirgan 
Shoh Jahon (Akbarshohning nabirasi)ning o‘g‘li Avrangzeb 
Olamgir g‘alaba qozondi. U 1658-yilda Dehli shahrini egalladi 
va o‘zini shoh deb e’lon qildi. Avrangzeb hukmronligi davrida 
(1658—1707) imperiya hududi yanada kengaydi. Ayni paytda 
uning hukmronligi yillarida imperiyaning zaiflashuvi uchun 
zamin ham yetila bordi.
A w alo, Avrangzebning hech kimga 
ishonmasligi, ham m a narsaga shubha 
bilan qarashi oliy martabali amaldorlar 
hamda mahalliy hind hukmdorlarining 
undan ko‘nglini sovitdi.
Ikkinchidan, u musulmon boMmagan 
fuqarolarni islom diniga o‘tkazish uchun 
hech narsadan qaytmadi.
H in d la r q a y ta d an «jizya» so lig ‘i 
toMashga majbur etildi. Hatto hindlarning 
m uqaddas ziy o ratg o h larg a b o ru v ch ilarid an ham soliq 
olinadigan b o ‘ldi. M usulmon savdogarlari soliqdan ozod 
qilingani holda, hind savdogarlariga tovarning besh foizi 
miqdorida soliq joriy etdi. Avrangzebning bu siyosati oxir- 
oqibatda Boburiylar hokimiyatining zaiflashuviga olib kelgan.
f
i
r
a
Avrangzeb Olamgir.
0 ‘zingizni sinang:
1526-yil 26-aprelda ... . 
♦ Akbarshohning hukmronlik d av ri... .
Avrangzebning xatolari....
Buyuk Britaniya va Hindiston. 
Avrangzebning vafotidan 
so‘ng imperiyada ichki nizolar yanada keskinlashdi. Shunday 
sharoitda Hindistonga yevropaliklarning kirib kelishi kuchay- 
di. Yevropa davlatlarining maqsadi Hindistonning bitmas-tu- 
ganmas boyliklariga, unumdor yerlariga ega bo‘lish edi. Yev­
ropa davlatlari hukumatlari endilikda o‘z maqsadlarini ro‘yob- 
ga chiqarishga kirishishdi. Chunonchi, 1757-yilda Buyuk Bri-
74

---

taniya Bengaliyani bosib oldi. Bu boy hudud Buyuk Brita- 
niyaning keyingi bosqinchilik rejalarini amalga oshirishda 
tayanch vazifasini o‘tadi. Shu tariqa Buyuk Britaniyaning Hin- 
distonni asta-sekin o ‘z mustamlakasiga aylantirish davri bosh- 
landi.